9.2 Goed geregeld les 2 VWO 2 2024

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

VWO 2

9.2 De lever les 2

Wat gaan we doen vandaag:

- Herhaling vorige week (o.a glucose-wipwap).

- Nieuwe uitleg resterende deel paragraaf 9.2

- Gelegenheid tot vragen stellen.
- Opdracht mindmap + HW check

Korte check van vorige week

Wat weten we o.a. nog van de glucose wip/wap?
(aantal vragen zijn hetzelfde als vorige week)

Wat is de graadmeter van je lichaam?

Wat is een andere benaming voor 'hormonen'?

Zuurstof gaat hier de lever in

Veel voedingsstoffen komen de lever binnen

Hier mondt de galgang in uit

Bloed stroomt de lever uit

Poortader

Leverader

Leverslagader

Twaalfvingerige darm

In welke 4 hoofdprocessen kun je de ongeveer 500 functies van de lever onderverdelen?

Om je glucose hoeveelheid te regelen werkt je lever samen met een ander orgaan. Welk orgaan is dit?

1. Galblaas
2. Dunne darm
3. Alvleesklier
4. Maag

Glucose wordt in het menselijk lichaam niet als losse glucose opgeslagen maar als...

Welke 2 hormonen regelen de glucose huishouding in het lichaam?

Als de glucoseconcentratie in je bloed te laag is, wordt....

1. minder glucagon afgegeven en minder insuline afgegeven
2. meer glucagon afgegeven en minder insuline afgegeven
3. minder glucagon afgegeven en meer insuline afgegeven
4. meer glucagon afgegeven en meer insuline afgegeven

Voorkennis nieuwe stof:
Als je diabetes hebt wordt dit niet gemaakt?

1. Glucagon
2. Insuline
3. Glucose
4. Hormonen

Suikerziekte / diabetes 

• Type 1: te weinig of geen insuline aangemaakt.
    - Cellen eilandjes Langerhans werken niet (goed).
• Type 2: cellen ongevoelig voor insuline.
    - Hormoon werkt niet goed meer.
• Te veel glucose.
  
• Nieren filteren glucose eruit → urine.
  
• Tussendoor glucosetekort → moe, flauwvallen.
  
  
• Hyper = bij teveel glucose in het bloed.
   Hypo = bij te weinig suiker in het bloed

Wie heeft diabetes?
Michel of Monique?

1. Michel
2. Monique

Afvoer: 

• Afbraak rode bloedcellen in milt.
  
  
• Bilirubine (gele stof) uit afbraak hemoglobine.
  
  
• Bilirubine in lever gemengd met gal.
   (zorgt voor kleur ontlasting).
  

Welke stoffen kan een lever opbouwen en omzetten?

1. aminozuur naar eiwit ijzer naar rode bloedcel
2. aminozuur naar eiwit glucose naar vet
3. aminozuur naar eiwit alcohol naar glucose
4. aminozuur naar eiwit gal naar hemoglobine

Opbouwen en omzetten:

• Eiwitten (maag) → aminozuren (lever) → nieuwe eiwitten.
   (aminozuur is bouwsteen eiwit)
• Teveel aan glucose → vet.
• Vet → cholesterol.
  
  
  
• Verstopte bloedvaten
  (hartinfarct/beroerte/atherosclerose

Het volgende proces is 'afbraak'.

Waarom is het goed en handig dat je lichaam giftige stoffen (alcohol, medicatie etc.) kan afbreken?

Afbreken:

• Giftige stoffen: alcohol, drugs, medicijnen
    (tijdelijke effecten).
  
  
• Teveel aan aminozuren afbreken → ureum.
  
  
• Ureum → uitscheidingsstelsel → nieren.
  

De nieren

• Bron 10 blz. 83 KK!
• Nefronen in de nieren filteren/zuiveren bloed:
   - giftige stoffen: ureum
   - afbraakproducten: alcohol/medicatie
   - zouten en vitaminen
   - overbodige stoffen: kleurstoffen

Werking nieren

1. Nierslagader – nefronen in niermerg met kluwen haarvaten.
2. Haarvaten als filter – bloeddruk drukt bloedplasma uit haarvat = filtratie 
3. Voorurine ontstaat (water/zouten/glucose+ afvalstoffen.
4. Voorurine in nierkanaaltje – resorptie stoffen (glucose/deel zouten / osmose water) weer terug in bloed.
5.  Urine blijft over  – verzamelbuisje – nierbekken – urineleiders – blaas – urinebuis.
   
   

LR Bron 11 en 12 blz. 84 KK.

En nu?

Nog vragen?

- Opdracht mindmap (zie volgende dia)

- HW check

Check Mindmap

• Maak een mindmap van  paragraaf 9.2
• Neem de lever als middelpunt
• Zorg dat alle processen, bloedvaten, hormonen etc, verwerk zijn in je mindmap.
• Je mag dit online doen of op papier
• Maak hiervan een screenshot/foto
    (plak hem desnoods in een bestand en sla hem op als pdf).
  
• Je bestandje of de link lever je in via opdrachten bij magister (dus niet delen/mailen oid)
    + op papier.
• Inleveren: datum volgt

Cijfer telt 1x