7. 8 nov: ZV4B: Framing en literatuur

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Communiceren doe je samen 2

Welkom vwo4B

Op tafel:

Map/schrift, pen, oefenboek

• Jas uit en over je stoel.
  
• Telefoon in je tas.
• Tas op de grond.

Communiceren doe je samen 2

• Framing verdiepend
• Literatuur

Vandaag vrijdag 8 november: 

H. 9 Framing (blz. 42)

Je leert wat framing is en hoe het wordt toegepast in taal. 

Neem de volgende vragen over en beantwoord ze tijdens het kijken naar het filmpje.

1. Wat is framing? 

2. Noem minimaal twee voorbeelden van frames uit het filmpje. 

3. Wanneer is een frame effectief?

Neem de volgende vragen over en beantwoord ze tijdens het kijken naar het filmpje. 

antwoorden bespreken

1. Wat is framing? 

2. Noem minimaal twee voorbeelden van frames uit het filmpje. 

3. Wanneer is een frame effectief?

Framing: je stuurt het denken van je publiek. Je woorden wekken een beeld op bij je lezer of luisteraar. 

Framing:

- bij bedrijven 

NS: sprinter i.p.v. stoptrein, extra reistijd i.p.v. vertraging

- in de politiek

villasubsidie i.p.v. hypotheekrenteaftrek

- in de journalistiek

- in het dagelijks leven

Framing door beeldspraak en stijlfiguren

• vergelijking (a met b vergelijken): je kamer lijkt een zwijnenstal.
• hyperbool (overdrijven): ik heb eeuwen staan te wachten.
• eufemisme (iets verzachten): werkzoekend i.p.v. werkloos
• neologisme (nieuw woord): curlingouders
• vals dilemma (twee alternatieven voorgesteld alsof het de enige opties zijn): Bush in 2001: You are either with us or with the terrorists.

Oefenen!

Waarvan zie je hier een voorbeeld?

Hij huilde een zwembad vol tranen.

1. eufemisme
2. neologisme
3. vals dilemma
4. hyperbool

Waarvan zie je hier een voorbeeld?

Mijn hondje is gisteren ingeslapen.

1. neologisme
2. eufemisme
3. vals dilemma
4. hyperbool

Waarvan zie je hier een voorbeeld?

Voed je kinderen strengt op, dan worden ze gefrustreerde kinderen. Voed je ze in vrijheid op, dan worden het brutale kinderen.

1. neologisme
2. vals dilemma
3. eufemisme
4. vergelijking

Communiceren doe je samen 2

Huiswerk bespreken en zelf nakijken.

 opdracht 1 t/m 4, 7 en 9

Communiceren doe je samen 2

• 1. Je maakt bewust een selectie van de werkelijkheid en presenteert die op een bepaalde manier aan je volgers. Je kiest welke delen van de sportdag je vastlegt (de medaille), en welke je buiten beeld houdt (je blauwe plekken, bezwete hoofd en zweetsokken bijvoorbeeld).

Communiceren doe je samen 2

Communiceren doe je samen 2

• 2 a Een eufemisme is een stijlfiguur waarmee iets onaangenaams of aanstootgevends vriendelijker wordt voorgesteld dan het is.
• b Bijvoorbeeld: 
• seks: de koffer induiken, de liefde bedrijven, met elkaar naar bed gaan, samen slapen, wippen, een nummertje doen
• dood: heengaan, de laatste adem uitblazen, inslapen, de ogen sluiten
  
• c Bijvoorbeeld: Ik zou in de klas wel ‘de liefde bedrijven’ durven zeggen, omdat dat romantisch klinkt. ‘Wippen’ zou ik niet gebruiken, want dat klinkt toch een beetje raar. 

Communiceren doe je samen 2

• 3 Door het stellen van een dilemma – een keuze tussen twee opties – wek je de indruk dat er geen derde optie mogelijk is. Bij de uitspraak van Bush klopt dat niet: je kunt prima tegen terrorisme zijn en het toch ook niet eens zijn met het beleid van Bush. Het is dus niet echt een dilemma, maar een vals dilemma

Communiceren doe je samen 2

• 4 a Wilders maakt in het voorbeeld gebruik van een vergelijking.
  
• b Door de vergelijking gaat de lezer/luisteraar het kabinet associëren met een oude krakende auto. Het frame wekt dus een negatief beeld van het kabinet op: het kabinet werkt niet, het staat stil.

Communiceren doe je samen 2

7 Het resultaat is een bewijs voor het feit dat frames gedachtestructuren in de hersenen blijvend kunnen veranderen en nieuwe structuren kunnen creëren.

Communiceren doe je samen 2

• 7 Het resultaat is een bewijs voor het feit dat frames gedachtestructuren in de hersenen blijvend kunnen veranderen en nieuwe structuren kunnen creëren.

• 9 a Pro-life wekt de indruk dat mensen die voor abortus zijn, ‘tegen het leven’ zijn. Het roept een negatief beeld op waar niemand mee geassocieerd wil worden.

• b Pro-choice wekt de indruk dat mensen die tegen abortus zijn, tegen de vrijheid zijn om zelf te kiezen wat ze doen in hun leven. Dit is een negatief frame, zeker in Amerika waar vrijheid hoog in het vaandel staat, zeker bij Republikeinen. Met pro-choice gaan Democraten niet mee in het frame van Republikeinen, maar hebben ze er een effectief frame tegenover gezet. 

Begrippen uit deze les

• Framing
• vergelijking 
• hyperbool
• eufemisme 
• neologisme 
• vals dilemma

Communiceren doe je samen 2

Literatuur 

(les 1, 2, 3, pg 130-139)

Begrippen binnen de literatuur: 

• Tijd 
• Ruimte
  
• Genre
  
• Motieven
  
• Thema
• Ik-perspectief
  
• Personaal perspectief
  
• Auctoriaal/Alwetend

In literatuur draait alles om betekenis

• Een zakelijke tekst moet éénduidig zijn. Bijvoorbeeld: advertenties, studieboek Kern en het Burgerlijk wetboek van strafrecht. 
• Een literaire tekst heeft net zo veel betekenissen als lezers (meerduidig!), veel wordt aan jouw fantasie overgelaten.
• Jouw (lees)ervaring, kennis en (lees)vaardigheid zijn van belang.
• Een tekst heeft net zo veel betekenissen als het aantal lezers dat die tekst heeft.
• Maar: niet elke interpretatie is per definitie juist.
• Door uitwisseling: door te praten, kun je de betekenis die je zelf hebt verbreden, verdiepen of je kan op heel andere ideeën gebracht worden.

11 functies van literatuur

Van elitekunst tot boeken voor alle mensen

Van literaire waarde naar ook literaire functies:

• persoonlijk: ontspanning, emotieverwerking, kennisvergaring van leven en wereld, misstanden aan de kaak stellen, antwoord geven op vragen, genieten van stijl en de denkwereld achter het boek.
• sociaal-cultureel: uitbreiding woordenschat, taalgevoel, inzicht in (verschillende) culturen

Deze elf moet je kennen!

Literatuur 

• Lezen van een literaire tekst, een roman of gedicht vraagt om een andere manier van lezen dan het lezen van een zakelijke tekst.
• Een literaire tekst wordt ook anders geschreven dan een zakelijke tekst.

Literataire of zakelijke tekst? 

Hemingway, Amerikaanse schrijver (1899-1961), schreef een korte tekst van 5 woorden.

Communiceren doe je samen 2

Hemingway schreef deze tekst:

"Te koop: babyschoentjes, nooit gedragen."

Vraag: 

Is dit een zakelijke of literaire boodschap? Leg uit.

Schrijf je antwoord in je schrift. 

Hemingway

Amerikaanse schrijver (1899-1961), schreef een kort verhaal:

"Te koop: babyschoentjes, nooit gedragen."

• Geen zakelijke boodschap, geen advertentie, maar een literair verhaal

Aan de slag

Oefenboek Pg. 136

Opdracht 1, 2, 3

Communiceren doe je samen 2

Verzonnen of werkelijkheid? 

• fictie = verzinsel van de schrijver
  
• non-fictie = gebaseerd op controleerbare feiten
  
• Grens is soms moeilijk te trekken!

Communiceren doe je samen 2

Vraag. Leg uit wat 'realistische fictie' betekent. 

Antwoord: het is fictief (verzonnen), maar in het verhaal zitten gebeurtenissen die echt plaats hadden kunnen vinden (non-fictief). 

Communiceren doe je samen 2

De grens tussen werkelijkheid en verzonnen is soms moeilijk...

Voorbeeld 1: 

Hersenschimmen (1984) - Bernlef

Gaat over hoe het is om de ziekte Alzheimer te krijgen. Bernlef deed hier onderzoek naar vóórdat hij het boek schreef. Hierdoor lijkt het net alsof Bernlef het zelf heeft meegemaakt. 

Communiceren doe je samen 2

De grens tussen werkelijkheid en verzonnen is soms moeilijk...

Voorbeeld 2: 

De Cock en ... (1963...) - Baantjer

Baantjer werkte zelf jaren bij de politie. Hij schreef boeken over ervaringen die hij had opgedaan en over gebeurtenissen die hij zelf had meegemaakt. Zo lijkt het levensecht. 

Communiceren doe je samen 2

Vraag 1. Waarom kan iemand die een ander aanzet tot racisme voor de rechter worden gesleept?

Vraag 2. Waarom kan een schrijver die een personage beschrijft die zelf een ander tot racisme aanzet, niet worden aangeklaagd? Ook niet als de personage lijkt op een bestaand persoon? 

Schrijf de antwoorden in je schrift/map.

Communiceren doe je samen 2

Vraag 1. Waarom kan iemand die een ander aanzet tot racisme voor de rechter worden gesleept?

Antwoord:

Iemand die aanzet tot racisme kan voor de rechter worden gesleept omdat die de wet overtreedt (artikel 1 van de Nederlandse grondwet).

Communiceren doe je samen 2

Vraag 2. Waarom kan een schrijver die een personage beschrijft die zelf een ander tot racisme aanzet, niet worden aangeklaagd? Ook niet als de personage lijkt op een bestaand persoon? 

Antwoord: 

De personage is een fictief persoon. Deze persoon bestaat dus niet echt.

Schrijvers krijgen deze bescherming, omdat anders iedereen die zich aangesproken voelt door wat een personage zegt of doet, de schrijver kan aanklagen. Hierdoor zou het voor een schrijver praktisch onmogelijk worden om nog een verhaal te publiceren. (Ditzelfde geldt voor andere vormen van fictie, zoals film, toneel en strips.) 

Communiceren doe je samen 2

• autobiografie 

auto-bios-grafia (uit het Grieks)

zelf - leven - schrijven

• biografie
  

bios-grafia (uit het Grieks)

leven - schrijven

Vraag:

Wat is het verschil tussen een autobiografie en een biografie? Schrijf het antwoord in je schrift/map.

Communiceren doe je samen 2

Communiceren doe je samen 2

Communiceren doe je samen 2

Communiceren doe je samen 2

Communiceren doe je samen 2

Begrippen uit deze les