1.1 Stofeigenschappen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

1.1 Stofeigenschappen

Programma

-Toets bespreken	20 min
-Stofeigenschappen	20 min
-Gevarensymbolen	10 min
-Oefenen	30 min

Toets bespreken

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt beschrijven waar scheikundigen zich mee bezighouden.
  
• Je kunt een stof herkennen aan zijn stofeigenschappen.
  
• Je kunt informatie over de eigenschappen en het veilig gebruik van stoffen opzoeken op een chemiekaart.
  
• Je kunt de betekenis van de gevarensymbolen benoemen voor corrosief, schadelijk, explosief, ontvlambaar en giftig.
• Je kunt berekeningen maken met dichtheid.

Stofeigenschappen

• Waarnemingen kan je doen door middel van stofeigenschappen.
  
  
• Elke stof verschilt van elkaar.
  
  
• Stoffen hebben andere kenmerken van elkaar.
  
  
• Dit noemen we stofeigenschappen.

Bedenk zelf wat mogelijke stofeigenschappen kunnen zijn.

Smaak

Stoffen verschillen van elkaar omdat ze anders smaken.

!!!LET OP!!!: De meeste stoffen tijdens natuur- en scheikunde zijn niet eetbaar.

Geur

Stoffen verschillen van elkaar omdat ze anders ruiken.

!!!LET OP!!!: Ruik nooit direct aan een stof, wuif altijd eerst met je hand er overheen.

Kleur

Stoffen hebben vaak andere kleuren.

Fase bij kamertemperatuur

Een stof kan 3 fases hebben:

• Vast
  
• Vloeibaar
  
• Gas
  

Oplosbaarheid in water

Niet elke stof lost even goed op in water.

Elektrische geleiding

Sommige stoffen geleiden stroom goed (het laat stroom goed er doorheen gaan)

• Metalen geleiden stroom goed
  
• Kunststoffen geleiden stroom niet
  
• Meetinstrument = stroommeter
  

Smeltpunt en kookpunt

Verschillende vaste stoffen smelten bij verschillende temperaturen. (smeltpunt)

• water: smeltpunt = 0 °C
  
• ijzer: smeltpunt = 1538 °C
  

Verschillende vloeistoffen verdampen bij verschillende temperaturen (kookpunt)

• water: kookpunt = 100 °C
  
• ijzer: kookpunt = 2862 °C
  

Meetinstrument = speciale thermometer

Benoem stofeigenschappen van de volgende stof:

Benoem stofeigenschappen van de volgende stof:

Benoem stofeigenschappen van de volgende stof:

Gevarensymbolen

Sommige stoffen die in het huishouden worden gebruikt, zijn gevaarlijk voor ons.

Deze krijgen daarom op de verpakking een gevarensymbool.

Deze kan je makkelijk terugvinden in de Binas!!!

Dichtheid

Wat is zwaarder een kilo veren of een kilo lood?

Wat is zwaarder, een kubieke centimeter (cm3) veren of een kubieke centimeter (cm3) lood?

1. Veren
2. Lood
3. Even zwaar

Dichtheid

Dichtheid: het gewicht van een stof in gram per kubieke centimeter.

Oftewel: als je een kubieke centimeter van 2 verschillende stoffen pakt, zullen deze stoffen een ander gewicht hebben.

Voorbeeld:

Dichtheid veer: 0,05 g/cm³

Dichtheid lood: 11,35 g/cm³

1 cm³ veren is dus lichter dan 1 cm³ lood

Hoe bepaal je de dichtheid van bijvoorbeeld lood?

Dichtheid

Dichtheid zorgt ervoor dat ijs drijft.

dichtheid ijs < dichtheid water

Stoffen drijven bovenop andere stoffen met een grotere dichtheid.

bv. olie en water

Een stukje plastic heeft een dichtheid van 1,05 g/cm3. Blijf het drijven in water of gaat het zinken?

1. Drijven
2. Zinken

Rekenen met dichtheid

• Massa altijd in gram
  
• Volume altijd in kubieke centimeter of mL
  
• De dichtheid altijd in g/cm³ (of g/mL)
  

Voorbeeld:

Een stukje metaal weegt 245 gram en heeft een volume van 36 cm³, bereken de dichtheid in g/cm³.

Formule: ρ = m/V

m = 245 g

V = 36 cm³

ρ = m/V = 245/36 = 6,81 g/cm³

Bart vindt tijdens zijn wandeling naar huis een vreemd stukje metaal. Hij neemt het mee naar huis en onderzoekt daar wat voor metaal het is. Hij weegt het eerst, de weegschaal geeft aan dat het stukje metaal 45 gram weegt. Daarna gebruikt hij de onderdompelmethode om uit te vinden wat het volume van het metaal is. Hieruit blijkt dat het metaal een volume heeft van 2,33 cm³.
Bereken de dichtheid van dit metaal.
Formule:

ρ=​V​​m​​

Volume

Soms staat de volume niet in de tekst gegeven, en moet je het zelf bepalen. Hoe doe je dat?

1; opmeten:

Als je stof een simpele vorm heeft, zoals een rechthoek of cilindervorm, kan je het makkelijk opmeten.

• Formule rechthoek: V = l x b x h (lengte x breedte x hoogte)
• Formule cilinder: V = π x r2 x h (pi x straal2 x hoogte)

Volume

2; onderdompelmethode:

Als je een stof hebt met een complexe vorm, zoals een kiezelsteentje, kan je de onderdompelmethode gebruiken.

• Je vult een maatcilinder met een bekende hoeveelheid water, bijvoorbeeld 52 mL.
  
• Je laat het kiezelsteentje erin vallen en kijkt naar de eindstand van het water, bijvoorbeeld 78 mL.
  
• eindwaarde - beginwaarde = volume van de kiezelsteen.
  78 - 52 = 26 mL = 26 cm3.

Oefeningen

Ga aan de slag met de volgende oefeningen:

Hoofdstuk 1 Paragraaf 1:

1, 2, 3, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13

Welke leerdoelen beheers je?

Klik op de link, deze opent weer de check. Vul nu de laatste slide in:

Checks voor 1.1 Stofeigenschappen