V1H - 12 mei - kww, zww, hww

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Grammatica woordsoorten

zelfstandig werkwoord,  hulpwerkwoord en koppelwerkwoord

Lesdoel

- Werkwoordelijk gezegde en naamwoordelijk gezegde 

-zelfstandig werkwoord

- hulpwerkwoord

- koppelwerkwoord

Grammatica

- zelfstandig werkwoord

- hulpwerkwoord

- koppelwerkwoord

werkwoordelijk gezegde <-> naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen.

Zinnen waarin iemand iets doet = werkwoordelijk gezegde.

Zinnen waarin iemand iets is = naamwoordelijk gezegde.

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Haar broer lijkt heel aardig.

Een naamwoordelijk gezegde is altijd een..

1. actie
2. eigenschap/kenmerk

Bij een naamwoordelijk gezegde heb je ALTIJD een...

1. Zelfstandig werkwoord
2. Koppelwerkwoord

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Jesper is naar het circus geweest. 

Zelfstandig werkwoord (zww)

Wanneer een werkwoord de handeling / actie aangeeft, 

spreek je van een zelfstandig werkwoord. (zww)

Er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin.

Koppelwerkwoord (kww)

- geeft geen handeling aan.

- koppelt het onderwerp aan een kenmerk of eigenschap verderop in de zin. 

- kan er maar 1 van in de zin staan.

het onderwerp doet niets, maar is iets.

Koppelwerkwoord

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (heten, dunken en voorkomen)

Een zww zit nooit samen (in een enkelvoudige zin) met een kww.

Mijn vader heeft het hek geschilderd

Welke werkwoorden zie je hier?

-

-

Mijn vader heeft het hek geschilderd

- heeft

- geschilderd

Welke is het belangrijkst? Oftewel: Welke geeft de actie/handeling weer?

Hulpwerkwoord (hww)

Wanneer een werkwoord geen handeling aangeeft, spreek je van een hulpwerkwoord.

Je kunt de verdwijnproef toepassen en het werkwoord dat overblijft, is het zelfstandig werkwoord. De verdwenen werkwoorden zijn hulpwerkwoorden.

Even oefenen

Wat is het koppelwerkwoord?
Karel schijnt jarig te zijn.

Ik ben naar huis GELOPEN.

1. koppelwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. hulpwerkwoord

Ik HEB gegeten.

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Dat boek van jou LIJKT me erg goed.

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

Meneer Reitsma BLIJFT altijd geduldig.

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

Jacob IS een oplettende leerling.

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

Ineke GAAT naar de stad.

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

Hij is altijd al een opschepper geweest.

1. is = kww geweest = kww
2. is = kww geweest = hww
3. is = hww geweest = kww
4. is = hww geweest = hww

Wat vind je nog lastig?

hulpwerkwoord

koppelwerkwoord

Hij is bleek geworden.

Zij is een docent. 

Hij blijkt grappig te zijn.

Zij is een optimist gebleven.

De fietser werd misselijk.

Hij wil agent worden.

Wij

Koppelwerkwoord

Hulpwerkwoord

Zelfstandig werkwoord

hadden

moeten 

kunnen

lopen

Hij ZOU graag rector gebleven zijn.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Hij zou graag rector gebleven ZIJN.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW