Binnenklasdifferentiatie en ICT

• Leraar @ 21e eeuw
• Hoger onderwijs

Binnenklasdifferentiatie en ICT

Esmée De Schryver

Groep 8 - De Groentjes

Doelstellingen: na het doorlopen van deze les, kan je...

• verwoorden hoe binnenklasdifferentiatie wordt gevoed door een beroepshouding, niet door een recept;
• de kern van binnenklasdifferentiatie definiëren;
• het doel van binnenklasdifferentiatie verwoorden;
• voorbeelden geven van aspecten waarin leerlingen van elkaar kunnen verschillen (m.a.w. verwoorden op basis waarvan je kan differentiëren);
• voorbeelden geven van elementen die je kan bespelen in functie van binnenklasdifferentiatie (m.a.w. verwoorden hoe je de leeromgeving kan aanpassen wanneer je differentieert);
• voorbeelden geven van hoe je kan differentiëren met behulp van ICT;
• zelf ICT inzetten i.f.v. binnenklasdifferentiatie.

Beroepshouding

= basis van de binnenklasdifferentiatie [BKD]

• Intentie van de lkr om te differentiëren -> verschillen tussen lln erkennen en erop inspelen
• Nodige kennis en vaardigheden vereist

Geheel van opvattingen die een persoon heeft over zijn lln, zijn rol, zijn functie als lkr... -> volgende opvattingen zijn belangrijk

• Leeromgeving = sleutel tot studiesucces
• Verschillen zien, accepteren en waarden
• Teaching-up: growth-mindset. Succes = inspanning
• Gedeelde verantwoordelijkheid: 50/50% lln-lkr
• Flexibiliteit in leerinhoud-, proces en product

Leeromgeving: veilig klasklimaat, fouten maken mag. Lln + lkr werken samen om groei te verkrijgen. Leeractiviteiten ontwerpen zodat alle lln toegang hebben om ze succesvol te bereiken.

Verschillen zien, accepteren en waarderen: verschillen zijn geen probleem. Niet streven om verschillen weg te werken/verbloemen. Lln weten sneller van elkaar waar iedereen goed in is. 

Teaching-up: geloven in de talentontwikkeling van élke lln. Succes = inspanning. Fixed-mindset: succes = intelligentie en genetische achtergrond. Hoge verwachtingen stellen aan alle lln, niet de lat lager leggen maar wél tussenstapjes voorzien zodat iedereen de lat kan halen.

Gedeelde verantwoordelijkheid: 50/50. Bereiken door in te zetten op BZL, contractwerk. Lln hebben zelf de verantwoordelijkheid van het leerproces.

Flexibiliteit in leerinhoud-, proces, en product: elke lkr moet in staat zijn om onderwijs te ontwerpen met oog op het einddoel (realisatie leerplandoelen en ET)

Kern staat bovenaan

Doel staat onderaan

Kern en doel van BKD

Staan onder elkaar gescheiden boven en onder de tandwielen

KERN

• Proactief omgaan met verschillen
• Verschillen zijn positief en geen probleem
• Planmatige aanpak

DOEL

= komen tot maximaal leren bij elke lln; zoveel mogelijk uit de lln halen met al zijn mogelijkheden, talenten...

BEGINSITUATIE!

Proactief omgaan met verschillen: anticiperen op zoveel mogelijk wat kan gebeuren. Niet enkel reactief optreden (bv lkr merkt op dat een lln niet goed mee is -> andere lln laten helpen)

DOEL

= maximaal leren

-> zoveel mogelijk uit de lln halen met al zijn mogelijkheden, talenten maar ook; verhoogde motivatie, welbevinden, leerwinst, leerefficiëntie

Lkr dat instructies afstemt op lln -> slagen erin om te motiveren

Differentiëren obv cognitieve vaardigheden (voorkennis) -> belang van beginsituatie!

Instructies afstemmen op lln -> kans op verhogen van motivatie is groter

Belang van differentiëren obv cognitieve vaardigheden (voorkennis)

• Leeractiviteiten sluiten beter aan bij de zone van naaste ontwikkeling (afstand tussen wat lln al kennen en kunnen is niet ver van de nieuwe kennis en vaardigheden dat je nastreeft)

--> hierop inspelen: meer cognitieve ontwikkeling en betere leerwinst!

DUS: belang van het kennen van de beginsituatie  (zo weet je de voorkennis)

Proactief omgaan met verschillen: anticiperen op zoveel mogelijk wat kan gebeuren. Niet enkel reactief optreden (bv lkr merkt op dat een lln niet goed mee is -> andere lln laten helpen)

DOEL

= maximaal leren

-> zoveel mogelijk uit de lln halen met al zijn mogelijkheden, talenten maar ook; verhoogde motivatie, welbevinden, leerwinst, leerefficiëntie

Lkr dat instructies afstemt op lln -> slagen erin om te motiveren

Differentiëren obv cognitieve vaardigheden (voorkennis) -> belang van beginsituatie!

Voorbeeld

Lkr merkt op dat een lln niet goed kan volgen tijdens het maken van oefeningen in de klas -> laat een andere lln helpen (niet proactief!)

Ifv herhalingsles: op voorhand nadenken (plannen)  welke lln goed zijn in de leerstof en welke lln moeite hebben (bepalen adhv vorige opdrachten). Er proactief voor kiezen om lln in heterogene duo's aan de slag te zetten (sterk-zwak lln) (verschillen = positief). De lln kunnen individueel werken aan de oefeningen (oefeningen hoeven niet hetzelfde te zijn, kunnen verschillen qua moeilijkheidsgraad). Lln kunnen hulp vragen aan elkaar. Op het einde: verbeteren van elkaars oefening. Sterke lln krijgen geen verbetersleutel -> maken gebruik van eigen kennis. Zwakke lln krijgen een verbetersleutel.

Proactief omgaan met verschillen: anticiperen op zoveel mogelijk wat kan gebeuren. Niet enkel reactief optreden (bv lkr merkt op dat een lln niet goed mee is -> andere lln laten helpen)

Op basis waarvan kan je differentiëren? Of: waarin kunnen lln van elkaar verschillen?

Linkse tandwiel

• Voorkennis (! 30-60% van verschillen bij lln speelt zich hierin af)
• Achtergrond
• Cognitieve vaardigheden
• Metacognitieve vaardigheden 
• Affectieve vaardigheden
• Leeractiviteiten
• Interesses

Voorkennis: beginsituatie! 

Cogn. VH: hoe lln leerinhouden verwerken, opslaan. Taken en leeractiviteiten aanbieden op cogn. maat van de lln

Meta-cogn. VH: kennis over studiegewoontes, opvattingen over zichzelf/onderwijs. Kennis en vaardigheden om eigen denken en handelen te sturen. Sterke meta-cogn --> goed doelen vooropstellen, plannen, zelf-monitoring, zelfevaluatie en reflectie.

Affectieve VH: gevoelens die met leren gepaard gaan. Lln leren kennen om in te spelen op wat hun motiveert

Leeractiviteiten: bv ene lln in stilte, andere met actie en geluid. Belang van variatie in werkvormen/activiteiten

Interesses: inspelen obv interesses, opdrachten te laten uitwerken

Achtergrond: afkomst, cultuur, taal. Differentiëren is niet eenvoudig -> gevoel van anders zijn kan versterkt worden: BEGINSITUATIE!

Ter herhaling: kan je enkele elementen geven waarin lln van elkaar kunnen verschillen/op basis waarvan je kan differentiëren?

Welke elementen kan je bespelen? Of: op welke manier kan de leeromgeving aangepast worden?

Rechtse tandwiel

• Leerdoelen
• Werkvormen
• Instructie
• Tempo
• Evaluatie
• Bijkomende ondersteuning door peers/collega's
• Feedback
• Leermaterialen en media
• Eindproduct

Niet elk element moet bespeeld worden om te differentiëren -> keuzes!

Leerdoelen: welke doelen wil je bereiken? welk beheersingsniveau (Bloom) streef ik na? -> obv daarvan: basisdoelen en verdiepingsdoelen definiëren. Lat zo hoog mogelijk leggen voor élke lln, binnen zijn eigen mogelijkheden. 

Werkvormen: differentiatie centraal -> verantwoordelijkheid voor leren ligt bij de lln. Geïndividualiseerde taken (remediëringsoefeningen, herhalingsoefeningen), contractwerk, hoekenwerk, werken met casussen...

Instructie: lln hebben niet evenveel instructie nodig. 3 groepen: instructie-afh / instructie-gevoelig / instructie-onafh.

Tempo: # en soort oef. aanpassen aan tempo. Moeilijk -> basisoefenningen, sterk -> verdiepingsoefeningen. Pre-teaching toepassen: instructies buiten de les aanbieden (kennisclips) -> lln kunnen op eigen tempo aan de slag.

Evaluatie: 1) formatieve evaluatie: om te leren (welke onderdelen hebben lln onder de knie?)

2) summatieve evaluatie: van het leren (bepalen of de gestelde doelen bereikt zijn bv geven van attest, doorgaan naar volgende schooljaar)

Bijkomende ondersteuning peers/collega's: lln ondersteunen elkaars leerproces (buddy rol), collega: co- en duo-teaching.

Feedback: (f): stimuleren en motiveren van leerproces. Tussentijdse FB (formatieve evaluatie) is efficiënt

Eindproduct: toetsen, werkstuk... kan verschillen tss lln (hoeft geen probleem te zijn) -> basisdoelen bereikt? verschillende eindproducten kunnen toegelaten worden bv schriftelijk verslag/presentatie.

Leermaterialen en media: proactief nadenken hoe je iets toegankelijk maakt voor iedereen. Wees bewust van je eigen voorkeur. Wissel voldoende af.