Puberbrein

• Mentorles
• MBO
• Studiejaar 1

Het Puberbrein

1500

Uitdagingen van puberteit per generatie 

- Middeleeuwen: roekeloze gevechten

- Tijd van Romeo en Julia: verboden ontmoetingen 

- Jaren 60/70/80/90 van de twintigste eeuw: alcohol- en drugsgebruik 

- Heden: social media, persoonlijke info delen, sexting, klarna/afterpay

Waar denk jij aan als je het woord 'puber' hoort?

Wat is een puber?

- 10 - 15 jaar 

- Persoonlijke zoektocht naar  volwassenheid (de eerste fase van adolescentie)

- Verwarring (communicatie van hersengebieden verloopt nog niet optimaal)

- Hersenen zijn in de groei, hierdoor nóg erg plastisch 

- Verschil tussen jongens, meiden en gewicht 

- Verstoorde slaap-waakritme (melatonine dosering verandert, Limbische brein) - avondmensen (risico)

Het verstoorde slaap-waakritme zorgt ervoor dat iemand vervroegd in slaap valt of juist verlaat. Of iemand krijgt een heel onregelmatig slaappatroon

- De puberteit start met de veranderende melatonine (slaaphormoon) in de pijnappelklier (Limbische brein).

- Pubers hebben meer slaap nodig dan volwassenen (slaap-waakritme) .

Puberteit lastig of juist goed?

- Belangrijke tijd in de ontwikkeling 

- Veranderingen in de leermogelijkheden (breinontwikkeling),

- Emotionele betrokkenheid (denk aan peers),

- Vorming van mening (peers en personen in de naaste omgeving) 

- Creatieve denkers en leren snel

- Talenten komen tot bloei 

Een generatie die niet alleen maar aan zichzelf denkt maar ook aan anderen!

Maart 2018 Florida 

youngworks.nl

'Schoolprestaties zijn genetisch bepaald'

Nee niet alleen, want:

• Zelfs bij identieke tweelingen bestaat er verschil in hersenrijping

• Het is de omgeving (ouder, docent etc.) die een belangrijke rol speelt bij de uitrijping van het brein (ontwikkelingsmogelijkheden)

• Op breinniveau ontwikkelen jongens zich minder snel dan meiden

• Er zijn individuele verschillen in rijping, niet alleen lichamelijk maar ook op breinniveau

• Onderwijs en opvoeding dient rekening te houden met het feit dat er individuen zijn

Het brein van een puber

- Primaire emoties: directe reactie op iets uit de omgeving, angst, blijdschap, boosheid en verdriet (hierdoor leren jonge kinderen wat wel en niet mag). 

- Secundaire emoties: aangeleerd, voor iedereen anders, gerelateerd aan een gevoel afhankelijk van de situatie.

Het verstandige deel (Prefrontale cortex) van de hersenen, ontwikkelt pas ná het emotionele deel (Limbische brein) 

Neocortex

Limbische brein 

Hersenstam (de basis)

Wat is de functie van de pre frontale cortex (controlerende deel) in de hersenen?

De cortex orbitofrontale (onderdeel van de prefrontale schors) is betrokken bij: redeneren. plannen. beslissingen nemen op basis van informatie die het krijgt uit andere breinstructuren (geluid-, smaak- geur- tast- en visuele informatie (uit het secundaire visuele gebied slaapkwab of temporale kwab).

Wat is de functie van de pre frontale cortex (controlerende deel)?

• Beoordelingsvermogen (rem op de emoties)
• Probleemoplossing
• Planning
• Zakelijk sociaal gedrag (professioneel)
• Geheugen
• Impulscontrole (reageren na reflectie)

Wat weet jij nog van je eigen pubertijd? 

Wat verandert er allemaal?

Een puber krijgt te maken met veel (lichamelijke) veranderingen:

1. Lichamelijke- en seksuele ontwikkeling (slaap-waakritme, hormonen, groeispurt, baardgroei, stemmingswisselingen, vaak moe..)
2. Doorontwikkeling pre frontale cortex: cognitieve vaardigheden, complexe vaardigheden (je bent een puber tot je pre frontale cortex is uitgegroeid)
3. Doorontwikkeling eigen (professionele) identiteit
4. Slaaphormoon melatonine wordt later afgegeven (lastig i.v.m. groeispurt) continue jetlag

Sociaal emotionele ontwikkeling

• Inzicht in jezelf en anderen
• Experimenteren: emotionele en rationele (controle) breinsysteem nog niet in balans
• Korte termijn vs. lange termijn (risico's nemen)/ snelle beloning
• Emoties wisselen elkaar snel af en zijn extremer
• Sociale omgeving belangrijk (vriendengroep), sociaal gedrag wordt 'uitgeprobeerd'
• Leren door vallen en opstaan

Grote verschillen (met ons)

• Een puber heeft ander tijdsbesef, slaapritme is verward
• Een puber wordt primair sociaal gemotiveerd, heeft moeite met inlevingsvermogen
• Een puber vindt het moeilijk om impulsen te controleren
• Een puber reageert goed op beloning, bijna niet op straf
• Een puber vindt het lastig om zichzelf de schuld te geven
• Een puber is superdruk met dingen die niet op de agenda staan (vrienden zijn énorm belangrijk, ouders schuiven naar de achtergrond)

Leervoorkeuren (pubers)

• Waar denken jullie aan bij leervoorkeuren?
• Leervoorkeuren getypeerd in vijf metaforen;
• Kunst afkijken, Participeren, Kennis verwerven, Oefenen en Ontdekken
• Eén voorkeur voor leren bestaat niet

Met welke 'problemen'/ uitdagingen hebben jullie in je werk te maken als het gaat om pubergedrag?

Tips

• Lange termijn is lastig voor pubers
• Sluit aan bij hun interesses en omgeving
• Stimuleer zelfstandigheid, maar verwacht ook weer niet te veel
• Fouten maken mag! Daar leren ze van
• Sociale argumentatie werkt beter dan inhoudelijke argumentatie
• Geef individuele complimenten
• Steun met structuur en wees consequent(bijv. wekelijks een voortgangsgesprek) - goede begeleiding (zoek balans tussen uitdaging - en wat iemand aan kan)

Tips

• Toon begrip  en belangstelling met de kennis van nu (ze kunnen nog niet altijd verantwoordelijk gedrag vertonen/soc. vaardigheden nog aanleren)
• Gesprek aangaan (waarom we bepaalde regels hebben en praat over gevolgen van acties) reflecteren/ terugkijken op acties
• Spreek verwachtingen vooraf uit
• Beter belonen dan te straffen (positieve feedback, beter dan negatieve)
• Wees duidelijk!