E3 P12 W3

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

E3 P12 W3

Begeleiden en ondersteunen

Slechtnieuwsgesprek

In een slechtnieuwsgesprek moet je de zorgvrager een negatieve boodschap vertellen. Je moet bijvoorbeeld een naaste vertellen dat de zorgvrager iets naars overkomen is.

Ik ben weleens bij een slechtnieuwsgesprek geweest

Ja

Nee

Ik twijfel

Slechtnieuwsgesprek

Wie heeft er zelf al eens eentje meegemaakt?

Slechtnieuwsgesprekken in de zorg

Wat is het moeilijkst aan het voeren van een slechtnieuwsgesprek?

Voorbereiding

Bereid het gesprek goed voor, zorg voor:

1. Weet met wie je het gesprek voert. Denk aan persoonlijke omstandigheden, reactie die je misschien kan inschatten. Karaktereigenschappen etc.
2. Wat is de boodschap/doel? Schrijf de eerste zin op
3. Argumenten, schrijf de belangrijkste 2/3 op
4. Bedenk wat het met jezelf gaat doen (emoties)
5. Oplossingsalternatieven (er is altijd een toekomst). BLIJF BIJ JE BOODSCHAP
6. Tijd en ruimte

Stap 1 Breng de boodschap

Breng het slechte nieuws zo snel mogelijk, voorafgegaan door een korte aankondiging: ‘Ik ben bang dat ik een nare mededeling voor u heb. Het gaat niet goed met uw moeder.’

Valkuilen:

• Uitstellen: geen koetjes/kalfjes, koffie/thee halen etc.
• Pil vergulden: Breng het nieuws niet mooier dan het is, houd het feitelijk
• Hang yourself: Probeer nooit door slimme vragen de ontvanger zelf tot de conclusie te laten komen (waarom denk je dat we hier zitten?)

Stap 2: Toelichten

Het slechte nieuws wordt gevolgd door een korte toelichting: ‘Zij is deze week vijf kilo afgevallen.’

Stap 3: Emoties opvangen

Na het meedelen van het slechte nieuws volgt het opvangen van de ander. De ander kan op het slechte nieuws reageren met ontkenning, huilen, boosheid, haat of schuldgevoelens: 

‘Dat kan ik niet geloven, vijf kilo in zo’n korte tijd.’

Luister, accepteer de gevoelens en durf stil te zijn.

Valkuilen bij stap 3?

Valkuilen

Hit & Run: Sommige mensen vallen stil, je moet dan het tempo in de gaten houden. Laat de stilte maar rustig even duren.

Handige vuistregel: Onderbreek stiltes alleen door een vraag

Troosten: als je gaat troosten, begeef je je voor de ontvanger op twee niet vereningbare niveau's (negatief en positief) troosten heeft in deze fase geen nut.

Stap 4: Samenvatten

Vat samen wat je de ander hoort zeggen. Een samenvatting kan het best uit drie onderdelen bestaan: Het woordje ‘u’, een typering van het denken of voelen van de gesprekspartner en een verwijzing naar de situatie. 

De ander zegt bijvoorbeeld: ‘Daar begrijp ik niets van, dat ze niet kan eten. Daar heeft ze me gisteren door de telefoon niets van verteld.’ 

Jij kunt dan reageren met: ‘Het verbaast u dat u heel verschillende soorten informatie krijgt?’

Stap 5: Informatie

Begin niet direct na het slechte nieuws met het spuien van informatie. De ontvanger is op dat moment niet in staat om informatie te verwerken. 

Het is beter om met informatie te wachten tot de ander er zelf om vraagt: ‘Hoe kan dat nu dat moeder zo afgevallen is?’ De informatie aan de ontvanger moet duidelijk zijn: ‘Ze heeft al vier dagen niet gegeten, alleen gedronken.’

Stap 6: Argumenten uiteenzetten

Houdt dit kort en bondig. concentreer je op max. 2/3 argumenten. 

Valkuilen:

• Rechtvaardigen: je moet begrijpen dat... 
• Bij de tweede of derde keer andere woorden gebruiken.

Stap 7: Oplossingen bespreken

De volgende fase in het slechtnieuwsgesprek is die van het probleem oplossen. De vraag kan het best van de ander komen. Een zinnetje als: ‘Wat moet er nu gebeuren?’ kan een start zijn. 

De verwerking van het slechte nieuws is dan zo ver gevorderd dat er ruimte is voor hoe het nu verder moet.

Valkuilen:

• Onduidelijkheid
• Teveel details

Stap 8: Afronding

Besteed in de afronding vooral aandacht aan twee punten:

• Moet er iemand ingelicht worden?
• Maak een vervolgafspraak of kom zelf terug op het gesprek 

Evaluatie

Voor nu:

Aan de slag met observatielijsten

Volgende week:

Oefenen met motiverende gespreksvoering en slechtnieuwsgesprek en intervisie