Paragraaf 1.9 en 1.10

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Startopdracht herhalingsvragen

1. Leg het verschil uit tussen de formele- en informele sector.
   
2. Leg het verschil tussen bevolkingsspreiding- en dichtheid uit.
3. Wat is het verschil tussen welzijn en welvaart?
4. Wat is het verschil tussen BBP en BNP?
5. Noem een probleem van het meten van welvaart? Wat is het nadeel? 
6. Leg het verschil tussen sociale- en regionale ongelijkheid uit.
7. Geef drie verklaringen voor de mondiale ongelijke spreiding van de bevolking. 
8. Leg uit wat we bedoelen met de term diffusie.
9. Uit welke drie type landen bestaat het wereldsysteem?

Vandaag

• Startopdracht bespreken
• Herhaling
• Theorie paragraaf 9 en 10
• Vragen toetsweek
• Opdrachten maken / oefenen enz. 

Herhalen

Startopdracht herhalingsvragen

1. Leg het verschil uit tussen de formele- en informele sector.
   
2. Leg het verschil tussen bevolkingsspreiding- en dichtheid uit.
3. Wat is het verschil tussen welzijn en welvaart?
4. Wat is het verschil tussen BBP en BNP?
5. Noem een probleem van het meten van welvaart? Wat is het nadeel? 
6. Leg het verschil tussen sociale- en regionale ongelijkheid uit.
7. Geef drie verklaringen voor de mondiale ongelijke spreiding van de bevolking. 
8. Leg uit wat we bedoelen met de term diffusie.
9. Uit welke drie landen bestaat het wereldsysteem?

§1.5 & §1.6

• Op welke twee manieren vindt bevolkingsgroei plaats?

• Waarom hebben armere landen een hoger geboortecijfer dan rijkere landen?

• Welk verband bestaat er tussen welvaart en demografische ontwikkeling van landen? 

• Wat is het verschil tussen verstedelijkingsgraad en verstedelijkingstempo?

• Wat zijn de belangrijkste drie oorzaken van de groei in steden in derde wereld landen?

Theorie §5

Samenhang: ontwikkeling en demografie 

Op welke twee manieren vindt bevolkingsgroei plaats?

Hoe bereken je bevolkingsgroei?

Bevolkingsgroei

Natuurlijk: geboorte - sterfte

Sociaal: immigratie - emigratie

Mondiaal ook sociaal? 

Groei wereldbevolking

1. De groei gaat steeds sneller
2. De groei gaat niet overal even snel

Vruchtbaarheidscijfer: hoe hoe regel?

Ontwikkeling wereldbevolking

Ontwikkeling wereldbevolking

• Wereldbevolking groeit steeds sneller
• Relatieve groei daalt, maar absolute groei neemt nog toe.

Verschillen in bevolkingsgroei

Redenen:

1. Demografisch
2. Onderwijs
3. Religie
4. Cultuur
5. Gezondheidssituatie
6. Armoede

Theorie §6

Samenhang: ontwikkeling en verstedelijking

Wat valt op?

Meer dan de helft van de mensen woont in de stad

Verstedelijkingstempo

Patroon

• Centrumlanden verstedelijking hoogst
• Periferie ligt verstedelijkingstempo hoger

Manieren waarop steden in periferie groeien?

1. Trek van platteland naar stad
2. Uitbreiding van de stad
3.  Natuurlijke bevolkingsgroei

Steden in welvardende landen groeien minder snel dan arme landen, waarom?

1. Betere infrastructuur
2. Toegenomen mobiliteit
3. Mensen kunnen huis in het groen betalen
4. De groei en trek naar de stad heeft al eerder plaatsegevonden.

§1.7 & §1.8

• Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in de productie, handel en consumptie van voedsel in de afgelopen vijftig jaar?

• Waarom bestaan er regionale verschillen in voedselvoorziening, en hoe zal dit zich tot 2050 ontwikkelen?

• Waarom is de exportlandbouw zo sterk toegenomen? 

• Welke gevolgen heeft deze toename op de voedsellandbouw van nu en de toekomst?

Historisch: relatie voedselproductie en bevolkingsdichtheid. 

Tegenwoordig: verband minder groot. Waarom?

Onderscheid:

Voedselgewassen - in land verbouwd en verbruikt

Handelsgewassen - speciaal voor land geteeld

Interactietheorie Ullman

1. Complementariteit
2. Transporteerbaarheid
3. Geen tussenliggende mogelijkheden

 

Interactie theorie van Ullman

Tot stand komen handel en voedsel, 3 voorwaarden Ullman.

1. Complementariteit: Japan produceert te weinig rijst, Thailand juist veel

2. Transporteerbaarheid.

Vervoer is eenvoudig/goedkoop: relatieve afstand is gering.

3. Geen tussenliggende mogelijkheden: voor dezelfde kwaliteit en prijs. 

Voedselcrisis: waarom stijgen de voedselprijzen?

Gevolg: twee soorten honger.

Kwalitatief en kwantitatief

Casus:

Rond de hoofdstad van Ethiopië is de voedselvoorziening voldoende. In de rest van het land vaak niet.

Verklaar de regionale verschillen m.b.v. theorieUllman

Comparatieve voordelen

Elk land heeft wel unieke kenmerken die een voordeel bieden ten opzichte van een ander land

Bijvoorbeeld:

1. Laag loon

2. Geen/slechte arbeidswetgeving

3. Belastingvoordelen

4. Minder milieueisen 

Etc..

Centrumlanden verstrekken de meeste subsidie, maar..

Twee valkuilen voor zeer arme landen waar exportlandbouw voorkomt:

• Minder grond beschikbaar voor voedsellandbouw
• Traditionele landbouw kan de concurrentie met veel hogere productiviteit per hectare en per persoon van exportlandbouw niet aan.

Wie kunnen profiteren van de technologische ontwikkelingen?

• Grote bedrijven met investeringskracht

• Gevolg: sociale ongelijkheid platteland groeit. 

§1.9 & §1.10

• Wat wordt bedoeld met draagkracht of carrying capacity?

• Wat is bodemdegradatie?

• Wat is droogresistentie?

• Welke interne- en externe factoren beïnvloeden de voedselzekerheid?

Er is grote sociale ongelijkheid in de voedselvoorziening. In rurale gebieden, daarbinnen de allerarmsten

De carrying capacity is het aantal mensen dat in een gebied kan leven zonder de omgeving schade te berokkenen. 

Wat is het verband tussen productiviteit per hectare, bevolkingsdichtheid en carrying capacity?

• Bij lage productiviteit per hectare kan stijgende bevolkingsdichtheid leiden tot overschrijding van de carrying capacity

In welke gebieden is de kans op overschrijding van de carrying capacity het grootst?

• Droge gebieden: Savanne, Steppe 

Wat is het gevolg van het overschrijden van de carrying capacity?

De bodem raakt uitgeput, waardoor de opbrengst terugloopt:

bodemdegradatie.

Om bodemdegradatie tegen te gaan moeten boeren de droogresistentie van de bodem vergroten. dat kan door:

• Minder ploegen
• • Goed irrigeren
  • • Erosie tegengaan
    • • Minder kunstmest gebruiken

Niet voor iedereen voedselzekerheid

Sociale stratificatie - zwakke positie etnische minderheden en vrouwen. 

• groepen zonder onderwijs vaak meer honger
• nauwelijks eigendomsrechten
• vooroordelen en discriminatie

Welke soorten hulporganisaties proberen de voedselzekerheid wereldwijd te verbeteren? 

• Internationale organisaties (zoals de FAO) 
• Gourvermentele organisaties
• Niet-gouvermentele organisaties (ngo's)

Welke drie soorten hulp zijn er? 

• Noodhulp
• Projecthulp
• Programmahulp

Nadeel:

• Afhankelijkheid

Interne factoren die de voedselzekerheid beïnvloeden

1. Neerslagregiem

2. Zijn de boeren goed opgeleid in technieken van droogtelandbouw?

3. Is er good governance?

4. Zijn er territoriale conflicten?

5. Hoe ongelijk zijn de grondbezitsverhoudingen?

Even oefenen

Opdrachten maken 

Extra oefening en voorbereiding: examentrainingsopdrachten. 

Leren voor Aardrijkskunde!

Bronnen en figuren niet vergeten!

Kijk naar de titel van de bron

Kijk naar de symbolen en kleurtjes die gebruikt worden

Begrijp wat de symbolen en kleurtjes betekenen

Koppel de figuur aan het zojuist geschreven stukje tekst

Samenvatting aan de hand van geografische vragen maken

Waar gebeurt het?

Wat gebeurt er?

Waarom gebeurt het?

Is het gewenst dat het daar gebeurt?

Komt het nog ergens anders voor?

Als je het begrip of proces vanuit deze vragen samenvat is je samenvatting bijna compleet. 

Gebruik de leerdoelen. 

Hoe? 

Vorm ze om naar vragen en zoek antwoord op deze vragen, doe dit gelijk in de vorm van een samenvatting!

Bijvoorbeeld leerdoel 2 paragraaf 1.1:

Ken je de nadelen van het bnp/hoofd als maatstaf om de welvaart te meten?

De dollar is niet overal evenveel waard, maar door koopkracht te gebruiken kunnen we de waarde van het inkomen beter vergelijken.  

De inkomsten uit de informele sector (bron 8), de ruilhandel en de zelfvoorziening in de landbouw tellen vaak niet mee. 

Achter een aardig gemiddeld inkomen kan voor een grote groep mensen toch een wereld van armoede schuilgaan.  

 Een groot deel van de groeiende welvaart verdwijnt daar in de zakken van een klein deel van de bevolking (bron 5). 

Het bbp/hoofd laat geen regionale verschillen zien. 

Begrippen oefenen

Maak flashcards of gebruik een app

Check leerdoelen per paragraaf

Dimensies, schaalniveaus, kenmerken: centrum, semi-perifierie en periferie. 

Ontwikkeling - indicatoren om landen te vergelijken moet je kennen + verschil met HDi + voor- en nadelen van bepaalde indicatoren. 

Ontwikkeling - demografische transitie en bevolkingsdiagrammen kunnen koppelen aan ontwikkeling. Gevolgen vergrijzing enz. 

Ontwikkeling - verdeling beroepsbevolking koppelen aan ontwikkeling. 

Ontwikkeling - verchil in verstedelijkingsgraad en =tempo. 

Alles kunnen toepassen op het grensgebied - verschillen VS en Mexico, kenmerken, redenen voor migratie, cultuur, werk (assemblage, maquiladoras), NAFTA (liberalisering). 

Schaalniveaus

Dimensies

Veel succes volgende week!