Martialis

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

epi-gram - het woord komt uit het grieks - wat zou het letterlijk betekenen?

ἐπιγραμμα

oorspr: inscripties op monumenten, wijgeschenken, grafstenen, altaren, enz

vanaf 8ste eeuw vC; in dichtvorm

vanaf 5de eeuw vC; literair genre

Martialis

40-102nC

vanuit Spanje naar Rome (64)

(cf Seneca)

hominem pagina nostra sapit

(lees 'lof voor het Colosseum')

b. lof voor de keizer (De Sp.2,1-4)

hic ubi sidereus propius videt astra colossus

et crescunt media pegmata celsa via,

invidiosa feri radiabant atria regis

unaque iam tota stabat in urbe domus.

hic ubi sidereus propius videt astra colossus
- kies de juiste vertaling

1. hier waar de nabije colossus stralende sterren ziet
2. hier waar nabije sterren de stralende colossus zien
3. hier waar de nabije colussus stralende sterren zal zien
4. hier waar de stralende colossus dichtbij sterren ziet

zie p.159 - wie/wat verbeeldde de colossos naast 't Colosseum oorspronkelijk?

et crescunt media pegmata celsa via,
- kies de juiste vertaling

1. de hoge steigers rijzen op op de middelste weg
2. de middelste wegen rijzen op op de hoge steigers
3. de hoge wegen rijzen op op de middelste steiger
4. de middelste steigers rijzen op op de hoge weg

de middelste weg is een gekke vertaling - hoe kan je media via beter vertalen?

invidiosa feri radiabant atria regis

unaque iam tota stabat in urbe domus.

- match de congruerende woordgroepen

atria

domus

urbe

regis

invidiosa

feri

una

tota

hic ubi sidereus propius videt astra colossus

et crescunt media pegmata celsa via,

invidiosa feri radiabant atria regis

unaque iam tota stabat in urbe domus.

Hier waar de colossus met een stralenkrans de sterren van dicht(er)bij ziet en hoge steigers midden op de weg oprijzen, straalde het gehate paleis van de woeste koning en één huis stond al in de hele stad. 

strepen maar!

Hic ubi conspicui venerabilis Amphitheatri

erigitur moles, stagna Neronis erant.

Hic ubi miramur velocia munera thermas,

abstulerat miseris tecta superbus ager.

Hic ubi conspicui venerabilis Amphitheatri

erigitur moles, stagna Neronis erant.

Hic ubi miramur velocia munera thermas,

abstulerat miseris tecta superbus ager.

PV

PV

PV

PV

PV

OND

OND

OND

LV

LV

LV

anderszins

anderszins

anderszins

strepen maar!

Hic ubi conspicui venerabilis Amphitheatri

erigitur moles, stagna Neronis erant.

Hic ubi miramur velocia munera thermas,

abstulerat miseris tecta superbus ager.

geel = pv // rood = ond // groen = lv // blauw = aanvulling

rond = bepaling bij overeenkomende kleur

Wie bouwde Talos?

1. Zeus
2. Hephaistos
3. Ares
4. Hades

Hoe heette het magisch middel waardoor Talos tot leven kwam?

1. nectar
2. ambrozijn
3. ichor
4. koffie

Wie was de aanvoerder van de Argonauten?

1. Iason
2. Medeia
3. Herakles
4. Pelias

Door wiens slimheid werd Talos verslagen?

1. Iason
2. Medeia
3. Herakles
4. Pelias

Lof voor de keizer r.1-8

Hier waar de colossus met een stralenkrans de sterren van dicht(er)bij ziet en hoge steigers midden op de weg oprijzen, straalde het gehate paleis van de woeste koning en één huis stond al in de hele stad. 

Hier waar het eerbiedwaardige gevaarte van het opvallende Amfitheater oprijst, waren de vijvers van Nero. Hier waar wij de thermen, snel gebouwde geschenken, bewonderen, had een hoogmoedig stuk land huizen ontnomen aan de ongelukkigen. 

Wat was een andere naam voor invidiosa atria (r.3)

1. colossus
2. Colosseum
3. Domus Aurea
4. paleis op Palatijn

Wat was een andere naam voor feri regis (r.3)

1. Nero
2. Martialis
3. Domitianus
4. Rome

Wie/wat beeldde de colossus af in de tijd van Martialis?

1. Nero
2. Domitianus
3. Sol
4. Jupiter

Claudia diffusas ubi porticus explicat umbras,

ultima pars aulae deficientis erat.

Reddita Roma sibi est et sunt te praeside, Caesar,

deliciae populi, quae fuerant domini.

Claudia diffusas ubi porticus explicat umbras,
ultima pars aulae deficientis erat.
- wat is de hoofdzin?

1. Claudia diffusas ubi porticus explicat umbras,
2. ultima pars aulae deficientis erat.

Claudia diffusas ubi porticus explicat umbras,

ultima pars aulae deficientis erat.

porticus

umbras

pars

aulae

Claudia

diffusas

ultima

deficientis

Claudia diffusas ubi porticus explicat umbras,

ultima pars aulae deficientis erat.

Claudia porticus

diffusas umbras

ultima pars

aulae deficientis

nom - ond hoofdzin

nom - ond bijzin

gen bijv.bep.

acc - lv

Claudia diffusas ubi porticus explicat umbras,

ultima pars aulae deficientis erat.

Waar de porticus van Claudius verspreide schaduwen uitspreidt, was het laatste deel van het paleis aan het uiterste eind. 

Wie was géén lid van Iasons bemanning?

1. Castor
2. Herakles
3. Patroklos
4. Pollux

Welk avontuur was géén avontuur van de Argonauten?

1. De Amazonen verslaan
2. De Symplegaden
3. De cycloop Polyphemos
4. De buren van de Dolionen

Reddita Roma sibi est et sunt te praeside, Caesar,

deliciae populi, quae fuerant domini.

komende 10: vul de vertaling verder in & beantwoord vragen 1, 2 , 5 en 10 

Rome is sibi teruggegeven en de genoegens zijn te praeside eigendom van het volk, die eigendom waren van een meester.

Reddita Roma sibi est et sunt te praeside, Caesar,

deliciae populi, quae fuerant domini.

Rome is aan zichzelf teruggegeven en de genoegens zijn onder uw leiding eigendom van het volk, die eigendom waren van een meester.

(1) hic ubi sidereus propius videt astra colossus

(2) et crescunt media pegmata celsa via,

(3) invidiosa feri radiabant atria regis

(4) unaque iam tota stabat in urbe domus.

5 Hic ubi conspicui venerabilis Amphitheatri

(6) erigitur moles, stagna Neronis erant.

1. stijlfiguur r.2

2. 2x antithese r.4

(7) Hic ubi miramur velocia munera thermas,

(8) abstulerat miseris tecta superbus ager.

(9) Claudia diffusas ubi porticus explicat umbras,

(10) ultima pars aulae deficientis erat.

(11) Reddita Roma sibi est et sunt te praeside, Caesar,

(12) deliciae populi, quae fuerant domini.

5. 2x tautologie r.9-10

10. boodschap

Wat betekent het Griekse woord ἀράχνη?

1. spin
2. spinnenweb
3. spinnewiel
4. weefgetouw

Welke godheid werd beledigd door Arachne?

1. Artemis
2. Hera
3. Athena
4. Aphrodite

In deze mythe is sprake van hybris.
Wat betekent deze term?

1. arrogantie
2. godslastering
3. overmoed
4. brutaliteit