6. Berlin over vrijheid

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

6. Isaiah Berlin over vrijheid

Deze les

•  Herhaling Plato & Aristoteles
• Uitleg tussentoetsopdracht
• Berlin over vrijheid
• Negatieve en positieve vrijheid
• Werkvorm: touwdiscussie

Even herhalen

Plato's grot?

Eudaimonia?

Deugdelijk? 

Tussentoets

• Huiswerkopdracht: individueel of in duo's
  
• Uitleggen onderwerp in social media format
• Bijv. vlog over het sociaal contract, blog over vrijheid
• Weging: 1x
  
• Deadline: 11 december 23:59
  
• Inleveren: mailen via schoolmail sturen naar [e-mail]
  

 

Isaiah Berlin

• 1909-1997
  
• Brits liberaal filosoof
  
• Two concepts of liberty
• Positieve en negatieve vrijheid

Negatieve vrijheid

• Negatieve vrijheid betekent onafhankelijkheid, ongebondenheid en het afhouden van keuzes​
• Geen beperkingen opgelegd krijgen (regels, straffen)​
• Geen exclusieve relaties aangaan​
• Geen afspraken willen vastleggen uit angst dat er iets leukers/beters voorbij komt​


• Dit is het vrijheidsideaal van Locke (liberalisme – zo weinig mogelijk overheidsbemoeienis)

Positieve vrijheid

• Positieve vrijheid betekent jezelf kunnen ontplooien/ontwikkelen juist door jezelf te binden/keuzes te maken​
  
• Voorbeeld: skiles
  
• Voorbeeld: festival
• Dit is het vrijheidsideaal van Aristoteles (deugdethiek – doel van eudaimonia binnen de polis) en van Rousseau (volonté générale)

Negatieve & positieve vrijheid

• Niet twee interpretaties van hetzelfde begrip, twee totaal andere idealen en houdingen in het leven
  
• Negatieve vrijheid: liberalisme (kleine overheid)
  
• Positieve vrijheid: socialisme (grote overheid)
  

Negatieve & positieve vrijheid

Gevaren als deze twee idealen doorslaan:

Te veel negatieve vrijheid: moreel subjectivisme (iedereen doet wat hij zelf wil en niemand laat zich nog wat zeggen) 

Te veel positieve vrijheid: overheid bepaalt te veel (dictatuur!)

Mens als 'homo optionis'

• Negatieve vrijheidsideaal is doorgeslagen bij de moderne mens​
  
• Wil zo veel mogelijk opties zonder zich aan één te verbinden​
  
• De moderne mens kenmerkt zich door ‘een project van bevrijding’ met een ‘hang naar oneindigheid’ (Faustische ziel)​
  
• Techniek: betere hulpmiddelen > meer natuurbeheersing > meer controle > meer vrijheid​
  

Twitter & vrijheid

Welke soort vrijheid is het uitgangspunt van Twitter: negatieve of positieve vrijheid? Waarom?

Twitter & vrijheid

Negatief = omdat je alles mag zeggen (zonder gevolgen) ​

Positief = duidelijke beperkingen aan jezelf opleggen (280 tekens, en hoofdzakelijk tekst) om van daaruit jezelf te kunnen ontplooien​. Daardoor meer vrijheid voor iedere user: iedereen accepteert dezelfde ‘regels’ van Twitter

Oneens

Eens

Sociale media (zoals Twitter) zouden moeten functioneren als een 'plein' 

waar iedereen volledig vrij is 

om zijn mening te uiten. 

Morgen: Foucault