3BK - Grammatica zinsontleding_herhaling online les

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

3BK Zinsontleding

Grammatica & spelling 1.4

Stappenplan zinsontleding

Zinnen ontleed je altijd in een bepaalde volgorde.

Zo'n volgorde noemen we ook wel een "stappenplan".

Wat weet je nog?

Welke zinsdelen ken je nog?

Hoe verdeel je ook alweer een zin in zinsdelen?

Persoonsvorm (PV)

De persoonsvorm is een werkwoord in de zin.

Je vindt de PV door de zin in een andere tijd te zetten.

De werkwoorden die dan veranderen van tijd --> PV

Voorbeeld

Zin: Aan het begin van het schooljaar hebben wij onze eerste tentamenweek gehad.

Andere tijd: Aan het begin van het schooljaar hadden wij onze eerste tentamenweek gehad.

Hebben --> hadden = PV

Zet zinsdeelstrepen

Alles wat je vóór de PV kunt zetten is 1 zinsdeel. Een zinsdeel kan 1 woord zijn, maar ook een groepje woorden.

Alles wat je vóór de PV kunt zetten en wanneer het een goed lopende zin blijft, is een zinsdeel.

De persoonsvorm is al een zinsdeel, dus daar kun je een streep voor en na zetten. Alles wat vóór de PV staat is ook al een zinsdeel. De eerste twee zinsdelen heb je dus al.

Voorbeeld

Zin: Aan het begin van het schooljaar | hebben | wij onze eerste tentamenweek gehad.

Zin: Onze eerste tentamenweek | hebben | wij | aan het begin van het schooljaar | gehad.

Zin: Wij | hebben | onze eerste tentamenweek | aan het begin van het schooljaar | gehad.

enz. enz. enz.

Werkwoordelijk Gezegde (WG)

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit ALLE werkwoorden in een zin.
Dus OOK de persoonsvorm!

Voorbeeld

Aan het begin van het schooljaar | hebben | wij | onze eerste tentamenweek | gehad.

WG: hebben gehad

Onderwerp (O)

Het onderwerp geeft aan wie of wat iets doet in de zin.

O= wie/wat + PV + overige werkwoorden ?

Voorbeeld

Vraag: wie/wat hebben gehad?

Aan het begin van het schooljaar | hebben | wij | onze eerste tentamenweek | gehad.

Lijdend Voorwerp (LV)

LV=wie/wat + O + WG ?

Niet elke zin heeft een LV.

Een LV begint NOOIT met een voorzetsel.

Voorbeeld

Vraag: wie/wat hebben wij gehad?

Aan het begin van het schooljaar | hebben | wij | onze eerste tentamenweek | gehad.

Meewerkend Voorwerp (MV)

MV= aan/voor wie + O + WG + LV ?

Niet elke zin heeft een MV

Soms staat er geen aan/voor en dan moet je het zelf kunnen toevoegen.

Voorbeeld

Vraag: aan wie / voor wie hebben wij onze eerste tentamenweek gehad?

Aan het begin van het schooljaar | hebben | wij | onze eerste tentamenweek | gehad.

 Die vraag kan niet beantwoord worden = géén MV

Bijwoordelijke Bepaling (BWB)

Alles wat overblijft/niet benoemd is.

Geeft antwoord op vragen als waar? Waarheen? Waarover? Waarom? Waardoor? Wanneer?

Ook wel  'Het 'vuilnisbakje' van de zin'  genoemd!

Voorbeeld

Aan het begin van het schooljaar | hebben | wij | onze eerste tentamenweek | gehad.

Aan het begin van het schooljaar = bwb.

Wat is nu dus het stappenplan om zinsdelen te benoemen?

Stappenplan zin ontleden

1. Zoek de persoonsvorm (PV)

2. Zet zinsdeelstrepen

3. Zoek het werkwoordelijk gezegde (WG)

4. Zoek het onderwerp (O)

5. Zoek het lijdend voorwerp (LV) 

6. Zoek het meewerkend voorwerp (MV)

7. Welke zinsdelen blijven over? --> bijw. bepaling (BWB)