Weerbaarheid

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Weerbaarheid

Als het over weerbaarheid gaat komen de termen veerkracht, zelfvertrouwen en assertiviteit vaak ter sprake. Deze drie termen samen vormen de inhoud van een weerbare jeugdige. 

Veerkracht ontstaat als een jeugdige in staat is te reageren op situaties in zijn omgeving, tegenslag, teleurstelling, verlies. De mate waarin je in staat bent om met deze situaties om te gaan bepaalt je veerkracht.

Zelfvertrouwen gaat over de mate waarin je in staat bent keuzes vanuit je zelf te maken. Te gemakkelijk meegaan in de eisen uit de omgeving is een risico voor gebrek aan zelfvertrouwen. Weinig zelfvertrouwen kan leiden tot faalangst, perfectionisme en keuzestress.

Assertiviteit heeft te maken met de vaardigheid om je eigen wensen, gedachten en gevoelens naar anderen goed te kunnen verwoorden. Een assertief persoon doet dit vanuit zichzelf, heeft grip op zijn emoties en houdt rekening met de ander.

Weerbaarheid kan gezien worden als de optelsom van deze drie begrippen.

Waar denk jij aan
bij weerbaarheid

Veerkracht, zelfvertrouwen en assertiviteit

Als het over weerbaarheid gaat komen de termen veerkracht, zelfvertrouwen en assertiviteit vaak ter sprake. Deze drie termen samen vormen de inhoud van een weerbare jeugdige. 

Veerkracht ontstaat als een jeugdige in staat is te reageren op situaties in zijn omgeving, tegenslag, teleurstelling, verlies. De mate waarin je in staat bent om met deze situaties om te gaan bepaalt je veerkracht.

Zelfvertrouwen gaat over de mate waarin je in staat bent keuzes vanuit je zelf te maken. Te gemakkelijk meegaan in de eisen uit de omgeving is een risico voor gebrek aan zelfvertrouwen. Weinig zelfvertrouwen kan leiden tot faalangst, perfectionisme en keuzestress.

Assertiviteit heeft te maken met de vaardigheid om je eigen wensen, gedachten en gevoelens naar anderen goed te kunnen verwoorden. Een assertief persoon doet dit vanuit zichzelf, heeft grip op zijn emoties en houdt rekening met de ander.

Weerbaarheid kan gezien worden als de optelsom van deze drie begrippen.

Wanneer is iemand volgens jou weerbaar?

Weerbaarheid is:

• Op een passende manier voor jezelf opkomen.​
• Met respect voor anderen je grenzen aangeven.​
• Niet bang zijn jezelf te laten zien aan de wereld

(Dit ben ik en hier sta ik voor.)

Wat denk jij dat motorische weerbaarheid inhoud?

De fysieke weerbaarheid heeft te maken met fysieke zelfbescherming. Hierbij gaat het niet alleen om jezelf fysiek kunnen weren maar ook om je lichaamshouding. Wat straal je uit naar de ander? Fysieke weerbaarheid vergroot het lichaamsbewustzijn en helpt bij het voelen van zelfvertrouwen. Wat ervoor kan zorgen om uiteindelijk fysieke handelingen te voorkomen?

Zelfverzekerd

Onzeker

Lichaamshouding:​

Uitstraling.

Rechte rug.​

Voeten uit elkaar op schouderbreedte.​

Borst vooruit.​

Kijk vooruit/iets omhoog

Leidt tot:

Vergoot zelfvertrouwen!

Oefening 1.

Loop rond door het lokaal en volg de instructies van de docent op.

Aanwijzingen die te maken hebben met de lichaamshouding: 

1. kijk naar beneden…

2. trek je schouders op… 

3. duik in elkaar…

4. steek je borst vooruit… 

5. ga wijdbeens lopen… 

6. loop voetje voor voetje...

7. adem heel snel in en uit… 

8. adem door je buik…

Nabespreken:

Hoe voelde dit? Merkte je verschil?

Hoe ziet zelfverzekerd eruit?

Hoe ziet onzeker eruit?

Hoe voel je je dan?

Wat denk je dat emotionele weerbaarheid inhoud?

Emotionele weerbaarheid heeft te maken met je binnenwereld, je innerlijke wereld van emoties. Bewust zijn van je eigen emoties, deze kunnen herkennen en erkennen maakt dat er meer mogelijkheden ontstaan voor zelfreflectie. Nadenken over eigen handelen leidt tot zelfontwikkeling en zelfvertrouwen. Door verantwoording te nemen voor de eigen emoties ontstaat een sterke onafhankelijkheid en diepe innerlijke rust.

Emotionele weerbaarheid

Verantwoording nemen voor je eigen emoties!

Herkennen en erkennen van je eigen emoties en weten hier mee om te gaan:​

Je weet om te gaan met negatieve emoties.​

Mogelijkheid tot zelfreflectie --> zelfontwikkeling --> zelfvertrouwen.​

​

​

Lichaamsbewustzijn Emotionele bewustzijn Zelfreflectie​

​

Wat denk je dat sociale weerbaarheid inhoud?

Sterke basis fysiek en emotioneel bewustzijn.

Respectvol communiceren met anderen.

Sociale weerbaarheid heeft te maken met de sociale vaardigheden die je als mens kunt inzetten. Vanuit een fysiek sterke basis en het juiste zelfvertrouwen ontstaat er meer ruimte voor inlevingsvermogen en de communicatie over en weer met de ander.

Wat denk je dat mentale weerbaarheid inhoud?

Mentale weerbaarheid en lichaamsbewustzijn spelen in alle drie de vlakken een centrale rol en hebben een verbindende werking. Het vergroten van lichaamsbewustzijn leidt tot emotioneel bewustzijn, zelfbewustzijn en inlevingsvermogen. Door toegenomen zelfbewustzijn ontstaat er meer inzicht en controle over lichaam en geest. Toename van mentale weerbaarheid maakt dat je beter wordt in het inzetten van je eigen kwaliteiten. Dit is gekoppeld aan zaken als wilskracht, doorzettingsvermogen en focus.

Oefening: Stop zeggen.

Ga in een tweetal tegen over elkaar staan.

Student A loopt richting student B.

Student ! geeft aan door STOP te zeggen hoe dichtbij student B mag komen.

Hierna rollen omdraaien.

2e keer moet student A nog duidelijker maken dat student B moet stoppen, is het niet gemeend, dan stopt student B niet totdat het echt menig is. 

Bij conflicten spelen ..... vaak een hele grote rol

1. agressie
2. emoties
3. gedrag
4. cultuur

Wat is een valkuil van emoties?

1. Dat mensen hun verstand niet meer gebruiken
2. Dat mensen goed gaan nadenken over de situatie
3. Dat mensen even weglopen om er op een later moment weer op terug te komen

Wat zijn emoties?

Een emotie is een innerlijke beleving of gemoedsbeweging als vreugde, angst, boosheid, verdriet dat door een bepaalde situatie wordt opgeroepen of spontaan kan optreden. 

Emoties zijn subjectieve belevingen en gaan samen met lichamelijke reacties en gezichtsuitdrukkingen en gedrag.

Wat is 'vaak' het verschil in de manier van emoties tonen van mannen en vrouwen?
Hoe komt dit?

Mannen/ jongens

Testosteron 

Boosheid

Vaak kort en heel krachtig

Voor beide geldt:
Hoe lager de SES/ alcohol/ drugs/ hoe minder verstand er wordt gebruikt en des te meer emotie.. 

Vrouwen/ meisjes

Oestrogeen

Verdriet

Kan lang duren

Voor beide geldt:

Hoe lager de SES/ alcohol/ drugs/ hoe minder verstand er wordt gebruikt en des te meer emotie.. 

Wat is jouw rol?

Is het tegen jou gericht?

Is het tegen de organisatie gericht waar jij werkt?

Is het tegen iemand anders gericht waar jij bij staat?

Niet tegen jou? Dan bemiddelen

Wel tegen jou? Ga de- escaleren 

Escaleren 

Is het stap voor stap ernstiger (laten) worden van een situatie, waardoor zo'n toestand ontstaat dat je niet meer terug kan.

De- escaleren

Als je escalatie wilt voorkomen, moet je er voor zorgen vroegtijdig signalen van opbouwende spanning bij jezelf of je cliënt te herkennen en hier op te reageren.

Omgaan met agressie.

Verschillende soorten agressie:

Frustratie agressie

Instrumentele agressie

Expressieve agressie

Willekeurige agressie

frustratie agressie
herkennen

Wat is het?

Uiting van frustratie

Komt voor uit een gevoel van onmacht, teleurstelling of verdriet

Kenmerken

• Tonen van emotie
• Opnoemen van een opstapeling van negatieve ervaringen
• Controleverlies
• De agressie richt zich op de omgeving
• De agressie is NIET persoonlijk
• Verbergen van onzekerheid

Hoe ga je ermee om? 

Geef aandacht en help controle te hervinden

Praat emoties niet weg, maar toon begrip en erken ze

Neem de persoon even apart, bied hem iets aan

Stel je op als bemiddelaar, niet als tegenstander. 

instrumentele agressie
Wat is het?

Wat is het?

De vorm van agressie ontstaat niet vanuit emotie, maar het heeft een duidelijk doel

Kenmerken

• Imponeren, intimideren, dreigen
• Opbouw in de agressie
• Wordt weloverwogen ingezet
• GERICHT OP DE PERSOON
• Er is sprake van CONTROLE

Hoe ga je ermee om? 

Benoem dreigend gedrag

Houd afstand en oogcontact

Blijf kalm en veroordeel niet

Vind uit wat de functie is

Zorg voor een veilige uitweg (Environmental Awareness)

Expressieve agressie
herkennen

Wat is het?

Luidruchtig uiten van ongenoegen, meestal gericht op de organisatie of de situatie

Kenmerken

• Omstanders erbij betrekken
• Luidruchtig aanwezig zijn
• Ervaren onvoldoende aandacht voor hun probleem

Hoe ga je ermee om? 

Luisteren

Samenvatten 

Doorvragen

Blijf kalm, geef me, nodig de persoon uit

Willekeurige agressie
herkennen

Wat is het?

Vanuit heftige angst of extreem realiteitsverlies door bijv. hallucinaties

Door verslaving aan alcohol en/of drugs

Kenmerken

• Agressie wordt ongeremd geuit
• Kan gemakkelijk overgaan in gewelddadig gedrag
• Het verloop is onvoorspelbaar

Hoe ga je ermee om? 

Veiligheid staat voorop

Leg positief en vriendelijk contact

Maak geen grappen en geen vervelende opmerkingen

Ga geen discussie 

Tolereer geen afwijking van de regels.

01:38

welke vorm van agressie zien jullie?

1. frustratie agressie
2. instrumentele agressie
3. Expressieve agressie
4. Willekeurige Agressie

Je bent weerbaar als je....

Je kan dan....

Weerbaarheid leidt tot....

Je bent weerbaar als je....:

Je kan dan....:

Weerbaarheid leidt tot....: (welk doel)