Hoofdletters en aanhalingstekens 16052023

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands - V2b

Leg klaar: boek, schrift, pen, chromebook 

Lesdoel

Ik kan hoofdletters, leestekens en aanhalingstekens correct gebruiken.

a Ingeborg gaf zojuist de koning een hand.

b Ingeborg gaf zojuist De Koning een hand.

Hoofdletters

Je schrijft een hoofdletter:

• aan het begin van een zin
  
• bij bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid: Vlaamse
• bij eigennamen: Justin Bieber

Kleine letters

Je gebruikt een kleine letter:  

• bij samenstellingen met religieuze feesten: pinkstermaandag
• bij religies, stromingen en afleidingen daarvan: boeddhisme
• bij windstreken: het noorden
• bij namen van seizoenen, maanden en periodes: winter, december, kerstvakantie

Wat is de juiste spelling?

1. jarik de boer
2. Jarik De Boer
3. Jarik de Boer
4. jarik De Boer

Hoe zit dat? 

Hoofdletters in namen 

• persoonsnamen beginnen met een hoofdletter, zoals in: Joost
• Als er een voorletter of voornaam bij staat, schrijf je voorvoegsels met kleine letters: Joost van der Wal, de heer J. van der Wal, mevrouw K. van der Wal-ten Napel

• staat er een aanspreekvorm voor (zoals meneer, dokter) schrijf je het voorvoegsel met een hoofdletter:

de heer Van der Wal

Hoe schrijf je deze naam goed?
mevrouw h. de jong

Hoe schrijf je deze naam goed?
mevrouw de jong

mevrouw H. de Jong

maar:

mevrouw De Jong  --> zonder voorletter dus het voorvoegsel krijgt wel een hoofdletter 

Let dus op het verschil

Welke is goed?

1. Ik woon in het Zuiden van Amsterdam-zuid.
2. Ik woon in het zuiden van Amsterdam-Zuid.
3. Ik woon in het Zuiden van amsterdam-zuid.
4. Ik woon in het Zuiden van Amsterdam-Zuid.

Hoe zit dat? Hoofdletters in windrichtingen.

Namen van windrichtingen schrijf je niet met een hoofdletter, tenzij ze deel uitmaken van een aardrijkskundige aanduiding.

Dus: zuiden

en Zuid-Afrika

Welke is goed?

1. Met Pinksteren ben je vrij op maandag: Pinkstermaandag
2. Met pinksteren ben je vrij op maandag: Pinkstermaandag
3. Met pinksteren ben je vrij op maandag: pinkstermaandag
4. Met Pinksteren ben je vrij op maandag: pinkstermaandag

Hoe zit dat? 

Hoofdletter bij religieuze feesten

Namen van feestdagen schrijf je met een hoofdletter: Pasen.

Bij samenstellingen met religieuze feesten schrijf je geen hoofdletter: paasmaandag, ramadan 

Aan de slag!

Boek (p. 154 - 155): 

• Lees de theorie nogmaals door. Hier staan meer voorbeelden bij de uitleg.
• Maak opdracht 1 en 2

Opdracht 1

1 Belgisch

2 de film ‘Matilda’

3 islam

4 Maastricht

5 het noorden

6 Noord-Spanje

7 oosterse salade

8 prehistorie

9 een spa rood

10 Venus

11 woensdag

12 Zwolle-Zuid

Opdracht 2

1 Bram op het Hof

2 meneer van vleuten

3 dominee S. van der Zee

4 Janneke ter Avest

5 mevrouw B. de Boer-van den Bergh

6 directeur De Witte

"Sara zei:"
Ik heb een super
vakantie gehad.

1. Goed
2. Fout

- Je geeft daarmee een citaat of directe rede aan:

"Gisteren," vertelde moeder, "vielen de mussen van het dak."

Hij vroeg: "Hoe zit dat?"

"Hoe zit dat?", vroeg hij. 

Aanhalingstekens:

Aanhalingstekens

Je gebruikt aanhalingstekens:

• bij de directe rede/citaten (let op de plaats van de aanhalingstekens en de andere leestekens).

Je gebruikt geen aanhalingstekens 

• bij de indirecte rede en bij gedachten:  
• als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis:  

directe rede

De directe rede is de letterlijke weergave van wat er wordt gezegd. Dit staat tussen aanhalingstekens.

Voorbeeld:

De jongen schreeuwde: “Wacht op mij!”

indirecte rede

In dit geval wordt beschreven wat er wordt gezegd en worden geen aanhalingstekens gebruikt.

Voorbeeld:

De jongen schreeuwde dat ze op hem moesten wachten.

Thomas zei "Daar heb ik geen zin in."

1. Goed
2. Fout

De dubbele punt mist. 

"Ik vind het niet leuk!", riep Lotte.

1. Goed
2. Fout

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
hij zei in mei leggen alle vogels een ei

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
maar vroeg van houten spreken we morgen nog af

Opdrachten

Boek (p. 154 - 155): 

• Maak opdracht 3 en 4  in je schrift.
  
• Klaar? Maak ook opdracht 5.

Opdracht 3

1 ‘ Gaan jullie vanavond chinezen? ’ vroeg Annemarieke aan haar vriendin.

2 Vader dacht: de kerstdagen gaan we maar doorbrengen bij oma Van de Ploeg.

3 ‘ Als je niet vaker hardop oefent, Johan de Corte, ’ zei de leraar Engels, ‘ wordt dat steenkolenengels van jou echt niet beter. ’

4 Veel mensen zijn gek op Franse en Italiaanse kazen, zoals camembert, roquefort en gorgonzola’ , zei de eigenaar van de delicatessenzaak.

Opdracht 4

1 Vinden de Duitse toeristen op het Texelse Noordzeestrand Nederland gezellig?

2 Onder de James Bondfilm zat mevrouw Ter Haar-de Wildt cashewnoten te eten.

3 Wanneer hebben de gereformeerden zich afgescheiden van de hervormden?

4 ‘ Als ik naar die bordeauxrode wc-bril kijk, ’ zei Ramsey, ‘ krijg ik last van mijn ADHD . ’

5 ‘ Welke Romein is door een python gedood? ’ vroeg de juf van de Marnixschool.

6 De docent zei: ‘ De legende van Sint-Nicolaas speelt aan de zuidkust van Turkije. ’

Lesdoel behaald?

Ik kan hoofdletters, leestekens en aanhalingstekens correct gebruiken.