Beeldspraak/ Stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Beeldspraak/ stijlfiguren

Inhoud les

huiswerkcontrole

uitleg Beeldspraak

oefenen (opdracht 49, p. 120)

Stijlfiguren in eigen tekst? 

Stijlfiguren in verhaal opdracht 

Beeldspraak

Figuurlijk taalgebruik: beeld-spraak.

In plaats van iets uit te leggen vergelijk je iets of iemand met een precies/ scherp/ mooi beeld, dat een eigenschap van die persoon of dat object vangt. 

Een voorbeeld

Hij is een heel vrolijk iemand >  Hij is het zonnetje in huis.

Zij is erg goed in tuinieren > Zij heeft groene vingers. 

Oh... 

Dus beeldspraak is eigenlijk uitdrukkingen en spreekwoorden? 

Ja, en nee..

Uitdrukkingen zijn figuurlijk taalgebruik, maar niet iedere beeldspraak is een staande (vaste) uitdrukking. 

Beeldspraak

Vergelijking (met of zonder 'als')

personificatie

metafoor

metonymie

Vergelijking

Een object wordt vergeleken met een beeld: 

"Hij trekt een kop als een oorwurm"

"[Hij trekt een kop] _{object {}als een oorwurm} _beeld"

Vergelijking 2

De docent lijkt op een boskabouter. 

Vergelijking zonder 'als'

Wij, vrije vogels, gaan en staan waar we willen. 

Metafoor

In een metaforische uitspraak wordt het object (waarover gesproken wordt) vervangen door een beeld. 

Vandaag hebben we les van de boskabouter. 

Metonymie

Er wordt een beeld genoemd dat verwant is aan het object. 

• deel voor geheel = De docent telt alle neuzen
• materiaal voor product = We binden deze winter de ijzers onder.
• verpakking voor inhoud = Doe mij nog een kop. 
• geheel voor deel = Denemarken wint van Nederland...

Personificatie

Een object krijgt menselijke eigenschappen toegedicht. 

"De wind huilt door het huis." 

De auto's in de file bij Hedel kropen met nog maar een paar kilometer per uur voort.

1. metafoor
2. metonymie
3. personificatie
4. vergelijking

Tijdens de najaarsstorm stoeide de wind met de bladeren.

1. metafoor
2. metonymie
3. personificatie
4. vergelijking

De leraar zat tijdens het proefwerk mistig voor zich uit te kijken.

1. metafoor
2. metonymie
3. personificatie
4. vergelijking

De kamers in de jeugdherberg in Parijs leken wel een soort isoleercel.

1. metafoor
2. metonymie
3. personificatie
4. vergelijking

De docenten staken de koppen bij elkaar en besloten tot een revolutionaire oplossing voor het spijbelen.

1. metafoor
2. metonymie
3. personificatie
4. vergelijking

Na de diploma-uitreiking hebben veel leerlingen het gevoel of de toekomst hen toelacht .

1. metafoor
2. metonymie
3. personificatie
4. vergelijking

In de Gouden Eeuw bloeide de handel in Amsterdam als nooit te voren.

1. metafoor
2. metonymie
3. personificatie
4. vergelijking

Na afloop van de voordracht klapte de zaal geruime tijd.

1. metafoor
2. metonymie
3. personificatie
4. vergelijking

Beeldspraak in eigen werk? 

Neem je eigen tekst door. Welke beeldspraak heb je erin verwerkt?

Stijlfiguren

Ironie

sarcasme

cynisme

eufemisme

retorische vraag

hyperbool

understatement

Ironie/ sarcasme/ cynisme

Gradaties van de spot drijven met iets of iemand. Ironie is milde spot, sarcasme is scherpe spot, cynisme is (pijnlijk) bijtende spot. Het verschil zit hem dus in de hardheid van de uitspraken. 

Eufemisme 

Eufemisme is een vorm van verhullend taalgebruik. Je maakt een gebeurtenis minder erg.

Niet: "Onze grootvader is helaas overleden", maar: "Onze grootvader is van ons heengegaan".

Understatement

Met een understatement stel je iets kleiner voor dan het is. 

"Zo'n Audi kost een paar centen, maar dan heb je ook wat".

"Djokovic kan een leuk balletje slaan, zeker." 

Hyperbool

Een hyperbolische uitspraak is een extreme overdrijving. 

"Snap je het nu nog niet? Ik heb het je al duizend keer uitgelegd!"

Retorische vraag

Moet ik de retorische vraag echt uitleggen?

Stijlfiguren in 'Alles anders'

Welke stijlfiguur vind je tussen regel 40-65?

Hoe zou je de stijl van praten van Scrabble noemen regel 105-122?

Huiswerk

Vlekkeloos: Lees de theorie op p. 95/96. 

Maak oefening 49 en 50 (p. 120/ 121)

Maak opdracht 6 (p. 68) Let op: hoort bij "Als ik het durf" (p. 9-14)