Communicatie - Hoofdstuk 7 PO

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1

Communicatie

Lesplanning

1. Terugblik H7 deel 1

2. Instructie probleemoplossend gesprek

3. Zelfstandig werken

Planning periode 2

Maandag 17 januari: instructie probleemoplossend gesprek

Woensdag 19 januari: oefenen helpend & probleemoplossend gesprek

Maandag 24 januari: instructie slecht nieuwsgesprek

Woensdag 26 januari: oefenen slecht nieuws gesprek

Begin periode 3: oefenen + start praktijktoetsen

Lesdoelen H7

Aan het einde van de les

• Ken je de kenmerken van verschillende gesprekstechnieken;
• Ken je verschillende soorten tweegesprek, zoals informatief gesprek, interview, helpend gesprek en slechtnieuwsgesprek;
• Weet je welke vaardigheden belangrijk bij het voeren van gesprekken;
• Weet je hoe je de cliënt kunt motiveren;
• Ken je aandachtspunten voor de voorbereiding, uitvoering en het afsluiten van een gesprek;
• Weet je hoe je weerstand in gesprekken kunt overwinnen

Noem een voorwaarde voor een effectief tweegesprek

Verantwoordelijkheid bij de cliënt

Basis van vertrouwen

Open staan voor de cliënt

Cliënt Mark komt naar jou toe omdat hij graag wil bespreken of hij een andere dagbesteding kan krijgen.

In dit gesprek ben jij ...

1. Gesprekspartner
2. Gespreksleider

Noem een voorbeeld van een directieve en een non-directieve vraag

Verschillende tweegesprekken

1. Informatief gesprek
2. Helpend gesprek
3. Probleemoplossend gesprek
4. Slecht nieuwsgesprek

Probleemoplossend gesprek

Doel: de cliënt helpen zelf een oplossing voor een probleem te vinden

Jouw taak als beroepskracht:

- Helpen om het probleem helder en simpel te verwoorden

- Bijbehorende doelen vinden en concrete acties af te spreken

- Stimuleren om de cliënt zelf te laten kiezen welke oplossing hij/zij het meest wenselijk vindt

Cliënt is altijd initiatiefnemer: hij/zij heeft een praktisch probleem (geen geld, lekke band, niet kunnen koken, ruzie met medebewoners, etc.)

Doen: zet je (non-directieve) gespreksvaardigheden in!

Verloop probleemoplossend gesprek

1. Probleem helder krijgen: precies beschrijven probleem

Vragen aan de cliënt wat hij doet, hoe hij zich voelt, of het probleem er altijd geweest is, wat is er al gebeurd om het probleem op te lossen.

2. Opstellen van bijbehorende doelen

Je laat de cliënt zelf bedenken wat zijn doel is, vergroten bewustzijn, zelfkennis en verantwoordelijkheid door te vragen wat de cliënt wil. Erop letten dat doel concreet en haalbaar is.

3. Bedenken van acties/oplossingen

Laat de cliënt op een rij zetten welke mogelijkheden er zijn om het probleem aan te pakken, enkel brainstormen, nog geen ideeën afwijzen. Komt een cliënt zelf niet met ideeën? Bespreekbaar maken of hij wel een oplossing wil.

4. Selecteren van acties/oplossingen

Samen kijken welke oplossingen wel of niet mogelijk zijn, wat goede of minder goede ideeën zijn (alles in de ogen van de cliënt). Argumenten en toelichtingen vragen. Duw de cliënt niet in een richting.

Aandachtspunten probleemoplossend gesprek

• Niet te snel beginnen met zoeken naar oplossingen, eerst doorvragen op probleem
  
• Vraagt de cliënt wat jij zou doen, vraag terugleggen
  
• Let op signalen of cliënt wel toe is aan oplossen van zijn probleem
  
• Stimuleer cliënt om eigen mening, gevoelens en ideeën te laten horen
  
• Wees terughoudend met geven van adviezen
  
• Bedenk dat de cliënt verantwoordelijk is voor oplossen van het probleem
  

Oefenen probleemoplossend gesprek

Begeleider: Je werkt als ambulant begeleider binnen de GGZ. Eén van de cliënten die jij begeleidt is Roderick, een jonge man van 27 jaar. In het verleden is Roderick gokverslaafd geweest, hiervan ondervindt hij nog steeds hinder. Roderick heeft namelijk een forse schuld en staat onder bewindvoering van de Stadsbank. Roderick ontvangt twee keer per week begeleiding van jou. Jij ondersteunt hem binnen de begeleidingsmomenten op de doelen. Eén van zijn doelen is gericht op zijn financiën, Roderick heeft namelijk 40 euro per week te besteden. Vandaag ben je bij Roderick voor een begeleidingsgesprek. Roderick heeft over drie weken een bruiloft. Voor de bruiloft heeft hij een nieuwe pantalon nodig, maar hij heeft geen geld. Jij gaat een probleemoplossend gesprek met hem aan. 

Welke vragen zou je kunnen stellen? Bedenk er minimaal 3

Slechtnieuws gesprek

Doel: overbrengen van een vervelend, droevig of naar bericht aan de cliënt

Jouw taak als beroepskracht:

- Op juiste manier overbrengen van het slechte nieuws

- Aandacht hebben voor eerste verwerking

- Cliënt steunen, troosten en begeleiden

Belangrijk om de gevolgen van te voren zo goed mogelijk in te schatten (reacties, emoties)

    Dit is natuurlijk niet altijd mogelijk!

Verloop slechtnieuws gesprek

Fase 1: het meedelen van het slechte nieuws

Het letterlijk brengen van de boodschap

Fase 2: het uiten van verdriet en zo mogelijk verminderen van de frustratie

Er zijn voor de cliënt, zo nodig troosten

Geven van informatie

Fase 3: ondersteuning bieden

Praktische hulp bieden

Geen adviezen opdringen!

Aandachtspunten slechtnieuws gesprek

• Belangrijkste voorwaarde is je houding: echtheid, begrip tonen, respect en empathie
  
• Deel het vervelende bericht zonder aarzeling, kort en duidelijk mee
  
• Geef na het mededelen van het slechte nieuws een toelichting op de eerdere mededeling
  
• Bied de ander ruimte om zijn frustraties en gevoelens te uiten
  
• Zoek na de eerste frustraties naar mogelijkheden tot praktische ondersteuning
  
• Trek voldoende tijd uit voor het gesprek
  
• Rond het gesprek af, kondig het einde aan geef aan dat de ander er altijd op terug mag komen
  
• Zorg goed voor jezelf tijdens het voeren van een slechtnieuwsgesprek

Oefenen slechtnieuws gesprek

Begeleider: Je werkt op een woongroep voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Jij bent persoonlijk begeleider van Joris. Joris is een jongen van 24 jaar en heeft naast zijn verstandelijke beperking moeite om zijn emoties te reguleren. Wanneer hij verdrietig, teleurgesteld of boos is, schiet hij regelmatig uit zijn slof. Joris gaat ieder jaar op zomervakantie met MEE reizen. Dit jaar heeft Joris een vakantie naar Malta geboekt en over vier weken is het eindelijk zo ver. Gisteren heb je een telefoontje ontvangen vanuit de organisatie van MEE reizen. Door ziekte is één van de begeleiders uitgevallen en er is geen vervanging te realiseren. Dit betekent dat de reis niet door kan gaan. Jij hebt vandaag het begeleidingsmoment met Joris en je moet hem vertellen dat zijn reis niet door gaat. Je weet hoe erg Joris zich verheugd op deze vakantie. Tevens weet je dat Joris teleurstellingen moeilijk kan verkroppen. Aan jou de taak om het slechte nieuws te brengen.

Hoe zou je dit gesprek starten? Wat zou je zeggen in de eerste fase?

Weerstand

= het innerlijke verzet dat iemand toont om zich te beschermen tegen een verandering of om de eigen belangen te verdedigen.

Ga bij weerstand niet argumenten weerleggen, maar ga juist actief luisteren

Weerstandskrachten = redenen en argumenten van de cliënt om verandering(en) tegen te houden.

Veranderingskrachten = redenen en argumenten die een cliënt aanvoert om te veranderen

Huiswerk

Alle opdrachten H3.7 afmaken (zowel niveau 3/4 als niveau 4)

Huiswerk

Digitale leeromgeving H3.7:

Niveau 3/4: opdracht 1a t/m 7d