Avant-garde

• Nederlands
• HBO
• Studiejaar 1

Avant-garde

Letterlijk: voorhoede

Verwijzing naar een groep soldaten die ter verkenning vooruit wordt gestuurd

Vernieuwende stroming in de kunstwereld

Avant-gardische literatuur moest functioneel en didactisch en daarom eenvoudig te begrijpen zijn.

Avant Garde werd een metafoor voor het vernieuwende werk van kleine groepen intellectuelen of kunstenaars die voor de grote massa uitliepen (en waarvan de naam vaak eindigde op -isme).

Modernisme - expressionisme - futorisme - dadaïsme -surrealisme - postmodernisme - constructivisme - impressionisme - kubisme  

Dichters:

Theo van Doesburg (de nieuwe beweging)

Hendrik Marsman

E. du Perron
Paul van Ostaijen

Poëtica:

De autonomische poëtica

De nadruk ligt niet langer op de intenties van de auteur of de omstandigheden waarin het gedicht tot stand is gekomen, maar op de vorm van het gedicht zelf, dat geacht werd zich te ontwikkelen.

Tijd:

Begin 20ste eeuw.

Rond 1916

Interbellum

Theo van Doesburg:

I.K. Bonset

Pseudoniem: Christian Emil Marie Küpper

1883-1931

Tijdschrift de Stijl

"Kunst houdt op waar men haar begrijpt"

Hendrik Marsman

1899-1940

Vitalisme - expressionisme - futurisme - kort fascisme, maar al snel tegenstander en bestrijder van fascisme

Schreef in: De vrije bladen/ Forum/ Nieuwe Rotterdamsche courant

"Holland is en blijft een ellende. Wie hier op de grond stampt, zakt weg in de modder"

Herinnering aan Holland (1936) een van de bekendste Nederlandse gedichten. Eind twintigste eeuw --> Het Nederlandse gedicht van de eeuw.

E. du Perron

Charles Edgar du Perron

Pseudoniemen: Duco Perkens, Joseph Joséphin, Bodor Guíla, W.C. Kloot van Neukema, Cesar Bombay, Angèle Baedens

E. du Perronprijs

Het kind dat wij waren

–

Wij leven ‘t heerlijkst in ons vèrst verleden:

de rand van het domein van ons geheugen,

de leugen van de kindertijd, de leugen

van wat wij zouden doen en nimmer deden.

–

Tijd van tinnen soldaatjes en gebeden,

van moeder’s nachtzoen en parfums in vleugen,

zuiverste bron van weemoed en verheugen,

verwondering en teêrste vriendlijkheden.

–

Het is het liefst portret aan onze wanden,

dit kind in diepe schoot of wijde handen,

met reeds die donkre blik van vreemd wantrouwen.

–

‘t Eenzame, kleine kind, zelf langverdwenen,

dat wij zo fel en reedloos soms bewenen,

tussen de dode heren en mevrouwen.

–

–

E. du Perron (1899-1940)

–

Uit: Parlando (1930), opgenomen in Verzamelde Gedichten (1955)

Uitgever: G.A. van Oorschot

Dit gedicht lijkt een mooi voorbeeld van een Petrarcaans sonnet. Twee kwatrijnen en twee terzetten. Het rijmschema is abba/abba/cdc/dcd, een veelvoorkomende variatie. De regels bestaan uit 11 lettergrepen en hebben een vijfvoetige jambemaat.

Heel kenmerkend voor dit sonnet is de woordkeus. Du Perron is een aanhanger van de Forumgeneratie, die de gewone spreektaal tot poëzietaal verheft. 

 Het toepassen van de vorm van het Petrarcaans sonnet is bij Du Perron dan ook ironisch bedoeld, vandaar de bewering dat het een Petrarcaans sonnet lijkt. 

Paul van Ostaijen

Leopold Andreas (Paul) van Ostaijen

(1896-1928)

Modernistisch Vlaams dichter en prozaschrijver

• Huldegedicht aan Singer
• Rijke armoede van de Trekharmonica
• Alpejagerslied
• Boem Paukeslag
• Avondgeluiden
• Melopee
• Marc groet 's morgens de dingen