Workshop observeren

• observeren
• MBO
• Studiejaar 1

Workshop observeren

PWO

Workshop observeren

PWO

Programma workshop

Begrip observeren 

Begrip waarnemen 

Subjectief 

Objectief 

Stappenplan observeren 

Observeren

Noteer wat je allemaal ziet op de getoonde afbeelding

Waarnemen 

Waarnemen doe je onbewust en bewust 

Waarnemen doe je altijd (werk, school, thuis)

Je hersens geven betekenis aan wat je ziet (referentiekader)

Waarnemen doe je met al je zintuigen. Wat zijn de 5 zintuigen?

Observeren

Observeren is doelgericht 

Observeren doe je bewust 

Met observeren wil je een specifieke vraag beantwoorden. Voorbeelden?

Objectief observeren 

Feitelijk. Dat wat daadwerkelijk gebeurt.

Objectief is waarnemen zonder oordeel, gevoel, verklaring of betekenis. 

''M. staat op, loopt naar de stoel en gaat zitten''.

 

Subjectief observeren

Subjectief = je eigen mening

''Ik denk dat Meike verkouden is''. 

1. Finn Loopt het lokaal in en geeft de meester een hand

1. Subjectief
2. Objectief

2. Isa trekt een boos gezicht naar Eva die daarop onverschillig reageert

1. Subjectief
2. Objectief

3. Lars draagt een broek met vieze vlekken

1. Subjectief
2. Objectief

4. Lucas zit tien minuten op de rand van de zandbak en kijkt naar de kinderen die op de tractor rijden

1. Subjectief
2. Objectief

Hoe belangrijk is observeren op de werkvloer

0100

Observeren met een stappenplan

Stappenplan geeft je een houvast en zorgt ervoor dat je niets over het hoofd ziet

Observeren met vast stappenplan = methodisch observeren

Methodisch observeren levert een betrouwbaar resultaat op. Iemand anders zou op hetzelfde resultaat moeten komen. Daarom is het betrouwbaar.

Stappenplan observeren

Stap 1. Waarom ga je observeren 
Stap 2. Achtergrondgegevens 
Stap 3. Vraagstelling 
Stap 4. Observatiemethode en hulpmiddelen
Stap 5. Voer de observatie uit
Stap 6. Orden de gegevens 
Stap 7. Geef antwoord op de vraagstelling

Stap 1. Aanleiding

De aanleiding; waarom heb je gekozen om dit kind te observeren?

De aanleiding hoeft niet altijd een probleem te beschrijven, het kan ook een positieve situatie zijn.

Positieve situatie: Tom wordt vaak gekozen om mee te spelen 
Probleem situatie: Meike weet vaak niet wat ze moet doen bij een activiteit

Bv: waarom is M altijd zo onrustig tijdens rekenen of waarom reageert M soms agressief op het plein.

Stap 2. Achtergrondgegevens

Je schrijf gegevens van het kind op. Dingen die te maken hebben met de reden waarom je observeert.

Leeftijd

Gezinssamenstelling

Gegevens thuissituatie Kind ziek geweest? Verhuizing? Geëmigreerd? Gevlucht?

Welke groep zit het kind

De situatie/les waar het gedrag zich vaak voordoet

De achtergrondgegevens kunnen erg belangrijk zijn bij het antwoord geven op je observatievraag.

Stap 3. Vraagstelling

Voordat je observeert; schrijf je een vraagstelling op

Je kunt gerichter observeren. Wat wil je precies observeren?

In de vraagstelling staat:
1. Wie ga je observeren M. Fictieve naam of alleen voorletter

2. Welk aspect van het gedrag je gaat observeren Aandacht. Je wilt namelijk weten waar de aandacht van Meike op gericht is

3. In welke situatie je gaat observerenTijdens de uitleg van een activiteit. Dit is de situatie waar het opvallende gedrag zich voordoet

Oefenen met een vraagstelling

Stap 4. Observatiemethode & hulpmiddelen

Welke methode je kiest hangt af van wat je wilt weten​

Kwalitatief = alles letterlijk opschrijven 
Kwantitatief = turven 

Hulpmiddelen: potlood, papier, laptop, tablet, stopwatch, observatieformulieren, camera, geluidsrecorder​

Stap 5. Voer je observatie uit 

Wanneer? Welk tijdstip? Welke dag? Waar?​

Bespreek dit met collega’s (stagebegeleidster), stel betrokkenen (ouders)op de hoogte​

Wees objectief.  Vergeet meningen en gedachten, noteer waargenomen feiten!

Je beschrijft hier ofwel voluit of in een schema je waarnemingen op

Stap 6. Orden de gegevens

Maak een ‘samenvatting’ van je observatieverslag​​

Ruimte om notities te ordenen​

Verzamel de meest opvallende dingen​Voorbeelden​

Kijk naar wat je juist niet had verwacht?​

Komt iets vaak voor of juist heel weinig?​

NOG GEEN MENING

Stap 7. Geef antwoord op de vraagstelling

Herhaal de vraagstelling: waar ga je antwoord op geven?​

Interpreteren: je gaat betekenis geven aan het gedrag dat je hebt geobserveerd​

Wees heel voorzichtig met interpreteren! Geef aan dat het jouw interpretatie is:​Ik denk…​Volgens mij…​Ik heb de indruk dat…​

Maak duidelijk onderscheid tussen feiten uit de observatie en jouw interpretatie​Ik kreeg de indruk dat Roos erg afgeleid was tijdens de uitleg van de activiteit. Zij keek vaak (ong. 10 keer) naar buiten.​

De gegevens die je in dit hoofdstuk gebruikt:​1. Feiten observatieverslag​2. Achtergrondgegevens​3. De situatie waarin je hebt geobserveerd

Observeren in de praktijk

Je MAG observeren in de praktijk (mocht je nu nog naar stage gaan)

Dit observatieplan mag je daarvoor gebruiken

Mocht je feedback willen dan kan ik het voorzien van feedback

Een mooi hulpmiddel om te oefenen met observeren en als bewijsstuk in te leveren in Classnotebook

Docent deelt observatieplan met jullie. 

Deze workshop was interessant:

😒🙁😐🙂😃

Deze workshop was te kort

0100

1: Mening observator

• Je observeert niet objectief
• Jouw mening speelt een rol in je observatie
• Je vindt druk gedrag bijvoorbeeld snel storend
• Je vindt een kind dat huilt snel somber en verdrietig
• Duidelijke verwachtingen
  
• Je vindt dat je gelijk hebt, daar ga je dan vooral op letten
  
• Resultaat: minder objectief en minder betrouwbaar
• Houdt het bij de feiten

2: Emotionele betrokkenheid

• Je bent op welke wijze dan ook emotioneel betrokken
  
• Je vindt het kind bijv. beleefd en aardig
• Je zult de situatie sneller positief of negatief bekijken
  
• Bijv: bij het oefenen lukt het, dus bij de observatie ook. Je kijkt wellicht wat langer.
  
• Observatie is minder betrouwbaar
  
  

Tip: Overlg waar kan met collega's en probeer je bewust te zijn van emotionele betrokkenheid

3: Halo/Horn Effect

• Engeltje (Halo) of een duiveltje (Horn)
  
• Halo: positieve verwachting van de ander
• Horn: negatieve verwachting van de ander
• Bijv. wie een ruzie is gestart

4: Vooroordeel

• Een mening die niet op feiten, kennis, ervaring of waarneming is gebaseerd. 
• Iedereen heeft vooroordelen: het helpt je overzicht te behouden.
• Alle peuters zeggen altijd ‘nee’
  
• Alle pubers zijn eigenwijs
  
  

Als je je hier niet bewust van bent, kun je er ook geen rekening mee houden tijdens het observeren

5: Projectie

• Je eigen emotie toeschrijven aan iemand anders
  
• Je bent chagrijnig -> iedereen ziet er minder vrolijk uit
  
• Observatie is minder objectief en betrouwbaar

Kortom...

• Je kan niet helemaal voorkomen dat je observatie niet volledig objectief is.
• Ben je hier bewust van!
• Ben kritisch
• Overleg, waar mogelijk, met collega's
• Beschrijf feiten
• Observeer methodisch; hiermee observeer je zo objectief mogelijk
  - Doelgericht
  - Planmatig
  - Observatieplan (volgende lessen)

Valkuilen bij observeren 

 Interpretatie van een gebeurtenis  is erg persoonlijk. 

Bij observeren kunnen 2 mensen dezelfde situatie volledig anders waarnemen. Dat komt omdat iedereen de werkelijkheid om zich heen altijd subjectief, gekleurd, waarneemt.

Daarom is het belangrijk dat je weet hoe je objectief observeert. Objectief betekent: gebaseerd op feiten. 

Valkuilen bij observeren 

- Je eigen mening. 

Bijv. een beweeglijk kind. 

- Emotionele betrokkenheid. 

Bijv. je lievelingskindje op de KO of Basisschool

Valkuilen bij observeren 

- Halo- effect 

Het effect dat gunstige eigenschappen van een persoon de minder gunstige eigenschappen wegdrukken. 

-Horn-effect

Het effect dat negatieve eigenschappen van een persoon de hele kijk op de persoon bepalen.

Halo- effect 

Horn- effect 

Valkuilen bij observeren 

- Vooroordeel 

Een vooroordeel is een mening over iets of iemand, die niet op feiten berust. 

- Projectie 

Bij projectie zie je eigenschappen en ideeën van jezelf in de ander. Je geeft dan jouw eigen gedachten, gevoelens, verlangens en eigenschappen aan dat kind, waardoor je gedrag een verkeerde betekenis geeft. 

Valkuilen bij observeren 

- Stemming

bijv. Vermoeidheid. Vrolijkheid ect 

- Ervaring in observeren

Nadeel; je ziet alles met een beroepsblik