Herhalings les

• Biology
• Secondary Education

Herhaling!

We gaan herhalen en wat verdiepende vragen stellen over de onderwerpen! 

Voeding en Vertering

Voedingsstoffen en voedingsmiddelen

Voedingsmiddelen

Zijn al het eten en drinken

Voedingsstoffen

Zijn de brand-, bouw-, reserve- en beschermingstoffen 
Suiker, eiwitten, vetten, vitaminen en mineralen

Voeding en vertering

                                             Voeding en vertering: 

Brandstoffen

Beschermingstoffen
Bouwstoffen

Reservestoffen

Glucose (suiker)

Mineralen/vitaminen

Eiwitten

Vetten

Voeding en vertering

Het verteringsstelsel

Zorgt stapsgewijs ervoor dat de voedingsstoffen worden afgebroken en opgenomen

Voeding en vertering

1. Suiker in de mond m.b.v. speeksel
2. Eiwitten in de maag m.b.v maagzuur
3. Vetten in de 12-vingerige darm m.b.v. gal
4. Koolhydraten in de 12-v. darm m.b.v. alvleeskliersap
5. Dunne darm zorgt voor verdere afbraak en opname via de darmwand (veel plooien = groot oppervlak)
6. Dikke darm zorgt ook voor opname, maar vooral voor vervoer naar de anus

Voeding en vertering

Tanden

Functie

De functie van tanden is het vermalen van het voedsel zodat er een groter oppervlakte ontstaat en de afbraak + opname makkelijker verloopt

Verschil

De verschillende tanden hebben verschillende functies, zo hebben snijtanden de functie om het voedsel "af te snijden" en kiezen de functie om te vermalen.

Herbivoor en Carnivoor

Een herbivoor eet alleen planten, en heeft daarom méér kiezen dan snijtanden om de hardnekkige planten goed te kunnen vermalen.

Carnivoren eten alleen vlees en hebben meer snijtanden om te kunnen jagen en het vlees af te kunnen snijden

In de mond wordt d.m.v. speeksel vooral welke voedingsstof afgebroken?

1. Vet
2. Suiker
3. Eiwitten
4. Geen van alle

In de maag wordt d.m.v. van welke vloeistof welk voedingsstof vooral afgebroken?

1. D.m.v. gal worden vetten afgebroken
2. D.m.v. Maagzuur worden vetten afgebroken.
3. D.m.v. gal worden eiwitten afgebroken
4. D.m.v maagzuur worden eiwitten afgebroken

Welke soort tanden heeft een carnivoor vooral en wat voor soort voedsel eet hij?

1. Vooral kiezen en vooral planten
2. vooral kiezen en vooral vlees
3. vooral snijtanden en vooral vlees
4. vooral snijtanden en vooral planten

Wat is de functie van het verteringsstelsel?

Waar wordt gal aangemaakt en waar wordt het opgeslagen?

1. Wordt gemaakt in de maag, opgeslagen in de urineblaas
2. Wordt gemaakt in de mond, opgeslagen in de maag
3. Wordt gemaakt in de lever, opgeslagen in de galblaas
4. Wordt gemaakt in de alvleesklier en opgeslagen in de galblaas.

Alvleeskliersap wordt logischerwijs aangemaakt in de alvleesklier. Waar wordt dit sap vermengt met de voedselbrei

1. 12-vingerige darm
2. Dikke darm
3. Slokdarm
4. Endeldarm

Ecologie

Studie van organismen in relatie tot hun omgeving

voeden

Ademhalen

Uitschijden

waarnemen

bewegen

voortplanten

Groeien

Biotische factoren

Alle invloeden op een levend wezen komend van een ander levend wezen

1. Paren
2. Jagen op
3. Concurrentie

Abiotische factoren

Alle invloeden op een levend wezen komend van een levenloos iets

1. Licht
2. Lucht
3. Temperatuur

Organisatieniveaus

Individu

populatie

Een indivdu is een enkeling van een soort. Bijvoorbeeld een mus

Een groep individuën van dezelfde soort (moeten dus met elkaar kunnen voortplanten) , in dezelfde groep, in hetzelfde gebied. 

De mussen in Utrecht zijn van een andere populatie dan die in Zweden.

leefgemeenschap

Alle populaties in een bepaald gebied en hun onderlinge relaties.
Dus niet alleen de mussen, maar ook de konijnen en de herten etc

ecosysteem

Ecosysteem zijn alle organismes binnen een bepaald gebied, hun onderlinge relaties en ook alle abiotische factoren.

Dus alle mussen, konijnen herten etc maar ook het weer.

Producenten                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       Producenten
(Próduceren)

Consument

Afvaleters

Reducenten

Autotroof

Zelf-eters

Heterotroof

Andere-eters

Voedselketen

Voedselketens geven  weer  organismes elkaar eten, waarbij elk organisme een voedsel bron is voor de volgende

De pijl kan je lezen als "wordt gegeten door"

Voedselweb

Voedselwebben geven meerdere voedselketens tegelijk aan, een bes wordt bijvoorbeeld gegeten door én een vlinder, én een sprinkhaan én bladluis. 

Koolstofkringloop

1. wordt uit de lucht gehaald d.m.v. fotosynthese voor glucose plant
2. Dier eet plant, koolstof zit in het dier.
3. Dier sterft, wordt d.m.v. reducenten omgezet in andere stoffen (rottingsproces)
4. Door energie uitscheiding van reducenten koolstof terug in de lucht (en dan weer stap 1) 
5. Planten, dieren en reducenten vebranden energie, koolstof komt hier altijd bij vrij, gaat bij elke stap een beetje weer terug de lucht in.

Tijdens het rottingsproces verbranden reducenten de glucose voor energie. Bij verbranding komt koolstofdioxide vrij die dus weer in de lucht terecht komt

Stikstofkringloop

1. Consument eet een producent(plant), in deze plant zit stikstof
2.  Er zitten eiwitten(waar stikstof inzit) in de plant, deze eiwitten zitten nu in de consument
3. De consument scheidt dit eiwit, dus stikstof, weer uit in de grond
4. Rottingsbacterieën (reducenten) maken hier ammonium van.
5. Nitrificerende bacteriën maken hier nitraat van, dit lost op in het grondwater.
6. Een plant gebruikt dit water, het nitraat zit dus in de plant. Hier maakt de plant eiwitten van (zie stap 1.) 

Grote stikstofkringloop

1. Stikstof kan in de grond terechtkomen door regen (lucht= 97%stikstof)

2. Stikstof/nitraat kan gevormd worden door bliksem.

3. Bacterieën kunnen nitraat in de grond ook omzetten tot nitraat gas (weer terug de lucht in)

4. nitraat kan ook uitspoelen (verder de grond in, waar planten er niet bijkomen)

Een konijn woont in het bos en door de sneeuw en ijs van de winter kan het konijn moeilijk eten vinden.
Is hierbij de sneeuw en het ijs een biotische of een abiotische factor, leg uit

1. Biotisch
2. Abiotisch

Een konijn woont in het bos en door de sneeuw en ijs van de winter kan het konijn moeilijk eten vinden.
Is hierbij de sneeuw en het ijs een biotische of een abiotische factor, leg uit?

In een toendra-gebied leven allerlei soorten organismen samen. Hoe noem je al deze soorten bij elkaar samen in dit gebied?

1. Ecosysteem
2. Leefgemeenschap
3. Individu
4. Populatie

In een toendra-gebied leven allerlei soorten organismen samen. Hoe noem je al deze soorten bij elkaar samen in dit gebied?

De koolstofkringloop start met een proces waarbij planten energie verkrijgen uit zonlicht en CO2. Hoe heet dit proces?

1. Fotosynthese
2. Denitrificatie
3. Nitraatfixatie
4. Gasvorming

Welke voornaamste voedingsstof voor energie creëren planten hiermee?

1. Suiker
2. nitraat
3. ammoniak
4. eiwitten

Een heterotroof is een organisme die zijn voedsel uit andere bronnen haalt. Wat is een Autotroof?

1. Die eet zichzelf
2. Die creërt eten voor zichzelf
3. Die maakt eten voor anderen
4. Die eet veel van anderen

Een voedselketen is een schematische weergave van organismen die elkaar eten, waarbij de vorige schakel als voedsel dient voor de volgende. Wat is een voedselweb?

1. Een schematische weergave van alle soorten in een bepaald leefgebied die elkaar eten.
2. Een schematische weergave van hoe spinnen eten.
3. Een schematische weergave van een enkele soort en hoe zij eten.
4. Een schematische weergave van de schijf van vijf.

Mens en Milieu

Mensen zijn biobouwers wat betekend dat wij veel (vaak negatief) effect hebben op onze omgeving, of mileu. 

Een voorbeeld hiervan is de zuiderzee.

Mens en milieu

Vaak is het effect dat wij hebben op het milieu met het doel om het leven beter te maken voor onszelf. Zoals bijvoorbeeld met landbouw en voedselproductie.

Landbouw

Landbouw is bedoeld als voedselproductie met zo'n hoge productie als mogelijk. Zo veel mogelijk voedsel.

Akkerbouw

Verbouwen van gewassen op grote schaal.

Veeteelt

Het houden van dieren met als doel het verkrijgen van dierlijke producten zoals: vlees, eieren en melk

Tuinbouw

Het verbouwen van gewassen op kleinere schaal waarbij veelal met de hand gedaan wordt.

Vergroten van productie

Bemesting:

Het vergroten van het "voedsel" voor de planten, zodat er meer en vaker kan groeien.

Bescherming

Het gebruiken van pesticiden of natuurlijke roofdieren om plagen te voorkomen

Ploegen

Het vergroten van het "voedsel" voor de planten door de stimulatie van reducenten m.b.v. zuurstof 

Bescherming

Plagen en ziektes

Plagen zijn diertjes die de planten opeten

Plagen ontstaan omdat er 

1. Genoeg te eten is om de populatie te ondersteunen
2. Niet genoeg roofdieren zijn om de populatie uit te dunnen

Waterbloei

Als water veel mineralen bevat kunnen algen en kroos er goed groeien, dit wordt waterbloei genoemd. 

Algen gebruiken zuurstof om te leven en onttrekken dit uit het water. 

Dan blijft er minder zuurstof over voor andere levende wezen in het water zoals vissen. Deze sterven dan. 

Vervuiling

Door gebruik van chemische stoffen en luchtvervuiling komen er veel chemische stoffen in het water.

Hier wordt ons drinkwater van gemaakt en kan dus enorm gevaarlijk voor ons zijn. 

Energie

Het verkrijgen van energie is nog een grote reden voor mensen om invloed te hebben op het milieu. Wij hebben namelijk veel energie nodig voor onze samenleving. Wij maken elektriciteit d.m.v. verbranding van bepaalde brandstoffen.

Fossiele brandstoffen

Niet duurzaam

Plantenresten die zijn samengeperst over miljoenen jaren tot olie.

Voordelen:

Goedkoop (uit de grond halen)

Goed vervoerbaar

Nadelen: 

Veel vervuiling (CO2 uitstoot)
Raakt op

Kernenergie

Duurzaam

Door het splitsen van atomen enorm veel energie verkrijgbaar.

Voordelen: 

Nauwelijks vervuiling 
Enorm veel energie 

Nadelen:

Radioactief afval over

Raakt op

Zonne-energie

D.m.v. het gebruik van zonnepanelen

Voordelen:

Raakt niet op
Duurzame energie

Nadelen:

Niet overal genoeg zon

Duur

Windenergie

D.m.v. het gebruik van windturbines

Voordelen:

Raakt niet op
Duurzame energie

Nadelen:

Niet overal genoeg wind

waterenergie

d.m.v. het bouwen van een dam genoeg waterdruk opbouwen om een turbine te laten draaien (=elektriciteit).

Voordelen:

Duurzame energie

Raakt niet op

Nadelen:

Niet overal genoeg hoogteverschillen/water 

Het bouwen van Dammen kunnen omliggende dorpen verdrinken

Via overbemesting kunnen er via het grondwater teveel mineralen in het oppervlaktewater terecht komen. Het kroos of de algen in de sloten gaan door de mineralen uit de mest heel snel groeien, waardoor de sloot dicht groeit. Dat heet

1. Algen groei
2. Waterbloei
3. Overbevolking
4. Overgroei

Schonere energiebronnen als windenergie en zonne-energie, waarbij geen luchtvervuiling komt, noemen we ..................... energiebronnen

1. Schone
2. Brandbare
3. Duurzame
4. Eenzame

Plagen zijn te groot uitgegroeide populaties van diertjes die gewassen kunnen opeten waardoor de productie van voedsel minder wordt. Denk bijvoorbeeld aan de sprinkhanen plaag. Welke twéé voorwaarden heeft een populatie nodig om uit te groeien tot een plaag?

In een meer wonen veel vissen. Naast het meer besluit een boer zijn veld te bemesten. De dag erna regent het veel en spoelt veel van de mest in het meer. Hoe heet de gebeurtenis die kan optreden als er veel voedingsstoffen in oppervlakte water terecht komen, en wat kan er gebeuren met de vissen?

Welke van de vier is géén duurzame energie, en waarom?

1. Zonne energie
2. Kernenergie
3. Windenergie
4. Fossiele brandstoffen

Wat zijn drie manieren om de voedselproductie te vergroten in de landbouw?

1. Ploegen, bemesten, beschermen
2. Ploegen, bewateren, bezingen
3. Bemesten, beschermen en bezingen
4. Bewateren, bezingen en hopen.