handboek digitale geletterdheid/ hoe digitaal geletterd ben ik zelf

Digitale 

Geletterdheid

Digitale geletterdheid heeft als doel

“om leerlingen 

op eigen kracht te
leren functioneren 

in een samenleving 

waarin digitale
technologie en media 

een belangrijke plaats hebben”. 

(Curriculum.nu, 2020)

Vier domeinen

Context voor de ontwikkeling van digitale geletterdheid bij leerlingen

1. Data en informatie
2. Veiligheid en privacy in de digitale wereld 
3. De werking en het (creatieve) gebruik van digitale technologie
4. Digitale communicatie en samenwerking 
5. Digitaal burgerschap 
6. Digitale economie

Binnen deze thema’s komen 

de 4 domeinen van digitale geletterdheid telkens aan bod.

Van visie naar praktijk

1. Vertrekken vanuit een van de vier domeinen.
   
   
2. De essentiële thema’s van digitale geletterdheid als leidraad nemen. 

Tips voor integrale implementatie van digitale geletterdheid

1. Zorg voor een stevige basis.
2. Zoek naar aansluiting bij bestaande vakken.
3. Prioriteer de relatie met taalvaardigheid.
4. Besteed voldoende aandacht aan de ontwikkeling van (achtergrond)kennis.
5. Zet concentratie en aandacht in het juiste perspectief.
6. Heb oog voor het sociale perspectief.
7. Zet in op de digitale geletterdheid van de leraar.
8. Betrek de cirkel van invloed.
9. Houd digitale geletterdheid en de ict-infrastructuur in balans.

Een integrale aanpak

Digitale geletterdheid valt niet los te
zien van context. 

Digitalisering gaat leven als er verbanden worden gelegd binnen wereldoriëntatie, biologie,
taal, enz. 

Scholen hebben tot op heden niet
stilgezeten, maar met de nieuwe kerndoelen op komst is het zaak dat
ze een volgende stap in hun ontwikkeling zetten

Ingrediënten voor een visie op digitale geletterdheid

De ambitie van de school en
de waarden die daaraan ten grondslag liggen (zoals autonomie,
rechtvaardigheid en menselijkheid). 

Scholen gebruiken verschillende
uitgangspunten om hun ambitie te beschrijven: 

• onderwijsopdracht (vastgelegd in de wet), 
• de onderwijsdoelen (zoals
  bijvoorbeeld beschreven door Gert Biesta: kwalificatie, socialisatie en
  subjectificatie) en 
• de signatuur van de school (van jenaplan tot
  montessori tot religieus). 

Ook opdrachten uit ouder- en
medewerkerstevredenheidsonderzoek en belangrijke beleidsthema’s
komen terug in de schoolvisie.

Ingrediënten voor een visie op digitale geletterdheid

Dit alles vormt de bron voor de betekenis die een school aan
digitalisering verleent: 

• de kijk op samenzijn in de digitale wereld, 
• het
  perspectief op aandacht en de focus in een digitale context of 
• het
  stimuleren van talent en creativiteit met nieuwe mogelijkheden
  

• Actuele urgentie
• Lerarentekort
• Werkdruk
• Kansenongelijkheid 
• Covid-19 

hebben grote invloed op de rol van
digitalisering in het onderwijs en daarmee op wat leraren en
leerlingen aan bagage mee moeten krijgen

In 2013 waarschuwde de KNAW al voor het ontstaan van een kloof
tussen digitaal geletterden en digitaal ongeletterden.

Verschillen tussen deze leerlingen is nog steeds groot, zelfs na online onderwijs door Corona.

Wat betekent de veranderende digitale wereld
voor leerlingen?

We leven niet met media, maar in media (Deuze, 2017) 

 De leerling is niet langer mediaconsument (kijker)
en mediaproducent (maker), 

De leerling is ook dataproducent (laat sporen
achter die van invloed op zijn digitale gedrag). 

Digitalisering
versnelde toen covid-19 ons dwong nog veel meer digitaal met
elkaar in verbinding te staan, door lessen op afstand te volgen of
door spelletjes te spelen en te chatten op Roblox

 Uitdagingen waarbij kinderen en jongeren de meeste
begeleiding nodig hebben

Leven en leren (sociale contacten, sexualiteit, privacy, commercie en online marketing, complottheorieen en nepnieuws, Synthetische media, Afleiding en verslaving)

Werken 

Leren, leven en werken – de ontwerpers van morgen

Hoe digitaal geletterd zijn leerlingen?

Handboek 

digitale 

geletterdheid

blz. 3 - 30