14.3-2 Je zenuwstelsel herh 5H

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

14.3 Zenuwstelsel 

dl 2

Inhoud hoofdstuk

14.1 De ene spier is de andere niet

14.2 Je gezichtszintuig

14.3 Zenuwstelsel

14.4 Zenuwcellen

14.5 Hormonen

Daarna nog: herhalen H6 (Voeding, vertering en gezondheid)

Doel 14.3-2

• Je kunt beschrijven welke typen zenuwcellen er zijn
  
• Je kunt beschrijven welke typen zenuwen er zijn
• Je kunt uitleggen hoe een regelkring werkt en wat de rol van een receptor, norm en effector in een regelkring is

Zenuwcellen

Zenuwweefsel bestaat uit zenuwcellen en ondersteunende cellen.

Zenuwcellen hebben een cellichaam (waar de kern zit) en uitlopers (lange 'armen' van de cel)

Zenuwcellen

De uitlopers van zenuwcellen kunnen wel 1 meter lang zijn.

De cellichamen van zenuwcellen zitten allemaal dichtbij of in het centrale zenuwstelsel

Zenuwcellen

Gevoelszenuwcellen/ sensorische neuronen hebben uitlopers bij zintuigcellen. Ze geven een impuls door richting het centrale zenuwstelsel.

Zenuwcellen

Schakelcellen ontvangen impulsen van gevoels-zenuwcellen of van andere schakelcellen. Ze geven impulsen door aan schakelcellen of bewegingszenuwcellen.

Alleen in centraal zenuwstelsel

Zenuwcellen

Bewegingszenuwcellen/ motorische neuronen

ontvangen impulsen van schakelcellen. Ze geven impulsen door aan spieren 

of klieren. 

Zenuwen

Gemengde zenuwen:

zowel uitlopers van sensorische als van motorische zenuwcellen.

Dus zowel ingaand als uitgaand verkeer.

Zenuwen

Zenuwen zijn bundels met uitlopers van zenuwcellen. Deze uitlopers zijn geisoleerd met een beschermlaagje. Om de zenuw heen zit ook nog een stevige beschermlaag.

Regelkringen

Gegevens uit allerlei zintuigen op verschillende plekken in je lichaam geven input aan je brein. 

Je brein checkt of het nog goed gaat, zo niet -> bijsturen.

Dit is vaak een negatieve terugkoppeling.

Te veel van iets? Je brein regelt dat het minder wordt.

Te weinig van iets? Je brein regelt dat het meer wordt.

Negatieve terugkoppeling

Regelcentrum: brein (meestal)

Norm: de ideale waarde

Receptor: meet de waarde en geeft het door aan het regelcentrum

Effector: het ding dat in opdracht van het regelcentrum de waarde verandert (omhoog en/ of omlaag).

Voorbeeld: Regeling CO2 bloed

-Wanneer stijgt CO2?

-CO2 gemeten door chemosensoren bloedvaten

-ademhalingscentrum in hersenstam

-effector: ademhalingsspieren

Receptoren

Mechanoreceptoren:

Registreren druk/ vormverandering (evenwichtszintuig, drukzintuig)

Chemoreceptoren:

Registreren een bepaalde stof (CO2, O2)

Doel 14.3-2

• Je kunt beschrijven welke typen zenuwcellen er zijn
• Je kunt beschrijven welke typen zenuwen er zijn
• Je kunt uitleggen hoe een regelkring werkt en wat de rol van een receptor, norm en effector in een regelkring is
• Je kunt uitleggen hoe we diepte zien

Begrippen 14.3-2

perifeer zenuwstelsel, motorische en sensorische zenuwcellen, schakelcellen, zenuwen, regelkring, negatieve terugkoppeling, chemoreceptor, mechanoreceptor, norm,