14

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

HC Lage Landen

3. In hoeverre bepaalde de burgerij de ontwikkelingen in de Republiek in de Gouden Eeuw (1602-1700)?

Leerdoelen

7 Je kunt de impact van het Rampjaar beschrijven en verklaren voor wat betreft de internationale politieke verhoudingen en de machtsverhoudingen tussen Oranjegezinden en staatsgezinden.

 

8 Je kunt verklaren waarom regenten steeds minder winsten herbelegden in de handel en steeds meer waarde hechtten aan status.

Syllabus

Het Rampjaar 1672 luidde het einde in van de Gouden Eeuw. Investeringen in het buitenland en oligarchisering namen daarna toe. Door toenemende concurrentie in de wereldhandel raakte de Republiek haar leidende positie kwijt aan Engeland en nam Londen de rol van Amsterdam als centrum van handel en bankwezen over.

Eerste stadhouderloze tijdperk (1651-1672)

Stadhouder Willem II had zich veel macht toegeëigend ten koste van de regenten.

 

Maar hij overleed plotseling, zonder geschikte opvolger. 

Eerste stadhouderloze tijdperk (1651-1672)

De regenten besluiten zonder stadhouder verder te gaan. 

De hoogste macht lag bij de raadspensionaris 

Staatsgezinden

Geen stadhouder

Nadruk op particularisme

Met name (Hollandse) regenten

Oranjegezinden 

(prinsgezinden)

Stadhouder uit het huis Oranje

Soevereiniteit bij de Staten-Generaal. 

Adel, ambachtslieden en 'het gemeen'

Rampjaar 1672

Nederland wordt binnengevallen door een alliantie van Frankrijk, Engeland en de bisdommen Munster en Keulen.

De Republiek blijkt gemakkelijk te veroveren

Rampjaar 1672

Het landleger was verwaarloosd. Vanuit de handelsgedachte was voornamelijk aandacht besteed aan de vloot.

Johan de Witt krijgt de schuld.