1.4 Klimaat als systeem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Komen de antwoorden bij vraag 5a en 5b overeen met de cyclus van zonnevlekken zoals die te herkennen is in figuur 1.23?

5c

Bedenk een voorbeeld van een reactie van de component
'landoppervlak'.

4b

-2

Maak een oorzaak-gevolgketen van een klimaatverandering.

Kies eerst een verandering van buitenaf, beschrijf vervolgens welke veranderingen er daardoor in het klimaatsysteem kunnen optreden en leg tot slot uit tot welke klimaatverandering dit zou kunnen leiden.

3c

Welke twee veranderingen van buitenaf
zijn sturende mechanismen?

3a

Bedenk een voorbeeld van een reactie van de component
'zee-ijs'.

4b

-3

Bedenk een voorbeeld van een reactie van de component
'atmosfeer'.

4b

-1

Zorgt het zee-ijs voor een positieve of een negatieve
terugkoppeling van de temperatuur in de atmosfeer?
Licht je antwoord toe.

2c

Welk effect heeft zee-ijs op de stralingsbalans?

2b

Bedenk een voorbeeld van een reactie van de component
'gletsjers'.

4b

-4

Welke begrippen uit figuur 1.20 passen bij de volgende omschrijvingen?

1. verdamping van open water
2. het uiteenvallen van hard gesteente onder invloed van atmosferische processen
3. het wegduiken van een aardschol onder een andere aardschol

Schrijf 1 t/m 3 onder elkaar en zet er het bijbehorende begrip uit figuur 1.20 achter.

2a

Welke energiebron is verantwoordelijk voor het klimaat?

1b

Bedenk een voorbeeld van een reactie van de component
'landijs'.

4b

-5

Klimaatverandering

Welke sferen beïnvloeden het klimaat?

Bekijk figuur 1.21: Oorzaken en gevolgen van klimaatverandering.

Lees paragraaf 1.4 Het klimaat als systeem en bekijk de figuren. Gebruik voor de volgende opdracht vooral figuur 1.20: Factoren die het klimaat bepalen.

Plaatbeweging

Lees paragraaf 1.4 Het klimaat als systeem en bekijk de figuren. Gebruik voor de volgende opdracht vooral figuur 1.20: Factoren die het klimaat bepalen.

miljoenen jaren

pangea weinig invloed oceanen. Hoge temperaturen

Aarde & Zon

Lees paragraaf 1.4 Het klimaat als systeem en bekijk de figuren. Gebruik voor de volgende opdracht vooral figuur 1.20: Factoren die het klimaat bepalen.

Milankovitch

H2

miljoenen jaren

pangea weinig invloed oceanen. Hoge temperaturen

Zonne-energie

Aantal zonnevlekken

laag aantal vlekken temp zon 4000

hoog aantal vlekken temp zon 6000

Tijdschaal 

Zonnevlekken theorie lastig om 1 element eruit te pikken

Intensiteit zonnestraling loopt gelijk met 11-j cyclus 

Maar wereldgemiddelde Temp nauwelijks anders --> 0,03  graden verschil 

Aanwijzing dat de langzamere variaties meer invloed hebben (11-100j)

bron: knmi

Lees paragraaf 1.4 Het klimaat als systeem en bekijk de figuren. Gebruik voor de volgende opdracht vooral figuur 1.20: Factoren die het klimaat bepalen.

De verschillende onderdelen van het klimaatsysteem reageren niet allemaal even snel op veranderingen. In W15 zie je een aantal componenten staan. Sleep achter elk component op welke termijn zij op veranderingen reageren.

Tijd!

100 tot 1500 jaar

weken tot jaren

uren tot maanden

uren tot weken

dagen tot maanden

10 tot 100 jaar

100 tot 100.000 jaar

Terugkoppelingsmechanisme

Beïnvloeding vh gedrag vh systeem door verandering van eigenschappen vh systeem zelf. 

LET OP!!!!!

De woorden "positief" en "negatief" hebben hier dus een andere betekenis dan in ons dagelijks taalgebruik. 

Voorbeeld: ZEEIJS SMELT

Zeeijs smelt -->

Albedo ......   -->

Zee neemt ........................ -->

...........smelt zeeijs 

= positieve / negatieve terugkoppeling

Voorbeeld: ZEEIJS SMELT

Zeeijs smelt -->

Albedo daalt   (minder weerkaatsing) -->

Zee neemt ........................ -->

...........smelt zeeijs 

= positieve / negatieve terugkoppeling

Voorbeeld: ZEEIJS SMELT

Zeeijs smelt -->

Albedo daalt   (minder weerkaatsing) -->

Zee neemt meer warmte op -->

...........smelt zeeijs 

= positieve / negatieve terugkoppeling

Voorbeeld: ZEEIJS SMELT

Zeeijs smelt -->

Albedo daalt   (minder weerkaatsing) -->

Zee neemt meer warmte op -->

Meer smelt zeeijs 

= positieve / negatieve terugkoppeling

Voorbeeld: ZEEIJS SMELT

Zeeijs smelt -->

Albedo daalt   (minder weerkaatsing) -->

Zee neemt meer warmte op -->

Meer smelt zeeijs 

= positieve / negatieve terugkoppeling

Sleep de letters A t/m F uit W6 voor de juiste omschrijving.

meer verdamping

toeneming van het broeikaseffect

meer waterdamp in de atmosfeer

de voorgaande vraag was een voorbeeld van een

1. positief terugkoppelingsmechanisme
2. negatief terugkoppelingsmechanisme

Maak met de volgende gebeurtenissen een

terugkoppeling in onderstaande figuur.

Begin linksboven bij het vakje temperatuur stijgt.

toenemende verdamping uit de oceaan

daling temperatuur

meer lage bewolking

minder zonlicht op aarde

meer terugkaatsing zonlicht op wolken

de voorgaande vraag was een voorbeeld van een

1. positief terugkoppelingsmechanisme
2. negatief terugkoppelingsmechanisme

Maak af dit terugkoppelingsmechanisme af:
Sneeuw valt -> De reflectie (albedo) neemt toe ->

de voorgaande vraag was een voorbeeld van een

1. positief terugkoppelingsmechanisme
2. negatief terugkoppelingsmechanisme

Aan de slag

Lezen par 1.4

Maken opdr 2/4/6 

Welke van de onderstaande factoren hoort niet bij de regionale factoren?

1. luchtdruk
2. hoogteligging
3. continentaliteit
4. zeestromen

Welke van de onderstaande factoren hoort niet bij de lokale factoren?

1. Urbanisatie
2. Gesteldheid van het oppervlak
3. Breedte ligging
4. Zon/schaduwzijde van landschap

In een hogedrukgebied is GEEN sprake van

1. dalende lucht
2. hoge directe instraling van de zon
3. grote verschillen tussen dag en nacht temperatuur
4. neerslag

Luchtdruk verschillen leiden NIET tot

1. wisseling van de seizoenen
2. variatie in neerslag
3. verschillen in windsterkte
4. wisselingen in windrichting

stelling:
Hoe hoger de mate van reflectie (albedo) hoe meer het oppervlak wordt opgewarmd

1. goed
2. fout

Stelling:
een watermassa warmt langzamer op dan landmassa, en koelt ook sneller af dan landmassa

1. goed
2. fout

Stelling:
Bij kusten met een overheersende aflandige wind vind je vaak een koude zeestroom

1. goed
2. fout

Stelling 1:
De ITCZ is een hogedrukgebied
Stellig 2:
Verschuiving van de ITCZ zorgt voor het ontstaan van de moesson

1. beide stellingen zijn waar
2. beide stellingen zijn onwaar
3. stelling 1 is waar, stelling 2 in onwaar
4. stelling 1 is onwaar, stelling 2 is waar