1.9 Poezie Les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat is poëzie?

Kenmerken poëzie? 

Poëzie is een taalspel en draait (vaak) om emotie.

Een gedicht kan verschillende betekenissen hebben.

Die betekenissen zie je vaak pas na een paar keer lezen. Of na elke keer lezen zie je weer een andere betekenis.

Dat komt door de manier van schrijven: veel wit, korte zinnetjes (zgn. verzen), woorden met verschillende betekenissen, beeldspraak, illustraties. 

Visuele poëzie 

 Ook dit is poëzie -  Stiftgedicht

Stapelgedicht

Whatsapp-gedicht 

Instapoëzie

Soorten rijm

Eindrijm– klankovereenkomst aan het eind van de regel

Mannelijk: huis – muis; gaat – staat                                                              (1 lettergreep)

Vrouwelijk : boeken - doeken; varen - waren                                            (2 lettergrepen)

Onzijdig of glijdend:  schateren - klateren; hinderen - kinderen     (3 lettergrepen)

Rijmschema's:

Gepaard rijm: AABB

Gekruist rijm: ABAB

Omarmend rijm: ABBA

Gebroken rijm: ABCB

Gekruist rijm (abab)

Laatst vroeg ik aan een hommel:

‘Waar gaat gij heen met spoed?'

Ze zei: ‘Ik ga naar Zaltbommel,'

ik dacht: wat rijmt dat goed.

toen riep een tweede hommel:

En ik moet naar het Gooi!'

Ik dacht: wel-voor-de-drommel

ook dát rijmt wederom mooi.

Gepaard rijm (aabb)

Sinterklaas kapoentje

Gooi wat in mijn schoentje

Gooi wat in mijn laarsje

Dank u Sinterklaasje

Omarmend rijm (abba)

Natuur is voor tevredenen of legen. 

En dan: wat is natuur nog in dit land? 

Een stukje bos, ter grootte van een krant, 

Een heuvel met wat villaatjes ertegen.

Geef mij de grauwe, stedelijke wegen, 

De’ in kaden vastgeklonken waterkant, 

De wolken, nooit zo schoon dan als ze, omrand 

Door zolderramen, langs de lucht bewegen.

Klinkerrijm

De woorden rijmen in het midden. De klinkers rijmen

Visuele poëzie

Poëzie voor je ogen 

- lay-out

- bijzonder lettertype 

of -grootte

Welke herhaling van woord/zinsdeel zit in dit liedje?

Welke rijmvorm herken je in dit lied?

Wat is, denk jij, de betekenis of
de boodschap van Krantenwijk, met andere woorden: wat willen Boef en
Lil’ Kleine duidelijk maken?

Liedjes en raps zoals Krantenwijk zou je kunnen zien als poëzie. Is
Krantenwijk poëzie volgens jou? Waarom wel of niet?