Nectar 4.1 H2 Cel en leven 2.3 osmose en diffusie 24_25

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Nectar 4.1 Cel en leven 24_25

2.3 Celmembranen en Transport

Het celmembraan

- Dubbele laag fosfolipiden (hydrofiele kop + hydrofobe staart)
- In het celmembraan zitten kanaaltjes. Voor elke stof is een apart kanaaltje waar de stof door heen kan.

Celmembraan

boven/onderzijde is hydrofiel door geladen "koppen"

staarten maken tussenlaag hydrofoob > (geladen) deeltjes kunnen er niet door

het celmembraan - fosfolipiden

• semipermeabel (laat niet alle stoffen door)

• hydrofiel - kan met water
  
• hydrofoob - kan niet met water

• de ionen (atomen met een + of - lading)

vormen van transport door membraan

bron 12 blz 56 nectar

Fagocytose

Fagocytose

Endocytose

Exo- en endocytose

Endocytose

Exocytose

Leerdoelen osmose en diffusie

•  Ik kan beredeneren hoe watertransport door de celmembraan verloopt (osmose)
• Ik kan uitleggen hoe cellen reageren op een hyper-, iso-, of hypotone omgeving

Osmotische waarde, hypertonisch, isotonisch, hypotonisch, plasmolyse, turgor, (selectief)permeabel

Diffusie

Bij diffusie en osmose is belangrijk:

- deeltjes (stoffen) bewegen willekeurig (vrij bewegen)

- Resultaat bij diffusie: gelijke verdeling.

Diffusie 

Diffusie in een vloeistof

Diffusie met een permeabel membraan

 osmose

• osmose alleen transport van water over semi permeabel - membraan
• water kanalen
• transport H2O = passief 
• Gefaciliteerd transport (eiwit  nodig)

Osmose

• verplaatsing van water over een semi-permeabel membraan
• water gaat naar de plek met de hoogste oplossing.

Osmose 

Osmotische waarde

Isotonisch

Hypertonisch

Hypotonische oplossing

Bron 14 nectar blz. 57

• hypertonische omgeving--> dierlijk en plantaardige cel krimpt (lysis)
• isotonisch--> omvang gelijk
• hypotonisch--> dierlijke cel zwelt op (barst),
• hypotonisch--> plantaardige cel krijgt turgor.

Diffusie en Osmose

Osmose bij planten

Osmose bij planten.

Plasmolyse

Plasmolyse = het celmembraan van de 

plantencel raakt los van de celwand

plasmolyse -> hypertone opl. 

• Waterdruk in een

      plantencel noemen                          we turgor.

• Veel water in de cel = hoge    turgor.
• Bij een hoge turgor staat 

      de plant rechtop. 

Hoge turgor

Gewone turgor

Lage turgor

Planten kunnen rechtop staan door waterdruk in de stengel

Turgor

Open = hoge turgor                    Dicht = lage turgor

Heeft de plant turgor??

Osmose bij een aardappel

Streng dieet halveert type 2 dietist.

Hormonen

Hormonen zijn regelstoffen die berichten doorgeven aan organen.

Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren

Alleen cellen die receptor (= eiwit op een celmembraan) past, heeft het hormoon in die cel een effect --> doelwitorgaan

Suikerziekte

1 = alvleesklier maakt geen insuline

2 = lichaam reageert slecht op insuline

Gevolg?

Insuline: opname glucose cellen

1. insuline bindt aan receptoren

2. In cel hechten fosfaatgroepen aan receptor

3. cascade van reacties

4. blaasjes met glucosepoortjes versmelten met celmembraan

5. Glucosemoleculen stromen de cel in.

huiswerk maken (bespreken)

Maken van 2.3: 40 t/m 42, 43, 45 t/m 47, 49a, 50 en 51 

Maak de extra vragen in one note:

  

Waarom is een te hoog suiker niveau in het bloed gevaarlijk bij diabetis.