3a1 BME - Beeldspraak & stijlfiguren deel 4

• Nederlands
• Middelbare school

Welkom! 

Leg klaar:

- boek

- schrift

- pen

Leerdoelen

Na deze les ken je de volgende begrippen:

Pleonasme

Tautologie 

Herhaling

Beeldspraak kennen we

- vergelijkingen

- metaforen

- metonymia

- personificatie

Beeldspraak

Figuurlijk taalgebruik waarbij vergelijkingen een belangrijke rol spelen.

Stijlfiguren

'Trucjes' van de schrijver om de taal levendiger te maken of om indruk te maken op de lezer.

Herhaling

Hierbij wordt er gebruik gemaakt van een herhaling van woorden om datgene wat je zegt te onderstrepen.

Voorbeelden:

Uur na uur bleef het stil.

Tijdens het kamp was het macaroni en nog eens macaroni wat we kregen.

STIJLFIGUREN

gebruik je om indruk te maken op een luisteraar of lezer.
 

Het zijn taalmiddelen om dat wat je wilt zeggen, treffender of sterker uit te drukken.

opsomming

Voorbeelden:

•  In de verte zag ik heuvels, bomen, bloemen, geiten en koeien.
• Merel houdt van aardbeien, kersen, frambozen en bessen.
  
• De docent was sloom, saai en slaapverwekkend.
  

tegenstelling

• stijlfiguur waarbij tegengestelde begrippen worden verbonden
• bepaalde eigenschap versterken of benadrukken
• Mooi lijkt immers mooier naast lelijk, goed beter naast slecht.
  
• voorbeeld: vrienden door dik en dun

Paradox

• Een paradox is een schijnbare tegenstelling. Hij bestaat uit een combinatie van dingen die op het eerste gezicht niet kunnen, maar die, als je nog eens nadenkt, wel degelijk mogelijk is
• Twee tegengestelde woorden worden met elkaar verbonden 
• Een uitspraak die zichzelf tegenspreekt, of tegen je logica ingaat
• Het lijkt tegengesteld, maar het is het niet.

voorbeeld: elk voordeel heb zijn nadeel (Cruijf)

zeg nooit nooit

Eufemisme

Een woord, zinsdeel of hele zin waarmee iets mooier of vriendelijker wordt voorgesteld dan het in werkelijkheid is.

Het wordt gebruikt om de negatieve gevoelens te verbergen.

Bijvoorbeeld: 
Werkzoekend of baanloos – werkloos
Het kleinste kamertje - wc

Hyperbool (overdrijving)

Iets wordt grote gemaakt dan het in werkelijkheid is.

Ik ga dood van de honger.

Understatement

- Understatement
Je drukt iets opzettelijk zwakker uit dan het in werkelijkheid is. Je wilt daarmee juist sterker overkomen.
Tegenovergestelde van een hyperbool.

1. Arjen Robben kan een aardig balletje trappen. ‏
2. Als je een één voor de toets hebt gehaald, zul je wel een paar foutjes hebben gemaakt.

Sarcasme en ironie

Sarcasme en ironie zijn beide vormen van spot. Vaak zeg of schrijf jje dan het tegenovergestelde van wat je bedoelt.

Ironie

• vorm van milde, niet kwetsende of beledigend bedoelde (zelf)spot
• bij verbale ironie wordt het tegenovergestelde gezegd van wat er wordt bedoeld

Voorbeeld van ironie

Voorbeelden van ironie

'Je kletst me de oren van het hoofd', zei de leraar tegen het verlegen meisje.
"Het ziet er weer schitterend uit", zei de trainer toen we in de drenzende regen liepen.
De ANWB meldde dat de gipsvluchten het dit jaar weer goed hadden gedaan.
"Goh, wat ben jij knap, zeg!"
Dat is me een lieve jongen.
Nou, het is me wat moois.
Goh, precies op tijd.

Sarcasme

Bij sarcasme is er ook sprake van spot, maar dan van een minder vriendelijke soort. Bij sarcasme zijn de opmerkingen vaak kwetsend.

Voorbeelden van sarcasme

" Vooral zo door gaan, dan kom je er wel!" Zegt de leraar tegen de slecht presterende leerling.
" Dat soort dingen moet je vooral doen, als je uit de gevangenis wilt blijven." Zegt de agent tegen de jonge crimineel.

Pleonasme

Eigenschap noemen die datgene altijd heeft.

Witte sneeuw

Ronde cirkel

Tautologie

Je noemt een aantal keer woorden met dezelfde betekenis (synoniemen)

Klimmen en klauteren

Schots en scheef

Maar echter

Retorische vraag

Een vraag waar je helemaal geen antwoord op wilt. Het is eigenlijk een mededeling.

Mag het hier even stil zijn?

Hij is zo sterk als een beer = een metafoor. Juist of onjuist?

1. onjuist
2. juist

Welke stijlfiguur herken je?
De docent uit het onderwijs gaat binnenkort met pensioen.

1. ironie
2. sarcasme
3. pleonasme
4. tautologie

In welke zin staat een Understatement?

1. Peter wordt gek van de jeuk.
2. Peter moet een kleine boodschap.
3. Toen Peter klaar was met het overschrijven van de Bijbel, zei hij: "Ach, een kleine moeite."
4. Peter sterft van de honger.

In welke zin staat een Hyperbool?

1. Peter wordt gek van de jeuk.
2. Peter moet een kleine boodschap.
3. Toen Peter klaar was met het overschrijven van de Bijbel, zei hij: "Ach, een kleine moeite."
4. Peter heeft erge honger.

'Zij is net een nachtegaal.' Welke vorm van beeldspraak is dit?

1. vergelijking
2. metonymie
3. metafoor
4. personificatie

Een vergelijking herken je aan:

1. het woordje '(net) als'
2. het woordje 'met'
3. het woordje 'als', of 'van een'
4. het woordje 'vergeleken'

In welke zin staat een eufemisme?

1. Peter wordt gek van de jeuk.
2. Peter moet een kleine boodschap.
3. Toen Peter klaar was met het overschrijven van de Bijbel, zei hij: "Ach, een kleine moeite."
4. Peter sterft van de honger.

Van welk stijlfiguur wordt hier gebruik gemaakt?
De bal rolt goed over het groene gras.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Understatement
4. Eufemisme

'Die Rembrandt vind ik mooier dan die Van Gogh.' Welke vorm van beeldspraak is dit?

1. vergelijking
2. metonymia
3. metafoor
4. personificatie

'De wind huilt door de bomen.' Welke vorm van beeldspraak is dit?

1. metafoor
2. personificatie
3. metonymia
4. vergelijking

Welk stijlfiguur wordt hier gebruikt?
Mijn hoofd knalt uit elkaar van de pijn.

1. Paradox
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Eufemisme

'Geef mij nog eens een glas'. Welke vorm van beeldspraak is dit?

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Welk stijlfiguur wordt hier gebruikt?
De miljardair deed minnetjes over zijn nederig stulpje.

1. Paradox
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Eufemisme

Van welk stijlfiguur wordt hier gebruik gemaakt?
"Wat fijn dat je mijn telefoon hebt laten vallen." zegt het meisje boos.

1. Sarcasme
2. Hyperbool
3. Ironie
4. Herhaling