1.2 Kernbegrippen bij maatschappijleer

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

3BK Wat is maatschappijleer?

Introductie

Planning

• Leerdoelen
• Terugblik
• Uitleg 
• Reflectie
• Huiswerk

Leerdoelen 

Aan het eind van deze les kan je:

De volgende begrippen uitleggen;

- Waarden

- Normen

- Belang

- Macht

- Burgerschap

Wat is een gedragsregel?

1. Je stopt voor rood licht
2. Je hebt goede verlichting op je fiets
3. Je mag geen alcohol kopen
4. Je eet met mes en vork

Maatschappijleer gaat over...

1. Actuele onderwerpen
2. Hoe we samenleven
3. Hoe problemen opgelost worden
4. Media, politiek en criminaliteit

Wat is een voorbeeld van een wetsregel?

1. Na toiletbezoek je handen wassen
2. Geen afval op straat gooien
3. Op de buitendeuren moeten goede sloten zitten
4. In restaurants geef je een fooi

In dit hoofdstuk

• Kernbegrippen.

• Waarden en normen.

• Belangen.

• Macht.

• Burgerschap

Kernbegrippen

Het vak maatschappijleer gebruikt kernbegrippen om de verschillen in de samenleving te begrijpen.

Het zijn:

• Waarden en normen.

• Belangen.

• Macht.

Waarden en normen

Waarden zijn principes die je belangrijk vindt in het leven.

Voorbeelden van waarden zijn: eerlijkheid en vriendschap.

Uit waarden volgen altijd bepaalde normen.

Normen zijn regels over hoe jij en anderen zich moeten gedragen.

Waarden en normen

Waarde

Vriendschap

Norm

Een echte vriend laat je niet in de steek.

Waarde

Respect

Norm

Niet pesten

Basiswaarden

In de Nederlandse maatschappij staan drie waarden centraal en noemen we basiswaarden:

• Vrijheid: Je mag je mening geven en zelf keuzes maken
• Gelijkwaardigheid: alle inwoners hebben dezelfde rechten
• Solidariteit: We houden rekening met elkaar en helpen elkaar als het nodig is

Waarden en normen

Sommige normen zijn opgenomen in wetten.

Bijvoorbeeld: je mag je telefoon niet gebruiken

tijdens het fietsen.

Andere normen zijn ongeschreven regels.

Bijvoorbeeld: je laat geen boer tijdens het eten.

Belangen

Een belang is het voordeel dat je ergens bij hebt.

Jouw belang is bijvoorbeeld een lesrooster zonder tussenuren, want dan ben je eerder uit.

Soms is er sprake van een belangentegenstelling: het belang van de één botst met het belang van de ander.

De één wil bijvoorbeeld graag goedkoop vliegen, de ander wil vliegen juist duurder maken omdat het milieuvervuilend is.

Macht

Macht is de mogelijkheid om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Je ouders hebben macht over jou: ze kunnen je verbieden om met vrienden op vakantie te gaan.

Ook de overheid heeft macht: zij maakt wetten met regels waar jij je aan moet houden.

Wie heeft macht?

Welke machtsmiddelen hebben influencers?

Sociale ongelijkheid 

Sociale ongelijkheid: niet iedereen heeft dezelfde kansen in de samenleving. 

Sociale ongelijkheid

Wat is een voorbeeld van een waarde?

1. Hardlopen
2. Koffie drinken
3. Eerlijkheid
4. Naar muziek luisteren

Welke van de volgende is een voorbeeld van een norm?

1. Een film kijken.
2. Niet voordringen in de rij.
3. Een boek lezen.
4. Een dieet volgen.

Wat houdt gelijkwaardigheid in binnen de Nederlandse samenleving?

1. Sommige mensen hebben meer rechten.
2. Alleen volwassenen hebben rechten.
3. Alle inwoners van Nederland hebben dezelfde rechten.
4. Iedereen verdient hetzelfde salaris.

Wat is macht?

1. Beïnvloeden wat iemand voor waarde en normen heeft
2. Geweld en geld
3. Beïnvloeden wat iemand doet en denkt
4. Jouw baan en overtuigingskracht

Sociale ongelijkheid is...?

1. De één is beter dan de ander
2. Niet iedereen heeft gelijke kansen
3. Mannen kunnen meer dan vrouwen
4. Kinderen hoeven nog niet te werken

Huiswerk 

Je hebt de opdrachten van 1.2 gemaakt in je werkboek