Begrijpend lezen - tekstdoelen/tekstvormen/alinea's/hoofdzaak/bijzaak

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welke onderwerpen komen aan bod bij begrijpend lezen?

Welk tekstdoel past bij de tekstvorm:
Advertentie

1. Informeren
2. Overuigen
3. Activeren
4. Amuseren

Welk tekstdoel past bij de tekstvorm:
Recensie

1. Activeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Uiteenzetten

Welk tekstdoel past bij de tekstvorm:
Artikel

1. Informeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Activeren

Welk tekstdoel past bij de tekstvorm:
Recept

1. Uiteenzetten
2. Amuseren
3. Activeren
4. Instrueren

Activeren

Overtuigen

Informeren

Amuseren

Opbouw van een alinea 

• In een goed opgebouwde alinea staat altijd een kernzin. 
• De kernzin geeft de belangrijkste informatie van de alinea weer. 
• De rest van de alinea is een uitleg, voorbeeld of uitwerking. 
• De kernzin is dus een hoofdzaak. 
• De rest van de alinea (uitleg, voorbeeld) een bijzaak. 

Wat is de kernzin?
'Wat maakt het Naardermeer zo bijzonder? Er broeden zo’n 75 soorten vogels. Sommige, zoals het baardmannetje en de grote karekiet, zijn sterk in aantal afgenomen. In het algemeen is het aantal soorten moerasvogels afgenomen en het aantal soorten bosvogels toegenomen.'

Wat komt er na de kernzin?
'Wat maakt het Naardermeer zo bijzonder? Er broeden zo’n 75 soorten vogels. Sommige, zoals het baardmannetje en de grote karekiet, zijn sterk in aantal afgenomen. In het algemeen is het aantal soorten moerasvogels afgenomen en het aantal soorten bosvogels toegenomen.'

Welk voorbeeld wordt dan gegeven?
'Wat maakt het Naardermeer zo bijzonder? Er broeden zo’n 75 soorten vogels. Sommige, zoals het baardmannetje en de grote karekiet, zijn sterk in aantal afgenomen. In het algemeen is het aantal soorten moerasvogels afgenomen en het aantal soorten bosvogels toegenomen.'

Aan welk signaalwoord kon je zien dat de rest van de alinea een voorbeeld is?
'Wat maakt het Naardermeer zo bijzonder? Er broeden zo’n 75 soorten vogels. Sommige, zoals het baardmannetje en de grote karekiet, zijn sterk in aantal afgenomen. In het algemeen is het aantal soorten moerasvogels afgenomen en het aantal soorten bosvogels toegenomen.'

De kernzin geeft dus een ... aan.

1. Bijzaak
2. Hoofdzaak

Een kernzin is dus een hoofdzaak. Na de kernzin komt dus...

1. Een bijzaak
2. Een hoofdzaak

Die bijzaken zijn onder te verdelen in:

1. Antwoord, tekst of voorbeeld
2. Alinea
3. Informatie, bijzaken of antwoorden
4. Uitwerking, uitleg of voorbeeld

Wat is de kernzin?
'Zweden is een land dat onder Nederlanders aan populariteit wint. De ambassade zegt in de afgelopen drie jaar een toename te hebben gemerkt in het aantal vragen over emigratiemogelijkheden.'

Wat komt er na de kernzin?
'Zweden is een land dat onder Nederlanders aan populariteit wint. De ambassade zegt in de afgelopen drie jaar een toename te hebben gemerkt in het aantal vragen over emigratiemogelijkheden.'

Wat is de kernzin?
'De constante afbraak en opbouw van de hersenen kunnen de intellectuele vermogens van pubers behoorlijk beïnvloeden. De neuroloog Cathy Price van het University College London mat vier jaar lang het IQ van pubers tussen de 14 en 18 jaar. Bij sommigen van hen daalde het IQ wel 20 punten, terwijl het bij anderen 23 punten hoger werd.'

Wat volgt er na de kernzin?
'De constante afbraak en opbouw van de hersenen kunnen de intellectuele vermogens van pubers behoorlijk beïnvloeden. De neuroloog Cathy Price van het University College London mat vier jaar lang het IQ van pubers tussen de 14 en 18 jaar. Bij sommigen van hen daalde het IQ wel 20 punten, terwijl het bij anderen 23 punten hoger werd.'

Een voorbeeld is een:

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

Een uitleg is een:

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

Een voorbeeld herken je aan de volgende woorden:

1. Ook, tenzij, daarentegen
2. Als, verder, dus
3. Zoals, ter illustratie, bijvoorbeeld
4. Samenvattend, daarom, want

Zulke woorden noem je:

1. Lidwoorden
2. Tekstverbanden
3. Bijvoeglijke naamwoorden
4. Signaalwoorden

Signaalwoorden geven een... aan.

1. Lidwoord
2. Kernzin
3. Tekstverband
4. Voorbeeld

Welke leesstrategie moet ik toepassen?
'Ik wil de tekst helemaal begrijpen.'

Welke leesstrategie moet ik toepassen?
'Ik wil kijken of ik bruikbare informatie vind.'

Welke leesstrategie moet ik toepassen?
'Ik wil kijken of de tekst bruikbaar is.'

Welke leesstrategie moet ik toepassen?
'Ik wil de hoofdzaken van de tekst weten.'

Welke leesstrategie moet ik toepassen?
'Ik wil weten of de tekst betrouwbaar is.'

Welke leesstrategie moet ik toepassen?
'Ik wil de informatie onthouden.'

Globaal lezen

Intensief lezen

Studerend lezen

Zoekend lezen

Ik moet leren voor een proefwerk.

Ik wil alleen weten op hoeveel graden de oven moet.

Tijdens een proefwerk NE moet ik tekstverbanden uit de tekst weten te halen. 

Ik moet alleen de hoofdzaken van de tekst weten. 

Welk tekstdoel moet ik gebruiken?
'Ik wil dat men mijn mening overneemt.'

1. Activeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Instueren

Welk tekstdoel moet ik gebruiken?
'Ik wil dat men zich gaat aanmelden op mijn website.'

1. Overtuigen
2. Activeren
3. Informeren
4. Amuseren

Welke tekstvorm past bij het tekstdoel:
'amuseren'?

1. Lesboek geschiedenis
2. Folder
3. Reclame
4. Gedicht

Welke tekstvorm past bij het tekstdoel:
'informeren'?

1. Stripboek
2. Recensie
3. Encyclopedie
4. Recept

Welke tekstvorm past bij het tekstdoel:
'overtuigen'?

1. Ingezonden brief
2. Lesboek aardrijkskunde
3. Songtekst
4. Recept

Wat heb je opgestoken van deze les?

Wat weet je nog van de vorige les?

Bij het onderdeel begrijpend lezen moet ik nog aan de volgende onderdelen werken:

Deze les vond ik:

Leerzaam

Niet leerzaam

Makkelijk

Moeilijk

Neutraal