16/3 zenuwstelsel, algemene kennis

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zenuwstelsel

centraal zenuwstelsel

grote hersenen

kleine hersenen

hersenstam

ruggenmerg

perifeer zenuwstelsel

zenuwen

Deze verbinden het hele lichaam aan het centraal zenuwstelsel.

Prikkel - Reactie

 Er is een zak patat (prikkel).

 De zintuigcellen in je ogen en neus geven signaaltjes af.  

Het signaal (impuls) is een elektrisch signaal dat door de 

 zenuwen naar de hersenen gaat (korte blauwe pijltjes in de 

 afbeelding). De hersenen verwerken de impulsen. 

 Nu weet je wat je ruikt en wat je ziet. 

 Je bent je er nu van bewust:  PATAT 

 

  De hersenen geven een signaal (impuls), via het 

  ruggenmerg en de zenuwen naar de armspieren. Er gaat 

  ook een impuls naar de speekselklieren in je mond.

  Reactie (respons): de arm beweegt : het meisje pakt ...

  Reactie (respons): het meisje  krijgt speeksel in je mond.

Begrippen

-Prikkel: invloed uit het milieu op een organisme

-receptoren: zintuigcellen

-impuls: onder invloed van prikkels maken zintuigcellen impulsel, elektrische signaaltjes die via zenuwen naar hersenen gaan.

-conductoren: zenuwcellen (conductor=geleider)

-effectoren: spieren en klieren

zenuwcellen

zenuwcellen noemen we ook wel neuronen. Ze geven signaalmoleculen af (neurotransmitters).

bestaat uit cellichaam met uitlopers.

zenuwcel

Geven impulsen (elektrische signalen) door.

Bestaat uit een cellichaam met uitlopers.

De uitloper die signalen oppikt en naar het cellichaam toe leidt noem je een dendriet.

De uitloper die de impuls wegleidt van het cellichaam heet een axon.

zenuwcellen

Om sommige uitlopers zit een myelineschede. Deze bestaat uit cellen van Schwann. Tussen deze cellen zit een insnoering. Door deze schede kunnen de impulsen sneller door de zenuwcel lopen.

Synaps

aan het einde van axonen zitten synapsen.

Dit is de plek waar een impuls van de ene cel kan worden doorgegeven aan de volgende cel.

Dit kan een zenuwcel/spiercel/endocriene/

exocriene cel zijn.

synaps

Als de neurotransmitters worden losgelaten in de synapsspleet binden deze aan de receptoren van de doelwitcel.

Hierdoor komt een bepaalde reactie op gang, de impuls word bijvoorbeeld doorgegeven aan de volgende zenuwcel.

De neurotransmitters gaan daarna terug naar de axon of worden afgebroken.

type zenuwcellen

gevoelszenuwcellen

bewegingszenuwcellen

schakelcellen

zenuwen

Een zenuw is een bundel zenuwcellen bij elkaar.

3 type zenuwen

gevoelszenuw: alleen gevoelszenuwcellen

bewegingszenuw: alleen bewegingszenuwcellen

gemengde zenuw: beide

Ruggenmerg

Ligt beschermd in het wervelkanaal.

Vanaf het ruggenmerg lopen zenuwen die een deel van romp of ledematen met het ruggenmerg verbind. 

Doorsnede

De gevoelszenuwcellen komen bij elkaar aan de rugkant van het ruggenmerg. In de zenuwknopen liggen de cellichamen van de gevoelszenuwcellen.

ruggenmergzenuwknopen of spinale ganglia.

Witte/grijze stof

Het ruggenmerg bestaat aan de buitenkant uit witte stof. Hierin liggen uitlopers van schakelcellen. Deze geleiden impulsen van/naar de hersenen. De witte kleur komt door de myelineschede om de uitlopers.

De grijze stof ligt in het midden van het ruggenmerg, deze staat uit cellichamen van schakelcellen (midden/rugzijde) en bewegingszenuwcellen (buikzijde).

Hersenen

witte stof: uitlopers van schakelcellen

grijze stof: cellichamen van schakelcellen.

Hersenen

Grote hersenen, kleine hersenen en hersenstam.

Grote hersenen en kleine hersenen bestaan uit een linkerhelft en rechterhelft.

Hersenen zijn omgeven door hersenvliezen die de hersenen beschermen.

Hersenstam

verlengde van het ruggenmerg.

Geleidt impulsen van het ruggenmerg naar de hersenen.

Hierbij kruisen de impulsbanen elkaar.

Dus dingen die je in je linkerhelft van je lichaam hebt waargenomen worden naar je rechterhersenhelft gestuurd.

Geleidt ook impulsen van hoofd en halsgebied naar hersenen.

Grote hersenen

verwerking en bewust worden van binnengekomen prikkels.

De impulsen komen binnen in een bepaald hersengebied: hersencentra.

Gevoel en bewegingscentra.

Vanuit bewegingscentra impulsen via bewegingszenuwcellen naar spieren voor bewuste bewegingen.

kleine hersenen

Coördineren alle bewegingen van je lichaam.

Handhaven van je evenwicht.

opdracht

* BOEK Ana / Fysio (3) thema 10.11 

* Casus praktijksituatie (zie LWP)