Bs 5.3 Variaties in genotype (teams)

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Doel van de les

Je kunt

• omschrijven  dat variatie in genotypen ontstaat door geslachtelijke voortplanting 
• uitleggen wat mutaties zijn en hoe ze ontstaan
• uitleggen wat kanker is

Variaties in genotypen

genenparen

Genenparen

Een DNA-verwantschapstest onderzoekt genenparen die ongelijk zijn. De helft van een genenpaar is afkomstig van de moeder, de andere helft van de vader.  

In elk chromosomenpaar liggen velen genenparen. 

Genenpaar: 2 gelijke genen

Homozygoot

1

Genenpaar: 2 ongelijke genen

heterozygoot

2

Genenpaar: 2 gelijke genen

Homozygoot

3

Genenpaar: 2 ongelijke genen

Heterozygoot

4

Genenpaar: 2 gelijke genen

Homozygoot

5

van...

bijv. van moeder

van...

bijv. van vader

Gelijke en Ongelijke Genenparen

Het genenpaar voor een erfelijk eigenschap kan uit twee gelijke genen bestaan, bijvoorbeeld twee genen voor de haarvorm steil.

Het genenpaar voor een erfelijk eigenschap kan uit twee ongelijke genen bestaan, bijvoorbeeld één gen voor steil haar en één gen voor krullend haar. 

Geslachtelijke Voortplanting

In geslachtscellen komen de chromosomen enkelvoudig voor. 

In geslachtscellen komen de genen enkelvoudig voor. 

Een geslachtscel bevat van elk chromosomenpaar slechts één chromosoom.
Een geslachtscel bevat van elk genenpaar slechts één gen.

Vorming van de geslachtscellen 

Mutaties

• Chromosomen bestaan uit de erfelijke eigenschappen. 
• Chromosoom kan beschadigd raken bv bij celdeling.
• De informatie voor erfelijke eigenschappen kan veranderen.
• De plotselinge verandering genotype: mutatie
• Als een mutatie zichtbaar is in het fenotype noemen we zo een organisme een mutant

Mutatie

• Bij een mutatie heb je een plotselinge verandering van het genotype.
• Mutant: een organisme waarbij een mutatie in het fenotype te zien is.
• Door mutaties ontstaat variaties in het fenotype.
• Mutaties ontstaan door: straling (radioactieve, rontgenstraling en ultraviolette straling in zonlicht) en bepaalde chemische stoffen.

BS 7: Mutatie

Mutagene invloeden

Lees bs 3 en maak de online opdrachten 5.3

Kader werkboek opdr 4 maken in boek en opsturen

Leerdoelen BS 4

Je moet kunnen beschrijven wat de evolutietheorie inhoudt.

• Natuurlijke selectie
• Het ontstaan van nieuwe soorten.

Wat is evolutie?

Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde, waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.

0

Andere fenotypen

Evolutietheorie

Gaat uit van:

1. Variatie in genotypen
2. Natuurlijke selectie
3. Ontstaan van nieuwe soorten

Variatie in genotypen

Door geslachtelijke voortplanting en mutaties ontstaan nieuwe genotypen. 

0

Ontstaan van nieuwe soorten

Natuurlijke selectie

Natuurlijke selectie = het organisme met de beste aanpassingen blijft leven en heeft de grootste kans om nakomelingen te krijgen. Hierdoor worden de genen van dit organisme doorgegeven. 

Natuurlijke selectie

 

Natuurlijke selectie:

Individuen met een bepaalde eigenschap (gelere slakken) hebben een grotere kans om te overleven (ze worden niet opgegeten door lijsters).

De individuen met deze eigenschap kunnen zich dus wel/vaker/meer voortplanten dan de individuen zonder deze eigenschap.

De nakomelingen krijgen in hun DNA deze eigenschap van hun ouders (geel zijn).

Uiteindelijk komen er dus meer individuen met die eigenschap.