G1A zinsdelen derde les

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat weet je nog uit de vorige les?

Maak een foto waarin je een ow en een lv laat zien!

Conclusie uit de vorige les

• Het werkwoord is de baas en deelt rollen uit.
  
• Minimaal één rol, maximaal drie.
• Het lijdend voorwerp is rol 2. Het ondergaat de handeling.
• Het lijdend voorwerp begint niet met een voorzetsel.
  

Grammatica 2:

werkwoorden kunnen drie rollen uitdelen

1. aan degene die handelt, doet, ervaart of beleeft (onderwerp)
   
2. aan iets of iemand die het ondergaat of beleeft (lijdend voorwerp)
   
3. aan degene die iets krijgt of niet krijgt
   

In welke zin deelt het werkwoord niet drie rollen uit?

1. De man stuurde de vrouw een liefdesbrief
2. Ik schrok me rot door jouw verhaal!
3. Ik vertel dat geheim niet aan een ander
4. Heb je een verklaring voor mij?

Noteer de derde rol uit deze zin:
De comedian vertelde zijn publiek een goede grap.

Noteer de derde rol uit deze zin:
Ik heb ook voor jou gekookt!

Noteer de derde rol uit deze zin:
Giechelend gaf ze haar nummer aan die leuke jongen.

Wanneer kom je het mv tegen?

• geven (overhandigen, sturen, bezorgen, ...)
• communiceren (schrijven, vertellen, appen, ...)
• soms in combinatie met 'aan'/'voor' etc. --> dat voorzetsel hoort dan ook bij het zinsdeel! 
• Je kunt de vraag stellen: aan wie/voor wie? 

Maak een eigen zin met een meewerkend voorwerp.

Kies het meewerkend voorwerp uit de volgende zin:

'Mijn teamgenoot passte mij de bal.'

1. Mijn teamgenoot
2. mij
3. de bal
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Kies het meewerkend voorwerp uit de volgende zin:

'Jouw broer vertelt ons altijd sterke verhalen.'

1. Jouw broer
2. ons
3. altijd
4. sterke verhalen

Kies het meewerkend voorwerp uit de volgende zin:

'De krant bericht dagelijks over de coronacrisis.'

1. De krant
2. de coronacrisis
3. over de coronacrisis
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Kies het meewerkend voorwerp uit de volgende zin:

'De minister stuurt een memo aan zijn collega.'

1. De minister
2. een memo
3. zijn collega
4. aan zijn collega

Kies het meewerkend voorwerp uit de volgende zin:

'Ik kroop dicht tegen haar aan.'

1. tegen haar aan
2. tegen haar
3. haar aan
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Kies het meewerkend voorwerp uit de volgende zin:

'Het baasje drukte bij de hond een kus op de snuit.'

1. Het baasje
2. bij de hond
3. een kus
4. op de snuit

Conclusie

• Het werkwoord is de baas in de zin
  
• Het werkwoord deelt 1, 2 of 3 rollen uit
  
• Rol 3 is het meewerkend voorwerp (mv): de ontvanger
  
• Het mv herken je soms aan: aan, voor, bij, tegen

Welke uitspraak past op dit moment het beste bij jou?

1. Ik begrijp alles
2. Ik begrijp bijna alles
3. Ik moet meer oefenen
4. Ik heb extra uitleg nodig

Bijwoordelijke bepaling

'De prullenbak' van zinsontleding: de zinsdelen die overblijven als je de andere zinsdelen hebt bepaald.

Stel jezelf dus de volgende vragen: waar, wanneer, waarom, waardoor, waarmee, waarheen

Noteer de bwb: Morgen ga ik met dat leuke hondje door de stad wandelen.

Maak een zin met twee bwb's

Welke uitspraak past op dit moment het beste bij jou?

1. Ik begrijp alles
2. Ik begrijp bijna alles
3. Ik moet meer oefenen
4. Ik heb extra uitleg nodig