1.4 Hoog-Nederland T/H

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.4 Het landschap in Hoog-Nederland

Wat gaan we vandaag doen?

1. Doornemen paragraaf 1.5

2. Maken opdrachten

3. Afsluiting

Leerdoelen

 

* Je weet wat landijs, stuwwallen en zwerfstenen zijn.

* Je begrijpt hoe stuwwallen ontstaan zijn en waarom Hoog-Nederland als eerste bewoond werd.

* Je kunt op een topografische kaart de kenmerken van Hoog-Nederland aangeven.

Nederland als doucheputje

• De bovenste lagen van de Nederlandse ondergrond zijn gevormd door grote rivieren. 
  

• Nederland ligt in de benedenloop van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas.

Stroomgebied

=het gebied dat afwatert op een rivier en haar zijrivieren

Hoog- en laag Nederland

Het Nederlandse landschap bestaat uit: 
Laag Nederland en hoog Nederland

In oostelijk Nederland (ligt hoger dan west) zie je vooral zand en grind aan het oppervlak

Het ijs komt

Hoog Nederland: het landschap is gevormd in koude perioden tussen 200.000 en 10.000 jaar geleden

 

De gemiddelde zomertemperatuur in Nederland

IJskap kwam vanuit Scandinavië richting Nederland

Stuwwallen

De ijstong duwde het sediment van de rivieren opzij --> er ontstonden heuvels

Deze heuvels noemen we stuwwallen

Stuwwallen bestaan uit zand en grind (sediment van de rivier) en zijn geplooid

Smeltwaterdal

• Landijs ging smelten

• Deel van de stuwwallen werd weggespoeld door het smeltwater

• Ontstaan smeltwaterdalen

=Een dal ontstaat doordat smeltwater van de ijstong een stuk stuwwal erodeerde (afsleet)

Smeltwaterdal in Herikhuizerveld (Veluwe)

Stuwwallen

De stuwwal is nog steeds terug te vinden in het landschap van Hoog Nederland

--> De Veluwe, Utrechtse Heuvelrug

Meegenomen door het ijs

Zwerfstenen zijn door het ijs meegenomen

Vind je ten noorden van de grote rivieren

Hoog Nederland is afwisselend: akkers, weilanden en bossen. 

Jagers worden boeren

Archeologische vondsten laten zien dat Hoog-Nederland al duizenden jaren is bewoond.

Mensen waren hier veilig voor overstromingen.

Jagers worden boeren

De eerste mensen in Nederland waren jagers. Zij leefden van het jagen en verzamelen. Op een gegeven moment gingen zij op vaste plekken wonen. Ze werden boeren.

Boeren leefden van veeteelt en akkerbouw.

 Jagers worden boeren

Er waren twee problemen:

1) Hoog-Nederland was bedekt met bos.

2) Zandgronden zijn niet vruchtbaar. 

Oplossing: mest van schapen gebruiken

Opdrachten

Maak de opdrachten van paragraaf 1.5

Afsluiting

1. Je weet wat landijs, stuwwallen en zwerfstenen zijn.

2. Je begrijpt hoe stuwwallen ontstaan zijn en waarom Hoog-Nederland als eerste bewoond werd.

3. Je kunt op een topografische kaart de kenmerken van Hoog-Nederland aangeven.

Het Nederlandse landschap bestaat uit:
Hoog-Nederland
Laag-Nederland
Welke letter geeft Hoog-Nederland aan?

1. A
2. B

De eerste bewoners van Hoog Nederland waren....

1. Jagers & verzamelaars
2. Landbouwers

Hoog Nederland is van nature vooral...?

1. Onvruchtbaar, er is een tekort aan neerslag
2. Vruchtbaar, boeren konden hier makkelijk alles verbouwen
3. Vol met landbouw, veel glastuinbouw
4. Onvruchtbaar, er was veel mest nodig

Hoe noemen we heuvels die door de ijstongen zijn achtergelaten in Nederland?

1. Stuwwallen
2. Terpen
3. Duinen
4. Zuid-Limburg

B = ...

1. Ijstong
2. Stuwwal
3. Smeltwaterdal

Welke uitspraak gaat over de koude perioden in Nederland.

1. Tijdens de laatste koude periode is heel Nederland met ijstongen bedekt.
2. Tijdens koude perioden hadden de ijstongen een dikte van 500 meter.
3. De grootste zwerfstenen kom je in het zuiden van Nederland tegen.
4. De ijstongen hebben het sediment van de rivier opzij geduwd tot stuwwallen.

Op welke manier komen zwerfstenen in Nederland terecht?

1. Via de rivier
2. Via ijstongen
3. Beide
4. Geen van beide

H: Wat zijn nadelen van zandgronden?

1. Het houdt niet veel water vast en is niet vruchtbaar
2. Het houdt veel water vast en is vruchtbaar
3. Het houdt niet veel water vast en is heel vruchtbaar

Het landijs kwam in Nederland tot de HUN lijn

1. Hengelo-Uden-Nijmegen
2. Hengelo-Utrecht-Nijmegen
3. Haarlem-Uden-Nijmegen
4. Haarlem-Utrecht-Nijmegen

De hunnebedden vindt je vooral in

1. Noord-Nederland
2. Zuid-Nederland

Eerste bewoners van Nederland hielden schapen...

1. als hobby
2. om de grond vruchtbaar te maken

Wat zie je bij de letter B?

1. smeltwaterdal
2. stuwwal
3. ijstong

Wat past niet bij Hoog Nederland?

1. afwisselend
2. reliëf
3. veel vakantieparken
4. veel weilanden en sloten

H: smeltwaterdalen zijn ontstaan door.....van smeltwaterstroompjes.

1. verwering
2. erosie
3. sedimentatie