Thema 2, blok 3 landbouw in Egypte

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

De Oude Egyptenaren

Geschenk van de Nijl

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Wat weet je eigenlijk
van Egypte?

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier de Nijl van groot belang is voor de Oude Egyptenaren

De Griekse schrijver Herodotus kwam tijdens één van zijn
vele reizen in Egypte. Hij beschreef het land en zijn bewoners uitgebreid in zijn boeken.
Daarin sprak hij over Egypte als: het geschenk van de Nijl.

Maar wat zou hij daarmee bedoeld hebben?

Eerste bewoners trekken achter hun dieren aan

en komen uit langs de oevers van de Nijl

Van de zwarte periode...

...naar de groene periode

En van de groene periode...

...naar de gele periode.

Zwarte periode

• september-december
  

• Tijd van de overstroming van de Nijl

• Op het land kan niet worden gewerkt

• Meehelpen aan de bouw van bijvoorbeeld de piramides en de tempels (belasting betalen)

Groene periode

• januari-april

• Tijd van het zaaien en bewerken van het land

• Hierbij wordt gebruik gemaakt van irrigatie

• Irrigatie betekent dat het water met hulpmiddelen wordt gebruikt om het land te bevloeien

Gele periode

• mei-augustus

• Tijd van het oogsten (graan)

• De opbrengst van de oogst wordt bijhgehouden en opgeschreven.

• Voorraden worden aangelegd

Overstromingsperiode

• september-december
  

• Tijd van de overstroming van de Nijl

• Op het land kan niet worden gewerkt

• Meehelpen aan de bouw van bijvoorbeeld de piramides en de tempels

De Nijl was van levensbelang: als de Nijl niet hoog genoeg kwam, ontstonden hongersnoden...

...maar als hij te hoog kwam, een overstroming!

Hoe gingen de oude Egyptenaren daarmee om?

• De Nijl moet goed in de gaten worden gehouden (nilometer)

• Er moet verstandig worden omgegaan met de hoeveelheid water: irrigatielandbouw

• Er worden voorraden aangelegd voor mindere oogstjaren. Alle oogsten worden nauwkeurig bijgehouden

En vooral: samenwerken!

• Hiervoor heb je een leider nodig
  

• Elke stam heeft een leider (dorpshoofd)

• Die dorpshoofden krijgen ruzie met elkaar

• Uiteindelijk blijft er één leider over: de farao ('Groot Huis')

Hoe heet de vruchtbare grond
die achterblijft door de overstroming van de Nijl?

1. Modder
2. Vruchtbare grond
3. Slib
4. Mest

Welke zin past het best bij
de gebeurtenissen in de afbeelding?

1. Zwarte periode Geen landbouw rondom de nijl mogelijk
2. Groene periode Zaaien van gewassen
3. Gele periode Oogsten van gewassen

Egypte maakt wel / geen deel uit van de vruchtbare halve maan

1. Wel
2. Geen

Thema 2, blok 3

Het Oude Egypte (2)

Irrigatielandbouw

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Egypte

• 
  Egypte ligt dus in een droog gebied. 
• 
  Veelal woestijn, rondom de Nijl lijkt het meer op een  
• steppe/savanne -> daarom kan er graan groeien
  
• 
  Maar geen regenseizoen! Dus hoe kan de Nijl dan overstromen?

• Egypte is erg droog:
• Veel woestijn, rondom de Nijl lijkt het op een savanne, daarom kan er goed graan groeien
• Maar weinig regen -> hoe kan de Nijl dan overstromen?

Waarom overstroomt de Nijl? (1)

• Ethiopië en Oeganda liggen dus rondom een Tropisch Regenwoudklimaat, daar hebben ze wel regenseizoenen

• Tijdens zo'n regenseizoen loopt de Nijl vol en overstroomt, en uiteindelijk ook in Egypte

De Witte Nijl

De Blauwe Nijl

De Nijl

Woestijn

Tropsich Regenwoud

Ethiopië en Oeganda

Waarom overstroomt de Nijl? (2)

• We volgen de Nijl naar de oorsprong (het begin)
• In het begin zijn er twee 'Nijlen' -> de Blauwe en de Witte
• De Nijl begint dus in Ethiopië en Oeganda

De Witte Nijl

De Blauwe Nijl

De Nijl

• Waterhuishouding: Hoe wordt irrigatie geregeld
• Irrigatie in het oude Egypte: bouwen van slimme dijken en kanalen
• Goeie irrigatie: groter gebied om gewassen te verbouwen
• Groter gebied -> meer gewassen -> grotere voorraden 
• Niet iedereen hoeft meer boer te zijn!

Waarom is de Nijl van levensbelang voor de Oude Egyptenaren?

Wat blijft over nadat de Nijl is overstroomt?

Wat is de juiste volgorde?

1. 1. Overstroming Nijl 2. Gewassen zaaien 3. Gewassen oogsten
2. 1. Gewassen zaaien 2. Overstroming Nijl 3. Gewassen oogsten
3. 1. Gewassen oogsten 2. Overstroming Nijl 3. Gewassen zaaien
4. 1. Gewassen oogsten 2. Gewassen zaaien 3. Overstroming Nijl

De farao

Nieuwe beroepen

• Door goed gebruik van irrigatie worden de voorraden groten
• Niet iedereen hoeft meer boer te zijn: ze gaan zich specialiseren
• De samenleving veranderd: De dorpjes worden steden
• Wel is landbouw nog erg belangrijk voor de mensen

Geen specialisatie

Een boer oogst graan, maalt het graan en bakt brood

Wel specialisatie

Een boer zorgt voor de oogst

Een molenaar maalt het graan

Een bakker bakt het brood

De farao

• De nieuwe beroepen moeten goed samenwerken
• Waterhuishouding is van levensbelang voor de Egyptenaren (want anders hongersnood)
• Een farao wordt aangewezen om dit te beheren. Hij maakt hiervoor wetten

De Nijl is van de goden

• De Egyptenaren konden het geluk van de Nijl niet verklaren
• Ze dachten dat de goden hier verantwoordelijk waren
• En de farao gaat over het water, dus hij wordt ook beschouwd als god

Macht van de Farao

• De Farao laat de mensen belasting betalen (in graan)
• Baas over de waterhuishouding
• Beschermd de bevolking
• De Farao is dus erg machtig

Samenleving in Egypte

• De Farao is het machtigst
• Priesters: kunnen contact maken met de goden
• Ambtenaren: om belasting op te halen en wetten op te schrijven
• En dan heb je de rest... (de 'gewone mens' en slaven)

De Farao

Priesters

Ambtenaren

Timmerman, bakker, handelaar

Slaven

Deze les:

• Waarom kunnen boeren zich specialiseren?
  
• Hoe komt de farao zo machtig? En hoe blijft de farao zo machtig?
• De farao is het machtigst in Egypte, maar wie komt daarna?
  
• Wat is er gebeurd met de gelijkheid van de mensen?