Industriële Revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Industriële Revolutie

Tijdvak : Burgers en Stoommachines

1800 - 1900

Belangrijke begrippen:

Industrialisatie  - kapitalisme  - klassenmaatschappij - parlement - Liberalisme - socialisme  parlementaire democratie - kiesrecht - Sociaaldemocratie - Vakbond - Sociale kwestie - Sociale wet  - politieke partijen - Algemeen kiesrecht  - huisnijverheid- industriële revolutie

- industriële samenleving- massaproductie     - infrastructuur

industriële revolutie

Leerdoelen: 

- Je kunt uitleggen wat industrialisatie inhoudt

- Je kunt de belangrijkste oorzaken noemen van de industriële revolutie

- Je kunt uitleggen waarom we spreken van een industriële revolutie

Kijkopdracht:

1. Wat wordt er bedoeld met industrialisatie?

2. Noem de 5 belangrijke oorzaken van de industriële revolutie

3. Waarom spreken we van een industriële revolutie?

Antwoorden

1. Met de uitvinding van de stoommachine in de 19e eeuw is de industriële revolutie begonnen. In de fabrieken kon daarmee de mechanisatie worden ontwikkeld: de productie van goederen in fabrieken met machines. Dit alles - die massaproductie in fabrieken – noemen we industrialisatie.

2. - Door de bevolkingsgroei steeg de vraag naar meer katoenen kleding. Ondernemers bouwden hierdoor textielfabrieken.

- Het aantal arbeidskrachten in de fabrieken nam toe, doordat er geen werk meer was op het plattenland. Zij trokken voor werk naar de grotere steden

- Er waren goedkope grondstoffen beschikbaar uit de koloniën 

- In GB waren grote voorraden steenkool en ijzererts, daardoor was de brandstof voor stoommachines goedkoop. Ook was er voldoende ijzer om producten te maken en te vervoeren

Door massaproductie werd de vraag naar fabrieken groter

3. Verbeteringen in de huisnijverheid en landbouw legden de basis voor het ontstaan van de Industriële Revolutie. Spierkracht, windkracht, waterkracht, handgereedschap en trekdieren waren tot de achttiende eeuw de belangrijkste manieren en middelen om energie te creëren.

Door de industrialisatie veranderde dit en zorgden (stoom)machines, gas en elektriciteit voor een diepingrijpende transformatie van het arbeidsproces. Ze maakten de massaproductie mogelijk van goederen, voedsel, machines, apparaten en vervoersmiddelen. Minstens even ingrijpend waren de sociaaleconomische, politieke en culturele gevolgen van de Industriële Revolutie.

2. De industriële samenleving

leerdoelen:

- Je kunt uitleggen hoe de werk en leefomstandigheden van de arbeiders waren.

- Je kunt uitleggen wat een klassenmaatschappij is en hoe de die verschilde van een standensamenleving.

- Je kunt enkele belangrijke uitvindingen noemen die in de 19e  eeuw werden gedaan.

werken en wonen

De werkomstandigheden van de nieuwe fabrieksarbeiders waren slecht:

- lage lonen

- lange werkdagen

- onveilig werk

- bij onvrede werd je opstaande voet ontslagen

De woonomstandigheden van de nieuwe fabrieksarbeiders waren ook slecht:

- ze woonden in industriegebieden met veel luchtvervuiling

- kleine woningen  zonder schone drinkwater en slechte hygiëne 

- afval werd op straat gegooid en daardoor veel ongedierte en verspreiding van besmettelijke ziektes

De klassenmaatschappij 

Nieuwe uitvindingen

- verbrandingsmotor

- Gaslamp later elektrische licht

- De telegraaf

Uit welke groepen bestond de industriële samenleving?

1. Gegoede burgerij, boeren, arbeiders
2. Gegoede burgerij, middenklasse, arbeiders
3. Gegoede burgerij, middenklasse, slaven
4. Middenklasse, boeren, slaven

Waardoor ontstond in Engeland een industriële samenleving?

1. Urbanisatie en grootschalige trek naar de steden
2. Grootschalige productie in fabrieken
3. Urbanisatie en grootschalige productie in fabrieken
4. Urbanisatie

Wat hoort niet bij de industriële samenleving in de 19e eeuw?

1. Grote groepen wonen dicht op elkaar.
2. Grote armoede onder arbeiders.
3. Grote (en groeiende) rijkdom onder burgers.
4. Klasse hing af van geboorte.

In de industriële samenleving woonde ..... dan de heft van de bevolking in steden.

1. meer
2. minder

De werk- en woonomstandigheden in de industriële samenleving waren...

1. Slecht
2. Vervelend
3. Verschrikkelijk
4. Wreed

Wat is een kenmerk van een industriële samenleving?

1. Meer dan de helft van de bevolking kan lezen.
2. Meer dan de helft van de bevolking woont in steden.
3. Meer dan de helft van de bevolking woont op het platteland.

Paragraaf 3

Nederland in 1848

leerdoelen 

- Je kunt enkele belangrijke kenmerken noemen van het Koninkrijk der Nederlanden tussen 1815 en 1848

- Je kunt uitleggen welke idealen de liberalen hadden op politiek en economisch gebied

- Je kunt uitleggen waarom er in 1848 een nieuwe grondwet kwam.

Het koninkrijk der Nederlanden

tussen 1815 en 1848

kenmerken:

Politiek: 

Er was wel een parlement (volksvertegenwoordiging) dat toezicht hield op de besluiten van de regering, maar de koning koos de leden.

- alleen rijke mannen hadden kiesrecht

- nieuwe grondwet met grondrechten  voor iedereen

 economisch:

  - veel mensen leefde in armoede

-    veel achterstand op het gebied van techniek 

De liberalen

Koning Willem I had veel macht en de liberalen wilden een verandering

De liberalen wilden meer vrijheid zoals: vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid, meer inspraak in het bestuur en meer vrijheid voor de ondernemers.

De grondwet van 1848

grondwetswijziging:

-

koning blijft maar minder macht:

-ministers maken nieuwe wetten en parlement keurt het goed of af

- niet de koning maar parlement kiest nieuwe leden.

- Nederland werd een parlementaire democratie

Via deze link ga je naar een korte clip (2:33 minuten) over de grondwet van Thorbecke (1848).

4. Arbeiders strijden voor hun rechten

1. Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd.

2. Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er 2 groepen socialisten waren.

3. Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.

Industriële revolutie in Nederland

2e helft van de 19e eeuw kwam industrialisatie op in Nederland.

Dankzij grote havens als Rotterdam konden ondernemers overal grondstoffen vandaan halen

Door aanleg van kanalen en spoorwegen konden ondernemers makkelijk en snel hun goederen vervoeren

Socialisme 

socialisme : een beweging die opkam voor de arbeiders (zwakkeren in de samenleving)

Twee stromingen:

1e socialisten: afschaffen privébezit, arbeiders moeten via revolutie macht grijpen

2 e sociaaldemocratie: niet tegen privébezit en willen de omstandigheden van de arbeiders vredig bestrijden (met vakbond)  

De eerste sociale wetten

• De sociale kwestie: Het probleem van de armoede en de slechte woon en werkomstandigheden van de arbeiders als gevolg van de industriële revolutie 
• Sociale wet: een wet die de leef en werkomstandigheden van mensen verbetert, bijvoorbeeld door kinderarbeid te verbieden
• oprichting SDAP (politieke partij) Deze partij wil kortere werktijden en hogere lonen voor de arbeiders en kiesrecht voor de arbeiders

Hoofdstuk 5

Nationalisme en imperialisme

1800 - 1900

(Tijd van burgers en stoommachines)

1. Liefde voor het vaderland

• Je kunt uitleggen wat er werd besloten op het congres van Wenen
• Je kunt aan de hand van voorbeelden uitleggen wat nationalisme inhoudt, zowel op cultureel als op politiek - bestuurlijk gebied
• Je kunt uitleggen wat de gevolgen waren van het nationalisme en Nederland 

Europa na 1815

Congres van wenen:

1. Restauratie: herstel van de politiek - bestuurlijke situatie voor de Franse Revolutie, waarbij veel landen weer een vorst aan het hoofd kregen

2. Ze probeerden Frankrijk te bedwingen door het te omringen met sterke landen

3. De vorsten spraken af elkaar te helpen bij het bestrijden van revolutionaire ideeën en bewegingen 

De opkomst van het nationalisme

 Nationalisme: Grote liefde voor je eigen land, volk en cultuur

Militarisme: Het idee dat oorlog een goede manier is om conflicten tussen staten op te lossen. Aanhangers van het militarisme hebben daarom een voorliefde voor het leger, wapens en militaire discipline

Nederland in Europa

Nationalisme leidde tot een groot probleem:

Het noorden ( de oude republiek) en het zuiden ( de Zuidelijke Nederlanden) waren namelijk verschillend

Zuiden:  Frans en zijn Katholiek (economisch veel beter)

Noorden: Nederlands en Protestant

Koning Willem I wil beide gebieden samenvoegen , Nederlands als voertaal en Katholieke kerk terugdringen 

Dat alles leidde tot veel spanningen en in 1830 ontstaat er een opstand

Zuiderlingen willen een eigen land en een eigen koning

in 1831 ontstaat hierdoor België 

2. Europa gaat de wereld overheersen

• Je kunt beschrijven hoe de overzeese handelscontacten van Europeanen uitgroeiden tot wereldrijken
• Je kunt de belangrijkste oorzaken van het modern imperialisme noemen
• Je kunt een beschrijving geven van het bestuur en de economie in Brits - Indië  

Van handelspost naar Imperium

Imperium: Een groot wereldrijk (met overzeese gebieden)

Modern imperialisme: het streven van Europese landen in de 19e eeuw naar een groot overzees rijk, waarbij de koloniën werden gebruikt als producenten van grondstoffen en als afzetgebieden

Oorzaken van modern imperialisme

- Bezit van koloniën had veel voordelen (grondstoffen, afzetgebied)

- Het werd steeds makkelijker om kolonies te veroveren en te besturen door technologische voorsprong 

- Imperium zorgde voor prestige (aanzien)

- superioriteitsgevoel van de Europeanen

Brits - Indië 

Kolonie van GB (India, Sri Lanka , Pakistan, Bangladesh , deel van Myanmar)

• Politiek : indirect bestuur : Manier om een kolonie te besturen, waarbij Europese bestuurders regeren via plaatselijke vorsten en andere inlandse bestuurders  
• Economisch:  levert goedkope grondstoffen voor de Britse industrie. Afzetmarkt
• Cultureel:  infrastructuur, stichten van scholen etc