5.5 Veranderende ecosystemen 4V

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 8.4 Veranderende ecosystemen

Hoofdstuk 8

8.1 Populatiedynamiek in ecosystemen

8.2 Energie in ecosystemen

8.3 Kringlopen in ecosystemen (lastig!)

8.4 Veranderende ecosystemen

Doel 8.4

• Je leert waardoor vegetaties gelijk blijven of veranderen.

Schrijf voor jezelf je antwoord op en denk na 

WAAROM je denkt dat dat het goede antwoord is.

Daarna bespreken we klassikaal de antwoorden en argumenten

Begrippen

Pioniersoorten

Pionierstadium

Climaxstadium

(Primaire en secundaire) successie

Subclimaxstadium

Opdracht

Stel: we gooien de school plat en halen alle bouw materialen weg. Er blijft een lege vlakte over.

Opdracht

Wat gebeurt er dan?

Welke soorten vestigen zich als eerste? En dan? En dan?

Kun je iets zeggen over de tolerantiegrenzen van die soorten mbt abiotische factoren?

Hoe ontwikkelt de biodiversiteit zich?

Hoe ontwikkelen de abiotische factoren zich?

Hoe ontwikkelt de biomassa zich?

Successie

pioniersecosysteem--------------------- climaxecosysteem

Verandering van de soortensamenstelling van een levensgemeenschap

Aanpassingen van dieren

Dieren zijn over de jaren heen veranderd. 

Organismen die de beste overlevingskans hadden en daarmee de meeste nakomelingen hadden, gaven gunstige genen door om te overleven in de omgeving

Vorming pioniersecosysteem

Subclimaxstadium

ccds

De biodiversiteit is hoger in het subclimax stadium: streven bij natuurbeheer

Zijn er vragen?

Zijn er vragen?

Van welke orde is de vos via de langste route?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme
4. Predatie

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme
4. Predatie

Sleep de onderstaande processen naar de juiste plaats in het energiestroomschema

Het voedselaanbod 

Energieverlies via ontlasting

Deel van de energie gebruikt voor vastleggen biomassa

Deel van de energie dat opgenomen wordt in het lichaam van een organisme

Deel van het voedselaanbod dat niet wordt gegeten 

Energieverlies door dissimilatie  

Als natuurgebieden behouden moeten worden zoals ze zijn, moeten gebieden worden beheerd. Hiernaast zie je daar een voorbeeld van. Door vlakke gebieden te begrazen voorkom je successie en blijft het gebied als zodanig behouden.
Welke van de volgende redenen is of zijn juist om het gebied te begrazen?

1. door begrazing groeien er minder grote planten. Hierdoor is er meer zonlicht voor kleinere plantensoorten
2. door begrazing krijgen andere plantensoorten meer kans omdat er minder concurrentie is
3. door begrazing blijft het gebied behouden waardoor het als recreatiegebied kan worden gebruikt

Wat is het verschil tussen primaire en secundaire successie?

1. Bij primaire successie zijn alleen producenten betrokken, de consumenten verschijnen pas bij secundaire successie
2. Primaire successie start op kale rots, secundaire successie start met vruchtbare grond
3. Primaire successie gaat door gebrek aan concurrenten veel sneller dan secundaire successie
4. Primaire successie verloopt ongestoord, secundaire successie kent een sub-climax als eindstadium

Pioneersecosysteem

Climaxecosysteem

Sterk wisselende bodem

Kleine diversiteit aan soorten organismen

Een eenvoudig voedselweb

De productie is gelijk aan de afbraak

De kringlopen zijn gesloten

Vegetatie bestaat uit meerdere lagen

Meerjarige planten en 1 jarige planten

Een geringe Biomassa

Grote diversiteit aan organismen

Wanneer een ecosysteem in evenwicht is, betekent dat....

1. Dat weersomstandigheden altijd hetzelfde zijn
2. De verhouding tussen aantallen verschillende plant- en diersoorten ongeveer gelijk blijft (ze verdringen elkaar niet)
3. Dat de verhouding tussen verschillende plant- en diersoorten onveranderbaar is.
4. Dat een ecosysteem gezond is

Een biotische factor
Welk van de volgende voorbeelden laat zien hoe een biotische factor een organisme beïnvloedt?

1. Esdoorns groeien niet in met water doordrenkte bodem.
2. Sommige struiken groeien alleen als bosbranden hun zaden verschroeien.
3. Zalmen leven niet in ondiep, warm water.
4. Monarchvlinders komen alleen voor in gebieden waar zijdeplanten voorkomen als voedsel.

Tolerantie voor zout

In de grafiek in de afbeelding is de dichtheid van drie verschillende algen weergegeven:

in een rivier, in een riviermonding en in zee 

Welke alg heeft de breedste tolerantie voor zout?

 

1. soort I
2. soort II
3. soort III

Sloot

In een sloot komen de volgende soorten organismen voor:

    1) alg;               4) stekelbaars;
    2) baars;          5) watervlo.
    3) snoek;

   

Welke reeks kan een voedselketen van deze soorten weergeven?

   

1. 1 – 2 – 4 – 5 – 3
2. 1 – 5 – 4 – 2 – 3
3. 5 – 1 – 3 – 4 – 2
4. 5 – 4 – 2 – 3 – 1

Bodem
Vijf kenmerken van de bodem van een ecosysteem zijn:
    1) de grootte van de bodemdeeltjes;
    2) de grondwaterstand;
    3) het humusgehalte;
    4) de zuurgraad;
    5) het gehalte aan bepaalde zouten.
Welke van deze kenmerken hebben invloed op de soortensamenstelling van de levensgemeenschap in het ecosysteem?

1. kenmerken 1, 3 en 4
2. kenmerken 1, 3 en 5
3. kenmerken 2, 3, 4 en 5
4. kenmerken 1, 2, 3, 4 en 5

Piramide van aantallen
In de afbeelding zie je vier piramiden van aantallen.
  

Welke piramide hoort bij de keten

plant -> bladluis -> lieveheersbeestje?

1. piramide A
2. piramide B
3. piramide C
4. piramide D

Mieren en acacia’s
In Midden-Amerika komen mieren voor die leven op en van acaciastruiken, zoals Acacia collinsii. Mieren van de soort Pseudomyrmex ferrugineus zijn zéér agressief en vallen alle organismen aan die het hebben voorzien op 'hun' acaciastruik. Deze mieren nestelen in holten in dorens en halen al hun voedsel uit deze ene struik: ze gebruiken stoffen uit de nectarklieren die zich op de bladstelen bevinden en uit de voedselrijke bolletjes die aan de toppen van de jonge bladeren zitten (zie de afbeelding).

1. Commensalisme
2. Mutualisme
3. Parasitisme
4. Symbiose

Lees eerst de informtietekst. Bekijk dan de afbeelding.

–    Geef twee abiotische factoren die het moeilijk maken voor planten om op een duin te groeien. Leg elke factor uit.

–    Leg uit op welke twee manieren helm deze moeilijkheden overwint.

 Gebruik de afbeeldingen 1 en 2.

Wat is een ecosysteem?

1. Alle abiotische factoren samen
2. Alle relaties tussen organismen en hun milieu
3. A en B
4. Een bepaald gebied, waarin de biotische en abiotische factoren een eenheid vormen

Vossen en konijnen die in het zelfde bos leven vormen samen een leefgemeenschap.

1. juist
2. onjuist

Welke voedselketen is goed genoteerd?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Horen afvaleters bij producenten, consumenten of reducenten?

1. producenten
2. consumenten
3. reduceren

Wanneer spreken we van een biologisch evenwicht?

1. Als de populatiegrootte altijd hetzelfde is
2. Als de populatiegrootte een populatiegrootte is
3. Als de populatiegrootte rond een gelijke waarde schommelt
4. Als de dieren in een populatie even zwaar zijn