2.3 Celmembranen en transport deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H2: Cel en leven

2.3 Celmembranen en transport

• Je kunt verklaren wat er met een cel gebeurt wanneer de osmotische waarde van de omgeving verandert.
  
  
• Je kunt de rol beschrijven van de receptoreiwitten in het celmembraan.

2.3 Celmembranen en transport (deel 2)

Pak je schrift en beantwoord de volgende vragen:

1. Uit welke 3 hoofdbestandsdelen bestaat een celmembraan?

2. Op welke manier gaat zuurstof de cel in en koolfstofdioxide de cel uit?

3. Op welke twee manieren gaat water de cel in?

Diffusie

Het proces waarbij een stof zich verplaatst van een hoge concentratie naar een lage concentratie. 

Dit gaat automatisch doordat moleculen bewegen en willekeurig met elkaar botsen. 

Na enige tijd ontstaat altijd een homogeen mengsel, waarbij de moleculen evenredig zijn verdeeld over de ruimte

Diffusie

Diffusie gaat automatisch

Het kost de cel geen energie

Diffusie is een voorbeeld van passief transport

Diffusiesnelheid

Afhankelijk van:

• Concentratieverschil (hoe groter, hoe sneller)
• Temperatuur (Hoe warmer, hoe sneller)
• Diffusie afstand (Hoe kleiner, hoe sneller)
• Diffusiecoëfficient van de stof (Ligt aan molecuulgrootte)
• Diffusieoppervlakte (Hoe groter, hoe sneller)

Watertransport

• Langzaam: water kan deels via diffusie door het celmembraan heen (hydrofobe binnenkant). 
• Snel transport: via een waterkanaal (transporteiwitten).

Watertransport

• Osmose: het proces van watertransport over een semipermeabel (deels doorlaatbaar) membraan.
• De osmotische waarde aan beide zijden van het membraan bepaalt hoe het water zich verplaatst.
• Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste stoffen in het water.

Osmotische waarde

Dierlijke cellen

Streven naar isotone omstandigheden.

Plantencellen (celwand)

Plantencellen

Streven naar hypertone celinhoud om druk op de celwand te houden (turgor):

Plantencellen

Plasmolyse: celmembraan laat los van de celwand.

Grensplasmolyse: celmembraan laat nog net niet los. Turgor = nul

Receptoreiwitten

Membraaneiwitten zonder transportfunctie

Moleculen buiten de cel binden aan het receptoreiwit

De 'boodschap' wordt doorgegeven binnen de cel

Cascade reactie = opeenvolging van reacties

2.3 Celmembranen en transport

• Je kunt verklaren wat er met een dierlijke en plantaardige cel gebeurt wanneer de osmotische waarde van de omgeving verandert.
  
  
• Je kunt beschrijven welke functie receptoreiwitten hebben in het celmembraan.

Aan de slag