Hoofdletters en aanhalingstekens en spelling ww hfst 5 VWO 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

 Spelling Hoofdstuk 5 VWO 2 

Lesdoel

Ik kan hoofdletters, leestekens en aanhalingstekens correct gebruiken.

Lees onderstaande zinnen. Wat is het verschil tussen beide zinnen?

a Ingeborg gaf zojuist de koning een hand.

b Ingeborg gaf zojuist De Koning een hand.

1. Er is geen verschil.
2. Er is een verschil in betekenis.

Hoofdletters

Je schrijft een hoofdletter:

• aan het begin van een zin.
  
• bij bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid. 
• bij eigennamen

Kleine letters

Je gebruikt een kleine letter:  

• bij samenstellingen met religieuze feesten:
• bij religies, stromingen en afleidingen daarvan:
• bij windstreken;
  
• bij namen van seizoenen, maanden en periodes. 

                                      Let op persoonsnamen!

In Nederlandse namen krijgen tussenvoegsels als van, de en der géén hoofdletter als er een ander deel van de naam – de voornaam, voorletters, naam van de partner – voor staat;

Nynke van der Sluis, mr. N.C. van der Sluis, mevrouw Jongsma-van der Sluis. 

Ook na een adellijke titel krijgt het tussenvoegsel geen hoofdletter: baron en barones de Raet-van Rossem en graaf van Gronsveld. 

Van der Sluis

Als er géén voorletter, voornaam, achternaam of een ander tussenvoegsel voor staat, krijgt het tussenvoegsel een hoofdletter: mevrouw Van der Sluis, mevrouw Van der Sluis-van Dam, dr. mr. Van der Sluis en burgemeester Van der Sluis. 

De verkorte vormen ’t en d’ worden altijd als kleine letter geschreven: meneer ’t Hart, mevrouw d’Ancona. 

Meer voorbeelden:  Anke de Graaf , B.G. van Vooren, dhr. dr. mr. G.H.V. van den Herik, Henny Dijkstra-van der Haar, dhr. Den Braber-ten Haaf , professor Ten Cate,  dominee Van den Berg
, bakker De Vries , het verzameld werk van Van het Reve

Wat is de juiste spelling?

1. engelse drop
2. Engelse drop

Hoofdletters

Je schrijft een hoofdletter:

• aan het begin van een zin.
  
• bij bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid. 
• bij eigennamen

Kleine letters

Je gebruikt een kleine letter:  

• bij samenstellingen met religieuze feesten:
• bij religies, stromingen en afleidingen daarvan:
• bij windstreken;
  
• bij namen van seizoenen, maanden en periodes. 

Hoe schrijf je deze naam goed?
mevrouw h. de jong

Hoe schrijf je deze naam goed?
mevrouw de jong

mevrouw H. de Jong

mevrouw De Jong

Let dus op het verschil

Aan de slag!

Boek (p. 154 - 155): 

• Lees de theorie nogmaals door. Hier staan meer voorbeelden bij de uitleg.
• Maak opdracht 1 en 2

"Sara zei:" Ik heb een super
vakantie gehad.

1. Goed
2. Fout

Opdracht 1

1 Belgisch

2 de film ‘Matilda’

3 islam

4 Maastricht

5 het noorden

6 Noord-Spanje

7 oosterse salade

8 prehistorie

9 een spa rood

10 Venus

11 woensdag

12 Zwolle-Zuid

Opdracht 2

1 Bram op het Hof

2 meneer van vleuten

3 dominee S. van der Zee

4 Janneke ter Avest

5 mevrouw B. de Boer-van den Bergh

6 directeur De Witte

Wat is de juiste spelling?

1. jarik de boer
2. Jarik De Boer
3. Jarik de Boer
4. jarik De Boer

- Je geeft daarmee een citaat of directe reden aan:

"Gisteren," vertelde moeder, "vielen de mussen van het dak."

Hij vroeg: "Hoe zit dat?"

"Hoe zit dat?", vroeg hij. 

Aanhalingstekens:

Aanhalingstekens

Je gebruikt aanhalingstekens:

• bij de directe rede/citaten (let op de plaats van de aanhalingstekens en de andere leestekens).

Je gebruikt geen aanhalingstekens 

• bij de indirecte rede en bij gedachten:  
• als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis:  

directe rede

De directe rede is de letterlijke weergave van wat er wordt gezegd. Dit staat tussen aanhalingstekens.

Voorbeeld:

De jongen schreeuwde: “Wacht op mij!”

indirecte rede

In dit geval wordt beschreven wat er wordt gezegd en worden geen aanhalingstekens gebruikt.

Voorbeeld:

De jongen schreeuwde dat ze op hem moesten wachten.

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
hij zei in mei leggen alle vogels een ei

Hij zei: "In mei leggen alle vogels een ei."

Goede antwoord:

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
maar vroeg van houten spreken we morgen nog af

"Maar," vroeg Van Houten, "spreken we morgen nog af?"

Goede antwoord:

Opdrachten

Boek (p. 154 - 155): 

• Bekijk de video-uitleg van je boek bij dit hoofdstuk.
• Maak opdracht 3, 4 en 6 in je schrift.

Spelling werkwoorden

• Lezen Theorie op bladzijde 156: spelling werkwoorden
• Maken opdracht 1 gezamenlijk.
• Maken opdracht 2, 3 en 4
• Lezen theorie bladzijde 184: aan elkaar of los schrijven?
• Maken opdracht 1, 2 en 3 
• Spiekbriefje maken

Thomas zei "Daar heb ik geen zin in."

1. Goed
2. Fout

De dubbele punt mist. 

"Ik vind het niet leuk!", riep Lotte.

1. Goed
2. Fout

Opdracht 3

1 ‘ Gaan jullie vanavond chinezen? ’ vroeg Annemarieke aan haar vriendin.

2 Vader dacht: de kerstdagen gaan we maar doorbrengen bij oma Van de Ploeg.

3 ‘ Als je niet vaker hardop oefent, Johan de Corte, ’ zei de leraar Engels, ‘ wordt dat steenkolenengels van jou echt niet beter. ’

4 Veel mensen zijn gek op Franse en Italiaanse kazen, zoals camembert, roquefort en gorgonzola’ , zei de eigenaar van de delicatessenzaak.

Opdracht 4

1 Vinden de Duitse toeristen op het Texelse Noordzeestrand Nederland gezellig?

2 Onder de James Bondfilm zat mevrouw Ter Haar-de Wildt cashewnoten te eten.

3 Wanneer hebben de gereformeerden zich afgescheiden van de hervormden?

4 ‘ Als ik naar die bordeauxrode wc-bril kijk, ’ zei Ramsey, ‘ krijg ik last van mijn ADHD . ’

5 ‘ Welke Romein is door een python gedood? ’ vroeg de juf van de Marnixschool.

6 De docent zei: ‘ De legende van Sint-Nicolaas speelt aan de zuidkust van Turkije. ’

Opdracht 6

1 Bas, die met zijn impulsieve gedrag steeds gedoe veroorzaakt, is het enfant terrible van ons gezin.

2 Met kortingen probeert deze notaris op geraffineerde wijze de cliënten van de concurrent(en) in te pikken.

3 De communicatie tussen Nederlanders is vaak informeel, maar Fransen tutoyeren elkaar niet snel.

4 Omdat ik maar een beperkt budget heb, drink ik op terrasjes water in plaats van jus d’orange.

5 De cijfers voor de talen vormen voor dyslectische leerlingen vaak een desillusie.

6 Eén avond leren voor dit proefwerk is niet toereikend, omdat de leerstof dan niet beklijft.