Praktijkproef - grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Huiswerk controleren

Wat weten we nog over
retorische middelen?

Opdracht 4 

Welke retorische middelen heb je gevonden? 

Ambiguïteit 

Ambiguïteit

Ambigu = dubbelzinnig 

(op meerdere manieren op te vatten door bijvoorbeeld):

1) gebruik van homoniem (woord met meerdere betekenissen)

2) woordgroep met meerdere betekenissen

3) redekundig ontleden

4) onduidelijke verwijzing

1. Homoniem (woord met meerdere betekenissen)

De taxichauffeur zette zijn klanten af.

Hier kan afzetten betekenen 'afleveren', maar ook 'te veel laten betalen'.

2. Woordgroep met meerdere betekenissen

Het schilderij van oom Karel is gestolen.

• Oom Karel is de eigenaar.
• Oom Karel is op het schilderij afgebeeld.
• Oom Karel  heeft het schilderij gemaakt.

3. Ontleden (op verschillende manieren ontleden met verschillende betekenissen)

Ferdinand groette de man met de pet.

Drie mogelijkheden:

De man met de pet = lijdend voorwerp

anders gezegd: De man met de pet wordt gegroet door Ferdinand.

De man= lijdend voorwerp

met de pet= bijwoordelijke bepaling

Anders gezegd: Met de pet groette Ferdinand de man.

De man met de pet = onderwerp

Ferdinand = lijdend voorwerp 

Anders gezegd: de man met de pet groette 

De man sloeg de hond met de stok.

4. onduidelijke verwijzing

Koen heeft Peter niet gevraagd, omdat hij ziek was.

Welke twee betekenissen heeft deze zin?

Leg uit welke oorzaak zorgt voor ambiguïteit
in onderstaande krantenkop.

'Ook je enkel laten afzetten bij Schiphol
gaat straks geld kosten'

1. Er staat een (of meerdere) homoniem(en) in de zin.
2. Een woordgroep met meerdere betekenissen.
3. Er staat een onduidelijke verwijzing in de zin.
4. Je kunt de zin op twee manieren ontleden.

Ik heb gister tien nieuwe haringen gekocht, omdat we op vakantie gaan.
Welke betekenissen heeft deze zin?

Ik heb gister tien nieuwe haringen gekocht, omdat we op vakantie gaan.
Wat is de oorzaak van de ambiguïteit?

1. Homoniem
2. Woordgroep met meerdere betekenissen
3. Verschillende manieren van ontleden
4. Onduidelijke verwijzing

Karin appte Melanie zojuist dat Ashtin graag met haar op vakantie wilde.
Welke betekenissen heeft deze zin?

Karin appte Melanie zojuist dat Ashtin graag met haar op vakantie wilde.
Wat is de oorzaak van de ambiguïteit?

1. Homoniem
2. Woordgroep met meerdere betekenissen
3. Verschillende manieren van ontleden
4. Onduidelijke verwijzing

Vanaf een duintop zag Mesdag de mooie vrouw met de telescoop.
Welke betekenissen heeft deze zin?

Vanaf een duintop zag Mesdag de mooie vrouw met de telescoop.
Wat is de oorzaak van de ambiguïteit?

1. Homoniem
2. Woordgroep met meerdere betekenissen
3. Verschillende manieren van ontleden
4. Onduidelijke verwijzing

Huiswerk

H6 grammatica zinsdelen opdracht 2 en 3 

Klaar? Ga verder tot en met opdracht 5 

blz. 252-253