Vrijheid 2

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vrijheid

H.2, par. 4 

Wegen naar Wijsheid

We beantwoorden een paar meerkeuzevragen om de stof van de afgelopen lessen te herhalen.

Daarna bespreken we de filosofie van Mill en de filosofie van Berlin en gelijk(waardig)heid.

Waar kwam Kant vandaan?

1. Nederland
2. Pruissen
3. Oostenrijk
4. Frankrijk

Wat bedoelde Kant met vrijheid als postulaat?

1. Een noodzakelijke, maar niet te bewijzen vooronderstelling
2. Een illusie
3. Een verwachtingspatroon dat nooit volledige zekerheid kan bieden
4. Het wegvallen van de mogelijkheid tot verantwoordelijkheid

Wat bedoelde Kant met de fenomenale wereld?

1. De morele werkelijkheid
2. Het aspect van de werkelijkheid waar geen zekerheden bestaan
3. De wereld van de dingen, de verschijnselen
4. De ideeënwereld van Plato

Hoe noemen we ook wel de godsdienstige variant van streng determinisme?

1. Orthodoxie
2. Sektarisme
3. Fundamentalisme
4. Predestinatieleer

Waar past David Hume bij?

1. Vrijheid als postulaat
2. Streng determinisme
3. Gematigd determinisme
4. Absolute vrijheid

Welk voorbeeld gebruikt Sartre?

1. De vlieg in het Paleis van Versailles
2. De metafoor van de grot
3. De verloren zoon
4. Het verhaal van de soldaat

Welke twee dingen bewonderde Kant?

1. De sterrenhemel en de morele wet
2. De mens van het verleden en de mens van de toekomst
3. Vrijheid en verantwoordelijkheid
4. Kosmologie en kosmogonie

'Wij zijn ons brein' is een voorbeeld van

1. Gematigd determinisme
2. Vrijheid als postulaat
3. Absolute vrijheid
4. Streng determinisme

Je hebt al eerder van de naam (John Stuart) Mill gehoord (bij ethiek). Wat weet je daar nog van?

4.5 Mill: vrijheid als zelfbeschikking

• 1806-1873, staat in dezelfde traditie als Hume
• Wilde vrijheid van het individu beschermen tegen de overheid en de ‘massa’
• Het schadebeginsel: het enige beginsel dat de overheid/samenleving voldoende rechtvaardiging geeft om in te grijpen in de vrijheid van leden
  

Leg in je eigen woorden uit wat het schadebeginsel inhoudt

Kun je zelf een situatie bedenken waar het individu (of een kleine groep) beschermd moet worden tegen de massa?

4.6 Berlin: twee opvattingen van vrijheid

• 1909-1997
• Negatieve en positieve vrijheid
• Negatieve vrijheid = ‘vrijheid van …’, ruimte om je eigen gang te kunnen gaan
• Positieve vrijheid = ‘vrijheid om…’, het vermogen om als mens te kunnen leven in overeenstemming met ‘het ware doel’ van de mens
• Risico van negatieve vrijheid is dat mensen zich teveel afschermen van een ander. Risico van positieve vrijheid is dwang.
  

Pas het begrip van positieve en negatieve vrijheid toe op het onderwerp 'straffen op school'.

Par. 1 Gelijk(waardig)heid

• Om tot gelijk(waardig)heid te komen is de positieve vrijheid van Berlin nodig.
• Gelijkwaardigheid is juist een thema omdat mensen niet gelijk zijn
• Voor een rechtvaardige samenleving moeten we leven achter ‘een sluier van onwetendheid’ (Rawls). Je weet dan op fundamentele punten niet wie je bent.