Les 1 functie bloedvatstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Welkom

Tas van tafel

Laptop + Binas pakken

Ga in deze Lesson-Up

Planning

Toets H8,H9 Bloedsomloop en Ademhaling

Daarna verder met H17: Biodiversiteit en evolutie

Noteer

Zoveel mogelijk functies van het bloedvatstelsel.

functie: wat is het nut van ...  ?

hulpvraag: wat gaat er mis als ... niet goed werkt/afwezig is?

Minimaal 4

Bloed

- 5 a 6 liter in volwassene

- Vervoert zuurstof en CO2
- Vervoert voedingsstoffen

- Vervoert afvalstoffen

- Warmte-transport
- Bescherming

Doelstellingen

8.1 Je kunt uitleggen wat homeostase is, en met voorbeelden uitleggen, waarom homeostase belangrijk is voor een organisme/cel/enzymwerking

Je kunt uitleggen welke rol het bloedvatselsel vervult in het lichaam, en hoe het samenwerkt met andere orgaanstelsels.

8.2  Je kunt dit toepassen met bijvoorbeeld sport als voorbeeld.

8.3 Je kunt uitleggen welke bijdrage de verschillende componenten van bloed leveren aan de functies van het bloedvatstelsel.

 

homeostase =

constant houden  intern milieu

doel:

Al je lichaamscellen liggen in een badje weefselvloeistof dat optimaal is voor het kunnen functioneren van de cel.

cel

weefselvloeistof

Noteer

Wat jij denkt dat er allemaal constant moet blijven aan de weefselvloeistof rond een cel

Minimaal 4

'constant' = dynamisch evenwicht

Constant

• Temperatuur
• pH
• glucosegehalte (koolhydraten)
• aminozuurgehalte (uit eiwitten)
• cholesterolgehalte (uit vetten)
• Mineraalconcentratie (Ca, Fe, I, ..)
• zuurstofconcentratie
• koolstofdioxide concentratie
• osmotische waarde

....

De rode bloedcel barst open door opname van water. Welke factor uit het interne milieu is onvoldoende constant gehouden?

pH bloed

De pH van bloed moet tussen de 7,35 en 7,45 liggen. Te grote afwijkingen zijn dodelijk.

Buur rechts: Leg op moleculair niveau uit waarom de pH belangrijk is voor het functioneren van een cel/weefsel/lichaam

denk aan vorig hoofdstuk

8.2 Rol van het bloedvatselsel

Je kunt uitleggen welke rol het bloedvatselsel vervult in het lichaam, en hoe het samenwerkt met andere orgaanstelsels. Je kunt dit toepassen met bijvoorbeeld sport als voorbeeld.

Homeostase

Leg aan de hand van de afbeelding hiernaast uit hoe het bloedvatstelsel samenwerkt met andere orgaanstelsels om homeostase te bereiken.

1. 1 min. alleen in stilte
2. overleg als ik het zeg
3. random beurt

Homeostase

Stel je gaat naar training. Je bent een uurtje bezig. Van welke orgaanstelsels uit deze afbeelding is de werking veranderd denk je? Op welke manier?

Hoe draagt dit bij aan handhaven van homeostase?

met je buur overleggen

8.2 Onderdelen bloed

 Je kunt uitleggen welke bijdrage de verschillende componenten van bloed leveren aan de functies van het bloedvatstelsel.

Wat zit er allemaal in het bloed?

Ingrediënten

in 8.2 lees je uit welke onderdelen bloed bestaat. Lees tot 'bloedstolling' en maak een samenvatting in een tabel zoals op de volgende dia.

Klaar? 

• Maak 8.1 de basiskennisvragen
• Vat 8.1 ook samen. 
• Leer 8.1 en 8.2 vast

Hierna, checkvragen om te kijken 

grootte		functie	waar gemaakt/verwijderd?
cellen	rode bloedcellen	transport van zuurstof en CO2 met hemoglobine		plaatje
	witte bloedcellen			plaatje
cel-fragmenten	bloedplaatjes			plaatje
zwevende deeltjes	eiwitten	per type eiwit invullen		x
opgeloste stoffen	uit de tekst halen	per opgeloste stof invullen		x
water

Tabaksrook bevat onder andere koolstofmono-oxide, ook wel bekend als kolendamp. Een roker krijgt elke keer als hij een sigaret rookt een kleine hoeveelheid kolendamp binnen. Het blijkt dat koolstofmono-oxide in het bloed op de plaats gaat zitten waar normaal zuurstof gebonden wordt. Het koolstofmono-oxide gaat niet gemakkelijk van die plaats af.

Welk deel van het bloed van een roker bindt of welke delen binden koolstofmono-oxide?

Lesafsluiter

Wat zijn twee nieuwe dingen die je vandaag geleerd hebt?

Rode bloedcellen

Bevat hemoglobine = een rode kleurstof.

Hemoglobine bevat ijzer, hier bindt zuurstof aan.

Wordt gemaakt in je beenmerg (in je botten)

Bevat als enige cel in het lichaam geen celkern

Witte bloedcel

Zorgt voor bescherming

Is je afweer en ruimen lichaamsvreemde stoffen op (H10)

Wordt gemaakt in je beenmerg

Bloedplaatjes

Spelen een hele belangrijke rol bij het bloedstolling. 

Zijn delen van uiteengevallen cellen

huiswerk

Maak 8.1 de basiskennisvragen

Samenvatting 8.2 (tabel) af

Leer 8.1 en 8.2 vast