4m h11 erf

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

LessonUp H11 ''Erfelijkheid''

We gaan nu eerst een video kijken over erfelijkheid

duur ongeveer 12 minuten
vanaf 0:44

Wat is de beste omschrijving van chromosomen?

1. erfelijke eigenschappen
2. genen
3. opgerold DNA
4. opgerolde sliertjes los in de cel

Tigo zegt: Het fenotype wordt bepaald door de erfelijke eigenschappen en de omgeving.

Mads zegt: Het genotype ligt vast, deze kun je niet aanpassen.

Wie heeft er gelijk?

1. Tigo
2. Mads
3. Tigo & Mads
4. Geen van beiden

Bekijk de afbeelding hiernaast. 

Zet vervolgens van groot naar klein. 

1

2

3

4

Cel

Chromosoom

Gen

DNA

Thijn heeft bij de supermarkt zaden van een moestuinplantje gekregen. Hij besluit de zaden in de potjes met grond te doen en geeft ze regelmatig water. De zaadjes ontkiemen en het plantje gaat groeien. Wat kun je zeggen over het genotype en fenotype na ontkieming?

1. genotype: verandert fenotype: verandert
2. genotype: verandert fenotype: blijft het zelfde
3. genotype: blijft het zelfde fenotype: veranderd
4. genotype: blijft het zelfde fenotype: blijft het zelfde

Een gen is een deel van een chromosoom met de erfelijke informatie voor één erfelijke eigenschap.

1. juist
2. onjuist

Een mens heeft 2 geslachtschromosomen en 46 andere chromosomen.

1. juist
2. onjuist

Een mens heeft 2 geslachtschromosomen en 44 andere chromosomen

We gaan nu eerst een video kijken

over mitose 

duur 1 minuut

We gaan nu eerst een video kijken

over meiose

duur 1 minuut

Ze je in de afbeelding hiernaast de meiose of mitose?

Ze je in de afbeelding hiernaast de meiose of mitose?

1. Meiose
2. Mitose
3. Beiden
4. Niet te zeggen

23

46

Hoeveel chromosomen bevatten de onderste lichaamscellen afkomstig van een mens?

Vindt er in de afbeelding mitose plaats? En meiose?

1. Alleen mitose.
2. Alleen meiose.
3. Zowel mitose als meiose.
4. Geen van beide.

Bij meiose ontstaan vier
nieuwe lichaamscellen

1. waar
2. niet waar

Meiose/ reductiedeling vindt plaats bij vrouwen in de eierstokken.

1. juist
2. onjuist

We gaan nu eerst een video kijken

over kruisingen maken

duur 5 minuten
vanaf 2:58

Oorlellen kunnen vast of los zijn. De ouders in de afbeelding hiernaast hebben beide losse oorlellen.

Welk gen is dominant?

1. Gen voor losse oorlellen
2. Gen voor vaste oorlellen
3. Geen van beiden
4. Niet te zeggen

Oorlellen kunnen vast of los zijn. De ouders in de afbeelding hiernaast hebben beide losse oorlellen.

Hoe wordt het genotype van de ouders genoemd (term)?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot
3. Aa
4. aa

Oorlellen kunnen vast of los zijn. De ouders in de afbeelding hiernaast hebben beide losse oorlellen.

Hoe noteer je het precieze genotype van de ouders?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot
3. Aa
4. aa

Je gaat nu op je scherm een kruising uitwerken

je moet slepen met woordjes en genotypes

tip: doe het anders even eerst op en blaadje en vul daarna je antwoorden in op het scherm

Vul het schema verder in, kies de woorden uit het blok hiernaast.

Er blijven woorden over

Bruin is dominant

en de bruine cavia is heterozygoot!

bruin

wit

Aa (50%), aa (50%)

100% bruin

Aa

AA

AA, Aa, aa

aa

50% bruin

Aa (100%)

Het gen voor krullend haar is dominant (A), dat voor stijl

haar is recessief (a). Een vrouw die homozygoot is voor stijl

haar krijgt vier kinderen van een man met krullend haar

(zie afbeelding). Wat is het fenotype van kind P?

1. krullend haar
2. stijl haar
3. aa
4. Aa

Nog een kruising. Maar dan een meerkeuze vraag. Gebruik een blaadje

Bij mensen is het gen voor bruine ogen dominant over het gen van blauwe ogen. 

De vader van Juul en Jacques heeft blauwe ogen. 

Moeder heeft bruine ogen. 

Juul (kind van de ouders) heeft blauwe ogen.

Hoe groot is de kans dat Jacques bruine ogen heeft?

werk uit met een compleet kruisingsschema

Bij mensen is het gen voor bruine ogen dominant over het gen van blauwe ogen. De vader van Juul en Jacques heeft blauwe ogen. Moeder heeft bruine ogen. Juul heeft blauwe ogen.

Hoe groot is de kans dat Jacques bruine ogen heeft?

Tip: Maak een kruisingsschema

1. 0%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Stambomen

Stambomen

• Geven erfelijkheid door de tijd weer
  
• Rondjes: vrouwen
  
• Blokjes: mannen
  

Hoe maak je een stamboom?

Uit welke stamboom kun je afleiden dat de rode kleur bij een bloem een dominante eigenschap is?

Tip!

Als 2 ouders met hetzelfde fenotype nakomelingen krijgen met een ander fenotype zijn de ouders heterozygoot (Aa). Het afwijkende fenotype is homozygoot ressecief (aa). Het fenotype van de ouders is dan dominant.

1. 
2. 
3. 
4. 

De ziekte van Huntington is een erfelijke aandoening

die bepaalde delen van de hersenen aantast. Hiernaast is

van twee verschillende personen een chromosomenpaar

afgebeeld. De genen die bepalen of iemand de ziekte wel

of niet heeft, zijn aangegeven met letters.

Is het gen voor de ziekte dominant of recessief?

1. Het gen is dominant
2. Het gen is recessief
3. Dit is niet uit de gegevens op te maken