Bta - ON - 14-1-21

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Nederlands - 14 januari 2021

Deze les:

• Aan het werk met de weektaak (zelfstandig)
• Terugkijken naar week 1
• Uitleg week 2

Week 2:

Online: 5 vrije tijd

Teams: werkruimte

Terugblik op huiswerk week 51 en week 1

• online werken
• Bjarna en Sterre: foto's opsturen (via Magistermail)
• havo/vwo-methode
• aanwijzingen opvolgen, goed lezen en kritisch zijn
• check bij een klasgenoot

Wat heb jij onthouden van het huiswerk?

In hoog tempo...

bamischijf

1. samenstelling
2. afleiding
3. beide
4. een 'gewoon' woord

frikandelbroodje

1. samenstelling
2. afleiding
3. beide
4. een 'gewoon' woord

anti-frituur

1. samenstelling
2. afleiding
3. beide
4. een 'gewoon' woord

lekker!

1. samenstelling
2. afleiding
3. beide
4. een 'gewoon' woord

Maak een zo lang mogelijke meerledige samenstelling

De volgende samenstellingen zijn voorbeelden van zogenaamde basaltwoorden:
bitterzoet – boosaardig – huurkoop – klapzoen – kruispunt – leedvermaak - meermin
Kijk naar de betekenis van de delen. Wat valt je op?

Welke basaltwoorden kennen jullie zelf?

Wat is het grondwoord in de afleiding?
muzikaal

Wat is het grondwoord in de afleiding?
representatie

Voorvoegsels en achtervoegsels

Grondwoord: voegen

voorvoegsel  -  achtervoegsel

-> geven een andere betekenis aan een grondwoord.

Wat betekent het voorvoegsel 'anti'?

Wat betekent het voorvoegsel 'de'?

Wat betekent het achtervoegsel 'baar'?

Wat is de juiste vrouwelijke vorm?
adviseur

Wat is de juiste vrouwelijke vorm?
agent

Wat is de juiste vrouwelijke vorm?
mentor

Huiswerk week 2

Lees 3.4, 3.6 en 3.7 goed door (themaboek).

Welke uitspraken zijn goed als het over het onderwerp gaat?

1. Je kunt het onderwerp aanwijzen in de tekst.
2. Je schrijft altijd één of een paar woorden op.
3. Het onderwerp is nóóit een zin.
4. Je kunt het beste de titel opschrijven.

Leerlingen hebben altijd de neiging om iets over te schrijven. Meestal zitten ze daarmee niet goed.

Bij het eindexamen mag de titel nooit een zin zijn: B en C zijn dus goed. Ze kunnen dit controleren door hun onderwerp van tijd te veranderen. Als dit niet lukt, staat er geen persoonsvorm in en is het dus geen zin.

'Lezen zorgt ervoor dat je slimmer wordt' mag dus niet. 'Slimmer door lezen' mag wel.

Een alinea begint altijd op een nieuwe regel.

1. waar
2. niet waar

Waar. Soms zullen ze goed moeten kijken!

Een alinea kun je ook herkennen aan een 'tab' (inspringing voor het eerste woord).

1. waar
2. niet waar

Dit kennen ze niet. Het gebeurt vooral in formele teksten. Op de volgende dia staat een voorbeeld.

Witregels kunnen ook nog, maar die kunnen ook alleen maar het onderscheid tussen inleiding, kern en slot aangeven.

De 3 horizontale pijlen geven de tabs aan.

De kernzin is de belangrijkste zin van een tekst.

1. waar
2. niet waar

Niet waar. Niet van de tekst (dat noem je de hoofdgedachte, maar die moet je vaak zelf bedenken), wel van een alinea.

De kernzin is altijd de 1e, 2e of laatste zin van een alinea.

1. waar
2. niet waar

Een alinea bestaat uit een kernzin en toelichting (uitleg)/ voorbeelden.

1. waar
2. niet waar

signaalwoorden

Dit is een schermafbeelding uit het boek. 

Signaalwoorden vinden ze lastig. Je kunt het zien als een woord dat een belletje doet rinkelen. Als je zegt 'Ik ben knap en...' komt er iets heel anders dan 'Ik ben knap, maar...'

De omcirkelde gedeeltes zijn voorbeelden van signaalwoorden. De verbanden (tekstverbanden, zinsverbanden, etc.) staan in de linker rij.

Ik heb drie geiten: Merle, Deborah en Brechtje.

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden

Sorry, mijn tekst :-) Mijn vader heeft er inderdaad 2.

Signaalwoord: en

De dubbele punt is geen signaalwoord, omdat het simpelweg geen woord is. (Het geeft wel een signaal af.)

Ik heb drie geiten, omdat ik geen pinguins in de tuin kan houden.

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden

Signaalwoord: omdat

Ik heb drie geiten, maar helaas wonen ze bij mijn vader.

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden

Signaalwoord: maar

De delen van een tegenstelling

'Niet zwart, maar wit'

• signaalwoord: maar
• eerste deel: niet zwart
• tweede deel: wit

In sommige opdrachten wordt hiernaar gevraagd. Ze vinden dit best lastig.

Twee aanwijzingen:

1. letterlijk overnemen wat er staat (niet meer, niet minder en niet in een andere volgorde)

2. als je de delen van een tegenstelling moet opschrijven, laat je het signaalwoord weg.

'Ik heb drie geiten, maar helaas wonen ze bij mijn vader.'
Het signaalwoord is:

'Ik heb drie geiten, maar helaas wonen ze bij mijn vader.'
Het eerste deel is:

Letterlijk overnemen dus.

'Dat ik drie geiten heb' is dus niet helemaal goed.

'Ik heb drie geiten, maar helaas wonen ze bij mijn vader.'
Het tweede deel is:

Tip van de dag

Let op het signaalwoord!

Als ze de signaalwoorden kunnen herkennen, kunnen ze:

- beter het verband herkennen (toch hoort bij een tegenstelling en niet bij een opsomming)

- in een alinea sneller vinden waar het antwoord staat.