1.5 Het landschap in Hoog Nederland H/V

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.5 Het landschap in Hoog-Nederland

Wat gaan we vandaag doen?

1. Doornemen paragraaf 1.5

2. Maken opdrachten

3. Afsluiting

Leerdoelen

 

* Je weet waarom de grond in Hoog-Nederland onvruchtbaar is en hoe het geschikt is gemaakt voor akkerbouw.

* Je begrijpt hoe het reliëf in Hoog-Nederland is ontstaan en dat daarbij zwerfstenen zijn achtergebleven.

* Je kunt op een topografische kaart Hoog-Nederland aanwijzen.

Een doucheputje dat wegzakt

• De bovenste lagen van de Nederlandse ondergrond zijn gevormd door grote rivieren. 
  

• Nederland ligt in de benedenloop van de stroomgebieden (het gebied dat afwatert op een rivier en haar zijrivieren) van de Rijn en de Maas.

Hoog- en laag Nederland

Het Nederlandse landschap bestaat uit: 
Laag Nederland en hoog Nederland

De Rijn en de Maas hebben een dikke laag zand en grind in heel Nederland afgezet

IJstijden

Hoog Nederland: landschap is gevormd in koude perioden tussen 200.000 en 10.000 jaar geleden

 

De gemiddelde zomertemperatuur in Nederland

Dit dekzand is in vrijwel

geheel Nederland afgezet.

In Hoog Nederland ligt

dekzand op veel plaatsen

aan het oppervlak.

Na de ijstijd: dekzand

Dekzand

280.000 tot 130.000 jaar geleden: ijs kwam vanuit Scandinavië

IJskap kwam vanuit Scandinavië richting Nederland

Stuwwallen

De ijstong duwde het sediment van de rivieren opzij --> er ontstonden heuvels

Deze heuvels noemen we stuwwallen

Stuwwallen bestaan uit zand en grind (sediment van de rivier) en zijn geplooid

Smeltwaterdal

• Landijs ging smelten

• Deel van de stuwwallen werd weggespoeld door het smeltwater

• Ontstaan smeltwaterdalen

=Een dal ontstaat doordat smeltwater van de ijstong een stuk stuwwal erodeerde (afsleet)

Smeltwaterdal in Herikhuizerveld (Veluwe)

Stuwwallen

De stuwwal is nog steeds terug te vinden in het landschap van Hoog Nederland

--> De Veluwe, Utrechtse Heuvelrug

Meegenomen door het ijs

Zwerfstenen zijn door het ijs meegenomen

Vind je ten noorden van de grote rivieren

Het grind en zand werd samengeperst door het landijs dat eroverheen schoof = Keileem

Keileem is plakkerig met harde stukken en spoelt niet makkelijk weg.

JUNIOR

Keileem = ongesorteerd mengsel van keien, grind, zand, klei en leem. Vaak worden in keileem ook zwerfstenen gevonden.

JUNIOR

JUNIOR

Hoog Nederland is afwisselend: akkers, weilanden en bossen. 

Jagers worden boeren

Archeologische vondsten laten zien dat Hoog-Nederland al duizenden jaren is bewoond.

Mensen waren hier veilig voor overstromingen.

Jagers worden boeren

De eerste mensen in Nederland waren jagers. Zij leefden van het jagen en verzamelen. Op een gegeven moment gingen zij op vaste plekken wonen. Ze werden boeren.

Boeren leefden van veeteelt en akkerbouw.

 Jagers worden boeren

Er waren twee problemen:

1) Hoog-Nederland was bedekt met bos.

2) Zandgronden zijn niet vruchtbaar. 

Oplossing: mest van schapen gebruiken

V:

Zand bestaat uit grove korrels. Het water kan makkelijk in de grond infiltreren. De voedingsstoffen worden dieper de grond in genomen.

V:

De schapen verdwenen toen er eenmaal kunstmest beschikbaar was.

Afsluiten

Maak van paragraaf 1.5 de opdrachten:

Afsluiten

1. Je weet waarom de grond in Hoog-Nederland onvruchtbaar is en hoe het geschikt is gemaakt voor akkerbouw.

2. Je begrijpt hoe het reliëf in Hoog-Nederland is ontstaan en dat daarbij zwerfstenen zijn achtergebleven.

3. Je kunt op een topografische kaart Hoog-Nederland aanwijzen.

Het Nederlandse landschap bestaat uit:
Hoog-Nederland
Laag-Nederland
Welke letter geeft Hoog-Nederland aan?

1. A
2. B

De eerste bewoners van Hoog Nederland waren....

1. Jagers & verzamelaars
2. Landbouwers

Hoog Nederland is van nature vooral...?

1. Onvruchtbaar, er is een tekort aan neerslag
2. Vruchtbaar, boeren konden hier makkelijk alles verbouwen
3. Vol met landbouw, veel glastuinbouw
4. Onvruchtbaar, er was veel mest nodig

Hoe noemen we heuvels die door de ijstongen zijn achtergelaten in Nederland?

1. Stuwwallen
2. Terpen
3. Duinen
4. Zuid-Limburg

B = ...

1. Ijstong
2. Stuwwal
3. Smeltwaterdal

Welke uitspraak gaat over de koude perioden in Nederland.

1. Tijdens de laatste koude periode is heel Nederland met ijstongen bedekt.
2. Tijdens koude perioden hadden de ijstongen een dikte van 500 meter.
3. De grootste zwerfstenen kom je in het zuiden van Nederland tegen.
4. De ijstongen hebben het sediment van de rivier opzij geduwd tot stuwwallen.

Op welke manier komen zwerfstenen in Nederland terecht?

1. Via de rivier
2. Via ijstongen
3. Beide
4. Geen van beide

Wat zijn nadelen van zandgronden?

1. Het houdt niet veel water vast en is niet vruchtbaar
2. Het houdt veel water vast en is vruchtbaar
3. Het houdt niet veel water vast en is heel vruchtbaar