Les 1_4.1 Wat zijn de bouwstenen van stoffen?

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Deze les

• 4.1 Wat zijn de bouwstenen van stoffen?

      - Herhaling klas 1

      - Herhaling Hfdst 3

      - Maken Extra Opgaven

• Afsluiting

Klas 1: Stoffen en hun eigenschappen.

Hoe noemen we de kleine deeltjes waaruit stoffen zijn opgebouwd?

Klas 1: Stoffen en hun eigenschappen.

Hoe noemen we de kleine deeltjes waaruit stoffen zijn opgebouwd?

Deze kleine deeltjes noemen we moleculen.

Hiermee kunnen we verklaren dat stoffen een fase, een geur, een smelt- en kookpunt hebben of dat het een zuivere stof is of mengsel.

Klas 1: Stoffen en hun eigenschappen.

Deze kleine deeltjes die nog alle eiegnschappen bevatten van die stoffen bestaan uit nog veel kleinere deeltjes?

Hoe noemen we deze nog veel kleinere deeltjes?

Deze kleine deeltjes noemen we atomen.

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Welke twee soorten chemische reacties hebben we tot nu toe behandeld?

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Welke twee soorten chemische reacties hebben we tot nu toe behandeld?

1 = Ontledingsreacties

2 = Vormingsreacties

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Hoe kun je aan het reactieschema zien dat het om een ontledingsreactie gaat? En bij een vormingsreactie?

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Hoe kun je aan het reactieschema zien dat het om een ontledingsreactie gaat? En bij een vormingsreactie?

Ontleding: 1 beginstof

Vorming:  1 reactieproduct

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Welke drie soorten ontledingsreacties zijn er?

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Welke drie soorten ontledingsreacties zijn er?

1 = thermolyse: ontleding door middel van warmte 

2 = elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit

3 = fotolyse: ontleding door middel van licht

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Hoe noemen we het energie effect bij een vormingsreactie?

En bij een ontledingsreactie?

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Hoe noemen we het energie effect bij een vormingsreactie?

En bij een ontledingsreactie?

vormingsreactie = exotherm (er komt energie vrij)

ontledingsreactie = endotherm (je hebt energie nodig om de reactie op gang te houden)

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Waarmee kun je de volgende stoffen aantonen en wat neem je dan waar?

waterstof = 

zuurstof = 

koolstofdioxide = 

water = custard, wordt geel

Hoofdstuk 3: Chemie in het groot

Waarmee kun je de volgende stoffen aantonen en wat neem je dan waar?

waterstof = vuurtje, je hoort een blafje

zuurstof = gloeiend voorwerp, gaat feller branden

koolstofdioxide = kalkwater, wordt troebel

water = custard, wordt geel

Voorbeeld 1

IJzer en zwavel zijn twee niet-ontleedbare stoffen. Bij de reactie van deze twee vaste stoffen ontstaat een goudachtige vaste stof: pyriet. 

Leg uit waarom hier inderdaad sprake is van een chemische reactie.

Voorbeeld 1

IJzer en zwavel zijn twee niet-ontleedbare stoffen. Bij de reactie van deze twee vaste stoffen ontstaat een goudachtige stof: pyriet. 

Leg uit waarom hier inderdaad sprake is van een chemische reactie.

Er is hier sprake van een chemische reactie, want de beginstoffen verdwijnen en er ontstaan nieuwe stof.

Voorbeeld 2

IJzer en zwavel zijn twee niet-ontleedbare stoffen. Bij de reactie van deze twee vaste stoffen ontstaat een goudachtige vaste stof: pyriet. 

Geef het reactieschema in woorden van de reactie tussen ijzer en zwavel.

Voorbeeld 2

IJzer en zwavel zijn twee niet-ontleedbare stoffen. Bij de reactie van deze twee vaste stoffen ontstaat een goudachtige vaste stof: pyriet. 

Geef het reactieschema in woorden van de reactie tussen ijzer en zwavel.

ijzer(vast) + zwavel(vast) --> pyriet(vast)

Voorbeeld 3

Het smeltpunt van ijzer is 1811 K en het smeltpunt van pyriet is 2041 Kelvin

Leg uit dat ijzer en pyriet zuivere stoffen zijn.

Voorbeeld 3

Het smeltpunt van ijzer is 1811 K en het smeltpunt van pyriet is 2041 Kelvin

Leg uit dat ijzer en pyriet zuivere stoffen zijn.

IJzer en pyriet hebben een smeltpunt, dus het zijn zuivere stoffen.

Voorbeeld 4

IJzer en zwavel zijn twee niet-ontleedbare stoffen. Bij de reactie van deze twee vaste stoffen ontstaat een goudachtige stof: pyriet. 

Geef het reactieschema in symbolen van de reactie tussen ijzer en zwavel.

Voorbeeld 4

IJzer en zwavel zijn twee niet-ontleedbare stoffen. Bij de reactie van deze twee vaste stoffen ontstaat een goudachtige vaste stof: pyriet. 

Geef het reactieschema in symbolen van de reactie tussen ijzer en zwavel.

Fe(s) + S(s) --> Fe,S(s)

Voorbeeld 5

IJzer en zwavel zijn twee niet-ontleedbare stoffen. Bij de reactie van deze twee vaste stoffen ontstaat een goudachtige vaste stof: pyriet. 

Leg uit of pyriet een ontleedbare of een niet ontleedbare stof is.

Voorbeeld 5

IJzer en zwavel zijn twee niet-ontleedbare stoffen. Bij de reactie van deze twee vaste stoffen ontstaat een goudachtige vaste stof: pyriet. 

Leg uit of pyriet een ontleedbare of een niet ontleedbare stof is.

Pyriet is een ontleedbare stof, want het bestaat uit twee verschillende atoomsoorten.

Het molecuulmodel

Het molecuulmodel

John Dalton

Bij een chemische reactie verdwijnen de beginstoffen en ontstaan nieuwe stoffen.

Om chemische reacties te verklaren moeten we het molecuulmodel verfijnen.

Verfijnen van het molecuulmodel

Atoommodellen door de jaren heen.

Voorbeeld 

De vaste stof lood reageert met het gas fluor. 

Bij deze reactie ontstaat de vaste stof loodfluoride.

Geef het reactieschema in symbolen (zie figuur 4.3 in je boek)

Het reactieschema in woorden is: 

lood(s) + fluor(g) --> loodfluoride(s)

Het reactieschema in symbolen is: 

Voorbeeld 

De vaste stof lood reageert met het gas fluor. 

Bij deze reactie ontstaat de vaste stof loodfluoride.

Geef het reactieschema in symbolen (zie figuur 4.3 in je boek)

Het reactieschema in woorden is: 

lood(s) + fluor(g) --> loodfluoride(s)

Het reactieschema in symbolen is: 

Pb (s) + F (g) --> Pb,F (s)

maken Extra Opgaven

Afsluiting

• Wat heb je onthouden? 
  

• Wat heb je geleerd?
  

Huiswerk

• Lezen DB 4.1
• maken extra opgaven

• maken opdr 1 t/m 11
• leren symbolen figuur 4.3