havo3-C.6-symmetrie en correct begrenzen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat gaan we doen vandaag?

10 minuten stil lezen

Toets

Snel klaar= verder lezen in eigen boek

Start nieuw onderwerp

Aan het werk

 

Telefoon in de kluis? Je jas over de stoel. IPad in de tas

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van de les?

In deze les leer je zinnen symmetrisch te formuleren

Terugblik vorige les CONGRUENTIE

Onderwerp en persoonsvorm moeten gelijk zijn in getal.

Dus als het onderwerp enkelvoudig is, moet de persoonsvorm ook enkelvoudig zijn. En als het onderwerp meervoudig is, moet de persoonsvorm ook meervoudig zijn. 

Gelijkheid in getal noemen we congruentie.

CONGRUENTIEFOUTEN

We noemen dit ook wel INCONGRUENTIE.

Incongruentie betekent niet gelijk of niet passend.

Dat wil zeggen dat het getal (ev/mv) van het onderwerp en de persoonsvorm niet gelijk zijn.

Dit komt vaak voor bij onderwerpen die voor ons gevoel meervoud zijn, maar taalkundig enkelvoud.

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

de kudde koeien

1. de
2. kudde
3. koeien

Wat is goed / congruent?

1. De kudde koeien staan in de wei
2. De kudde koeien staat in de wei

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

een groep wielrenners

1. een
2. groep
3. wielrenners

Wat is goed / congruent?

1. Een groep wielrenners viel vlak voor de finish
2. Een groep wielrenners vielen vlak voor de finish

Wat is het onderwerp in:

Men zien/ziet door de bomen het bos niet meer

1. Men
2. zien/ziet
3. door de bomen
4. het bos

Wat is goed / congruent?

1. Men zien door de bomen het bos niet meer
2. Men ziet door de bomen het bos niet meer

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

drie pakken rijst

1. drie
2. pakken
3. rijst

Wat is goed / congruent?

1. Er stonden nog drie pakken rijst in de voorraadkamer
2. Er stond nog drie pakken rijst in de voorraadkamer

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

twintigduizend mensen

1. twintigduizend
2. mensen

Wat is goed / congruent?

1. Twintigduizend mensen bezocht het festival
2. Twintigduizend mensen bezochten het festival

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

een partij sportschoenen

1. een
2. partij
3. sportschoenen

Wat is goed / congruent?

1. Een partij sportschoenen spoelde aan op het strand
2. Een partij sportschoenen spoelden aan op het strand

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

de meeste musea

1. de
2. meeste
3. musea

Wat is goed / congruent?

1. Op Museumdag is de meeste musea gratis toegankelijk.
2. Op Museumdag zijn de meeste musea gratis toegankelijk.

havo3- C6-Incongruentie

ekijk de volgende zin:

– Esmee kijkt uit naar het weekend, vanwege een feestje en een belangrijke sportwedstrijd.

Als twee woorden, woordgroepen of zinnen die bij elkaar horen, allebei in een zin staan, moeten ze dezelfde vorm hebben. Dat heet symmetrie. I

n de voorbeeldzin gaat het om twee woordgroepen: een feestje en een belangrijke sportwedstrijd.

havo3- C6-Incongruentie

In de volgende zinnen ontbreekt de symmetrie (het *-teken betekent ‘ongrammaticale zin’):

– * Niet alleen in het zuiden vieren ze carnaval: ook in het noorden viert men dit feest.

In het eerste deel van de zin staat het persoonlijk voornaamwoord ze. Om de zin symmetrisch te maken, moet je in het tweede deel van de zin hetzelfde persoonlijke voornaamwoord gebruiken: men moet ze worden.

havo3- C6-Incongruentie

– * Een puber schijnt veel te appen, maar volwassenen kunnen er ook wat van.

In het eerste deel van de zin staat het enkelvoudig onderwerp een puber. 

Om de zin symmetrisch te maken, moet je in het tweede deel van de zin ook een enkelvoudig onderwerp gebruiken: volwassenen kunnen moet een volwassene kan worden.

havo3- C6-Incongruentie

– * Miros leest dat boek voor zijn mondeling en omdat het bij zijn profielwerkstuk past.

In het eerste deel van de zin staat de woordgroep voor zijn mondeling. 

Om de zin symmetrisch te maken, moet je de bijzin in het tweede deel van de zin in een woordgroep veranderen: omdat het bij zijn profielwerkstuk past moet voor zijn profielwerkstuk worden.

havo3- C6-Incongruentie

– * Mijn moeder zei dat ik op tijd thuis moest zijn en ik moest mijn kamer opruimen.

In het eerste deel van de zin staat een bijzin.

Om de zin symmetrisch te maken, moet je de hoofdzin in het tweede deel van de zin in een bijzin veranderen:

ik moest mijn kamer opruimen moet dat ik mijn kamer moest opruimen worden.

havo3- C6-Incongruentie

– * Juul zit op een koor voor de gezelligheid en om zich te ontspannen.

In het eerste deel van de zin staat de woordgroep voor de gezelligheid. 

Om de zin symmetrisch te maken, moet de beknopte bijzin in het tweede deel ook een woordgroep worden: om zich te ontspannen moet voor de ontspanning worden.

apps.noordhoff.nl

prezi.com

studygo.com

havo3- C6-Incongruentie

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan:

• Een bijzin wordt als losse zin gepresenteerd (losstaand zinsdeel):

– Op de spelletjesavond speelden we Weerwolven.* Waardoor het heel laat werd. Het moet zijn: … Weerwolven, waardoor …

• Twee zelfstandige zinnen (hoofdzinnen) worden ten onrechte ‘aan elkaar geplakt’ (zinnen ten onrechte samenvoegen):

havo3- C6-Incongruentie

– * In het weekend is er een familiereünie, iedereen is welkom met of zonder partner.

Het moet zijn: … familiereünie; iedereen … of … familiereünie en iedereen .... 

Je kunt hoofdzinnen wel samenvoegen, maar dan moet je een puntkomma of een nevenschikkend voegwoord (en, maar, of, want, dus) gebruiken. 

Even checken. Wie vertelt mij nog even wat we zojuist hebben gehoord?

Geen vingers, ik geef de beurt aan ..............................................

§ 2 Tekstverbanden

Je gaat zo de opdrachten maken. Neem altijd oordopjes mee voor de online opdrachten.

Zet het iedere keer zo in je schrift:

paragraaf-§---bladzijde-blz.---opdracht-opdr.

Staat er: omcirkel, onderstreep of markeer, dan mag je het met potlood in je werkboek maken. 

Is dit niet het geval, dan maak je alles in je schrift!

Aan de slag

§ 2 Tekstverbanden

Maken:

C.6 Formuleren

blz.241

opdr. 1 t/m 3

Je maakt alles in je schrift!