2.3 Celmembranen en transport deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H2: Cel en leven - osmose

2.3 Celmembranen en transport

• Je kunt verklaren wat er met een cel gebeurt wanneer de osmotische waarde van de omgeving verandert.
  
  
• Je kunt de rol beschrijven van de receptoreiwitten in het celmembraan.

2.3 Celmembranen en transport (deel 2)

Pak je schrift en beantwoord de volgende vragen:

1. Uit welke 3 hoofdbestandsdelen bestaat een celmembraan?

2. Op welke manier gaat zuurstof de cel in?

3. Op welke manier gaat water de cel in?

Diffusie

Het proces waarbij een stof zich verplaatst van een hoge concentratie naar een lage concentratie. 

Dit gaat automatisch doordat moleculen bewegen en willekeurig met elkaar botsen. 

Na enige tijd ontstaat altijd een homogeen mengsel, waarbij de moleculen evenredig zijn verdeeld over de ruimte

Diffusie

Diffusie gaat automatisch

Het kost de cel geen energie

Diffusie is een voorbeeld van passief transport

Diffusiesnelheid

Afhankelijk van:

• Concentratieverschil (hoe groter, hoe sneller)
• Temperatuur (Hoe warmer, hoe sneller)
• Diffusie afstand (Hoe kleiner, hoe sneller)
• Diffusiecoëfficient van de stof (Ligt aan molecuulgrootte)
• Diffusieoppervlakte (Hoe groter, hoe sneller)

Watertransport

• Langzaam: water kan deels via diffusie door het celmembraan heen (hydrofobe binnenkant). 
• Snel transport: via een waterkanaal (transporteiwitten).
• Osmose: het proces van watertransport over een semipermeabel membraan.
• Semi permeabel = deels doorlaatbaar

Osmose

• Hoeveel water zich verplaatst wordt bepaald door de osmotische waarde aan beide zijden van het membraan.
• Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste stoffen in het water.

Hypotoon/ Isotoon/ Hypertoon

Dierlijke cellen

Streven naar isotone omstandigheden.

Plantencellen

Plantencellen

Streven naar hypertone celinhoud om druk op de celwand te houden (turgor):

Plantencellen

Plasmolyse: celmembraan laat los van de celwand.

Grensplasmolyse: celmembraan laat nog net niet los. Turgor = nul

osmose en biologie

Receptoreiwitten

Membraaneiwitten zonder transportfunctie

Moleculen buiten de cel binden aan het receptoreiwit

De 'boodschap' wordt doorgegeven binnen de cel

Cascade reactie = opeenvolging van reacties

2.3 Celmembranen en transport

• Je kunt verklaren wat er met een dierlijke en plantaardige cel gebeurt wanneer de osmotische waarde van de omgeving verandert.
  
  
• Je kunt beschrijven welke functie receptoreiwitten hebben in het celmembraan.

Wat is de juiste definitie van osmose?

1. Verplaatsing van water door een semipermeabel membraan van lage naar hoge concentratie
2. Verplaasting van een stof van hoge naar lage concentratie door een membraan
3. Verplaatsing van water door een semi permeabel membraan van hoge naar lage concentratie stoffen
4. Verplaatsing van water moleculen

Milieu waarin de cel zich bevind	A. Toestand waar de cel zich in bevindt	B. Er gaat water de cel in/ uit?
Hypertoon
Isotoon
Hypotoon

Plantaardige cellen:
Sleep de onderdelen naar de juiste plek

A.

B.

Je kunt het verschil tussen osmose bij dierlijke en plantaardige cellen uitleggen

Plasmolyse

Grensplasmolyse

Turgor

In

Uit

Blijft gelijk

Diffusie

actief transport

gefaciliteerd transport

passief transport

Niet waar

Waar

Bij actief transport worden stoffen van een hoge naar een lage concentratie verplaatst.

Bij passief transport is geen energie nodig en bij actief transport wel.

Passief transport vindt plaats door diffusie, osmose en transporteiwitten.

Diffusie vindt alleen plaats door een semipermeabele wand.