19 december grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

persoonsvorm (pv)

De persoonsvorm verandert van getal als het onderwerp ook van getal verandert.

Ik ga op vakantie en neem drie koffers mee.

Wij gaan op vakantie en nemen drie koffers mee. 

Lesdoel

Ik kan zinsdelen herkennen en daarmee verschillende zinnen maken. 

Ik kan het onderwerp uit de zin halen. 

Ik kan het werkwoordelijk gezegde uit zinnen halen.

persoonsvorm (pv)

De persoonsvorm verandert van vorm als je deze in een andere tijd zet (van verleden tijd naar tegenwoordige tijd of andersom).

Zo kun je dus ook de persoonsvormen vinden in samengestelde zinnen:

Ik ga op vakantie en neem drie koffers mee.

Zinsdelen

Mijn moeder/ eet/ altijd/ boterkoek/ bij de koffie.

Bij de koffie/ eet/ mijn moeder/ altijd/ boterkoek.

Boterkoek/ eet/ mijn moeder/ altijd/ bij de koffie.

Altijd/ eet/ mijn moeder/ boterkoek/ bij de koffie.  

Maak verschillende zinnen

Ik heb heel erg zin in pannenkoeken.

Morgen ga ik met mijn zus winkelen.

Maak verschillende zinnen

Ik /heb/ heel erg zin /in pannenkoeken.

Heel erg zin / heb/  ik/  in pannenkoeken.

In pannenkoeken/ heb /ik /heel erg zin.

Maak verschillende zinnen

Morgen/ ga/ ik/ met mijn zus/ winkelen.

Winkelen/ ga/ ik/ morgen/ met mijn zus.

Met mijn zus / ga/ ik / morgen/ winkelen.

Ik/ ga/ morgen/ met mijn zus/ winkelen. 

gezegde

Iemand doet iets, iemand is iets, of er gebeurt iets in de zin.

dus:

Wie of wat het onderwerp doet of is.

Hij loopt naar het huis.

Hij brengt het afval weg. 

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde (of wg) bestaat uit de persoonsvorm en alle andere werkwoorden uit de zin.

voorbeeld:

Ik  heb  een jas  gekocht    (iemand of iets doet iets)

lijdend voorwerp

wie/wat + gezegde + onderwerp

Ik eet een appel. (Wat eet ik?). Eet = werkwoordelijk gezegde. Het lijdend voorwerp 'ondergaat' de handeling van het onderwerp.

lijdend voorwerp

Heeft elke zin een lijdend voorwerp? Nee

Afhankelijk van het werkwoord.

Hij ontvangt..... iets 

Ik fiets....(iets? iemand? Nee, dat kan niet). 

meewerkend voorwerp

aan/voor wie + gezegde + ow (+ lv)?

ow=onderwerp. 

Hij heeft aan Sanne een cadeau gegeven.

(Aan wie heeft hij een cadeau (=lv) gegeven? Aan Sanne.

meewerkend voorwerp

Voorbeelden van werkwoorden die vaak een meewerkend voorwerp 'bij zich dragen':

aanbieden

overhandigen

antwoorden

laten zien

ontleedvolgorde

Onderstreep de pv en hak de zin in stukken.

En dan ontleden in de volgende volgorde:

1.pv (persoonsvorm)

2.ow (onderwerp)

3.wg (gezegde)

4.lv (lijdend voorwerp)

5.mv (meewerkend voorwerp)

Aan het werk

Ga naar blz. 205, cursus 5 grammatica, paragraaf 1.

Begin met de opgaven 2, 3, 4, 5, 6, 7

Klaar? Ga verder met paragraaf 3 op blz. 208.

(huiswerk 15 december)

Aan het werk

Eerst: nakijken paragraaf 1 en 3.

Daarna blz. 212, cursus 5 grammatica, paragraaf 5 (= huiswerk dinsdag 19 december, 4e uur)

Klaar?

Ga naar de online leeromgeving en kies De Brug meestromen, kies een paragraaf grammatica die je extra wilt oefenen. 

Aan het werk

Eerst: nakijken paragraaf 5 grammatica.

Daarna: online werken via Elo in Magister

- Cursus grammatica: 7, lijdend voorwerp

- Kies daarna paragraaf 1, 3 of 5 en vervolgens of de A-route (extra oefening), of de C-route (extra moeilijk).