Hoofdstuk 1 Paragraaf 1 Het leven van Jager-Verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het leven van jagers en verzamelaars

Herhaling: Op welk continent zijn de oudste resten van homo sapiens gevonden?

Waarom zijn grottekeningen belangrijk voor geschiedenis?

Doelen voor deze les: 

• Aan het einde van deze les kan het één kenmerkend aspect utileggen namelijk: De levenswijze van Jagers-verzamelaars.
  
• Je kan uitleggen wat een samenleving van jagers-verzamelaars is.
  
• Je kan uitleggen wat de takenverdeling een jagers-verzamelaars samenleving was.
  
• Je kan uitleggen waarom deze taakverdeling zo was.
  
• Je kan de oorzaak geven waarom Europa in deze tijd dun bevolkt was. 
• Je kan uitleggen wat nomaden zijn.
  
• Je kan benoemen waar jagers en verzamelaars voor en tijdens de ijstijd leefden. 
• Je kan uitleggen waarom zij daar woonden. 

• Je kan 4 vaardigheden benoemen die jagers en verzamelaars hadden ontwikkeld. 
• Noem 2 voorbeelden van vaardigheden  van voor 50.000 v.C. 
• Noem 4 voorbeelden van vaardigheden van na 50.000 v.C. 
• Je kan uitleggen wat beelden met de godsdienst van jagers en verzamelaars te maken hebben. 
• Je kan uitleggen waarom de prehistorie zo genoemd wordt. 
• Je kan uitleggen waar en waarom deze periode eindigde. 
• Je kan uitleggen wat archeologie is. 
• Je één voorbeeld geven hoe wij naast archeologie achter de levenswijze van jagers-verzamelaars kunnen komen. 
• Je kan vier onvereenkomsten tussen neanderthalers en homo sapiens noemen. 
• Je kan vier verschillen tussen neanderthalers en homosapiens noemen. 

Jagen en verzamelen

Taakverdeling mannen: 

• Joegen op herten, bergen rendieren en kleine zoogdieren. 
• Visten. 

Jagen en verzamelen

Taakverdeling vrouwen: 

• Zorgden voor de kinderen. 
• Verzamelden paddesteoelen, wortels, knollen, noten, bessen en ander plantaardig voedsel. 

Waarom denken jullie dat de Europa in de prehistorie dunbevolkt was?

Noem 1 oorzaak waarom jagers en verzamelaars nomaden waren

Noem 2 gevolgen van dat jagers en verzamelaars nomaden waren.

De ontwikkeling van jager-verzamelaars. 

1. 10.000 v.C. Einde laatste ijstijd. 
2. 45.000 v.C. Eerste mens in Europa. 
3. 13.000 v.C. Noord-West-Europa permanent bewoond. 

De ontwikkeling van jager-verzamelaars.

Vaardigheden voor 50.000 v.C.: 

1. Vuur maken
2. Grove stenen werktuigen maken. 

De ontwikkeling van jager-verzamelaars. 

Vaardigheden na 50.000 v.C.: 

• Ingewikkelder werktuigen maken om mee te jagen. 
• Ingewikkelder werktuigen bestaan uit meerdere onderdelen. 
• Zij gingen wapen maken. 
• Zij naaiden kleding en maakten tenten. 
• Zij gingen kleine beeldjes maken. 

De ontwikkeling van jagers-verzamelaars

Venusbeeldjes: 

• Gevonden in West-Europa tot en met Siberie. 
• Kenmerk: Vrouw met enorme borsten, heupen en buiken. 
• Kan erop wijzen dat deze mensen al een vorm van godsdienst hadden. 

Waarom kunnen wij het niet bewijzen dat jagers en verzamelaars een godsdienst hadden?

Zonder schriftelijk bronnen. 

• Tijd voor geschreven bronnen heet de prehistorie. 
• Bij de prehistorie zijn wij afhankelijk van ongeschreven bronnen. 

Zonder schriftelijke bronnen

Archeologie:Bbestuderen van ongeschreven bronnen, zoals: 

1. Botresten
2. Potschreven
3. Voetafdrukken
4. Grotschilderingen
5. Werktuigen
6. Versteende voedselresten. 

Zonder schriftelijke bronnen

Bodemverkleuringen, oneffenheden en andere kenmerken van eht landschap kunnen ook aanweijzingen opleveren. 

Zonder schriftelijke bronnen

Door samenlevingen van hedendaagse jagers en verzamelaars te bestuderen, kunnen wij ook een idee ontwikkelen hoe jagers en verzamelaars vroeger leefden. 

Geef één voorbeeld wat archeologen kunnen bewijzen over de prehistorie.

Geef één voorbeeld wat archeologen over nu zouden kunnen bewijzen, maar niet van de prehistorie.

Aan de slag: Huiswerk

• Maken paragraaf 1.1. bladzijde 7
• Nakijken introductie en paragraaf 1.1. 
• Leren leerdoelen paragraaf 1.1.

Leg je in je eigen woorden uit het kenmerkend aspect: De levenswijze van jager-verzamelleraars.

Wat is het belang van geschreven bronnen?

Huiswerk

• Maken paragraaf 1.1. bladzijde 7
• Nakijken introductie en paragraaf 1.1. 
• Leren leerdoelen paragraaf 1.1.