verzamelstof werk

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

verzamelstof werk

Thema: Werk

"De verandering van de arbeidsmarkt"

Kijken t/m 04:00

Hoe wordt het land tegenwoordig bewerkt?

Mechanisering

Sinds de industriële revolutie (1860) is er sprake van mechanisering op de arbeidsmarkt: machines ondersteunen mensen bij hun werk, zoals een graafmachine en een heftruck. Zij vervangen menselijke spierkracht maar niet de mensen zelf. Het werk werd hierdoor makkelijker voor de mensen.

Automatisering

Sinds de komst van computers (1950) is er sprake automatisering op de arbeidsmarkt: computers (programma's) nemen het werk van mensen (deels) over, vooral sinds er de laatste jaren robots worden ontwikkeld. Automatisering heeft gevolgen voor de arbeidsmarkt: verwacht wordt dat robots in de toekomst steeds meer werk van laagopgeleide mensen gaan overnemen.

Informatisering

Ongeveer de laatste 20 jaar is er sprake van informatisering op de arbeidsmarkt: 

mensen gebruiken computers (tablets, smartphones etc.) om informatie te krijgen, delen en gebruiken - dit is sterk verbonden met automatisering. 

Informatisering heeft gevolgen voor de arbeidsmarkt: 

- mensen kunnen flexibeler werken;

- mensen hebben meer vrijheid om te kiezen waar en wanneer ze werken. 

Door informatisering is het werk voor veel mensen makkelijker geworden, terwijl (met name ouderen) het soms lastig vinden om te leren omgaan met alle nieuwe ontwikkelingen. 

Flexwerk

Werken zonder een vast contract

Zzp'ers (zelfstandig zonder personeel)

Niet in vaste dienst en oproep- en  uitzendkrachten

Zzp'ers 

Mensen die zelfstandig werken, meestal voor meerdere opdrachtgevers.

2. De verzorgingsstaat 

Thema: Werk

Lesdoelen, na deze les kan je...

• In eigen woorden uitleggen wat een verzorgingsstaat is
  

• De taken van de overheid ten aanzien van de verzorgingsstaat benoemen
  

• Een aantal problemen van de verzorgingsstaat benoemen
  

Tot in de 19e eeuw...

• Weinig wetten en regels

• De overheid bemoeide zich weinig met bedrijven

• Geen bestaanszekerheid (inkomen, gezondheidszorg, huisvesting en onderwijs)
  

Bestaanszekerheid

= ieder mens heeft tenminste huisvesting, toegang tot gezondheidszorg en onderwijs. Daarnaast heeft ieder mens een inkomen.

Er was veel werkloosheid. Wil jij niet werken? Dan zijn er wel 10 anderen!

• Uurloon was ontzettend laag
  
• Arbeiders werkten soms 16 uur (!) of meer
  
• Kinderen gingen al jong mee naar de fabriek 
  
• Mensen zonder baan hadden het slecht en waren afhankelijk van liefdadigheid
  

Kinderwetje van Van Houten (1874)

Kinderarbeid in de fabriek verboden

Leerplichtwet (1901):

Kinderen  6 tot 12 jaar moesten 

voortaan naar school.

video/fabrieksarbeiders

Kinderwetje van Van Houten

Het Kinderwetje van Van Houten verbood kinderarbeid. Het kwam aan zijn naam omdat het werd ingediend door kamerlid Samuel van Houten. 

Na 1945

De overheid gaat voor de mensen zorgen:

...bij ziekte, ouderdom, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid recht op een inkomen.

Mensen kregen bestaanszekerheid

Nederland wordt een verzorgingsstaat

Filmpje:

Wat is een verzorgingsstaat?

taken van de overheid

1. Sociale zekerheid

Beschermen burgers tegen verlies van inkomen

2. Welzijnsvoorzieningen

Gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting

3. Verschil arm en rijk

Moet niet te groot worden

4. Werkgelegenheid

Voldoende werk voor iedereen

Grenzen van de verzorgingsstaat

1. Te veel uitkeringen

(Werkloosheid, vergrijzing en arbeidsongeschikten)

2. Afhankelijkheid

Langdurige werklozen

3. Misbruik

Zwartwerken en fraude

Les 3: bedrijfscultuur

onderwerp:

Wat zijn arbeidsverhoudingen?

Hoe bepalen die de bedrijfscultuur?

Met welke ethische vraagstukken krijg je te maken op je werk?

arbeidsverhoudingen:

De manier waarop collega's met elkaar omgaan en de verhouding tussen ondergeschikten en leidinggevenden.

Dit is in elke  bedrijf anders

Ervaring?

Bedrijfscultuur 

Normen, waarden, gewoonten en omgangsvormen binnen een bedrijf. 

De regels binnen een bedrijf: welke kleding moet je aan? 

Mag je praten tijdens het werk? Mag je de baas bij haar/zijn voornaam noemen? Is de sfeer ontspannen?

De regels zijn in elk bedrijf anders.

Ongeschreven regels op het werk:

Zijn de regels die niet op papier staan maar die we zo vinden horen.

Bijvoorbeeld:

Als iemand voor jou werkt dan werk jij ook eens voor hem/haar.

Geschreven regels:

Zijn de regels die op papier staan. 

Deze staan in de wet op bijvoorbeeld in je contract.

Bijvoorbeeld:

-Wanneer je pauze hebt.

- Welke kleding je moet dragen.

Ethische vraagstukken:

moeilijke keuzes, die te maken hebben met je normen en waarden. 

Sommige bedrijven hebben een ethische code:

Afspraken over moeilijke kwesties waar het bedrijf zich aan wil houden.

bijvoorbeeld: Je neemt geen cadeaus aan van klanten. Je appt niet onder werktijd.

Bespreek: Wat zou jij doen en waarom?

De sociale partners 

Werkgevers

&

werknemers

Lesdoelen

- Je kan benoemen welke belangen werknemers en werkgevers hebben.

- Je kan uitleggen hoe werkgevers en werknemers georganiseerd zijn.

  

Belangen 

Belang(en): wat voor werknemer of werkgever belangrijk is, waar je voordeel bij hebt. 

Werkgevers en werknemers hebben voor een deel dezelfde belangen. Bijvoorbeeld dat het goed gaat met het bedrijf en dat er een fijne werksfeer is.

Werkgevers en werknemers hebben ook verschillende belangen. Kijk maar eens op de volgende slide.

Belang werknemers

-hoog loon

-prettige werktijden

-gezonde en veilige werkplek

-inspraak (meepraten) 

Belang werkgevers

-lage kosten, lage lonen

-goed opgeleide werknemers

-weinig regels van de overheid (over bijvoorbeeld ontslag) 

Het ontstaan van vakbonden

https://schooltv.nl/video/de-geschiedenis-van-de-vakbond-werknemers-gingen-zich-organiseren/#q=vakbond

Hoe proberen vakbonden hun doelen te bereiken?

Een belangrijke manier is onderhandelen om betere arbeidsvoorwaarden te krijgen.

Ze praten bijvoorbeeld met werkgevers over salaris, ouderschapsverlof, pensioen, werktijden, vakantiedagen en veiligheid op de werkvloer. 

De afspraken staan in een cao: een collectieve arbeidersovereenkomst. 

Als je lid bent van een vakbond, kun je meepraten over het cao. Ook kan je hulp of advies krijgen, bijvoorbeeld bij een conflict met je baas.

Werknemers

Kunnen zich aansluiten bij een vakbond

Werkgevers

Kunnen zich aansluiten bij een werkgeversorganisatie

 werkgeversorganisaties

Werkgeversorganisaties komen op voor de belangen van werkgevers. Voorbeelden van werkgeversorganisaties zijn AWVN en MKB-Nederland.

Werkgeversorganisaties adviseren werkgevers:

- bij conflicten met werknemers

- rechtshulp als werknemers willen staken.

- Hoe ze veel mensen ineens kunnen ontslaan bij een reorganisatie.

Les 5: Sociale ongelijkheid

Welk begrip hoort hierbij?

Een maatschappelijke ladder uitbeelden

1. Schuif de stoelen en tafels naar de zijkant van het lokaal.

2. Ga aan de achterkant van de lokaal staan.

3. Leef je goed in in je casus.

4. Zet elke keer 1 stap voorwaarts als je de vraag van de docent met 'ja' kan beantwoorden. Blijf op je plek staan als je dit niet kan.

Arbeidsdeling

Tegenwoordig is het werk in Nederland heel erg verdeeld: arbeidsdeling.

 Boeren verbouwen graan, bakkers bakken het brood en supermarkten verkopen het. Dit werk is dus verdeeld over heel veel verschillende mensen. 

En het één is moeilijker dan het andere.

Dit zorgt ervoor dat de één meer verdient dan de ander: ongelijkheid.

Sociale ongelijkheid:

ongelijke verdeling van spullen en ongelijke behandeling van mensen/groepen in de maatschappij. 

Dit begint al in het onderwijs:

kijk mee en bedenk wat je hiervan vindt

Waardoor komt sociale ongelijkheid?

- Door arbeidsdeling

- Vooroordelen 

- discriminatie

Wat doet de overheid?

- Wet gelijke behandeling

- subsidies

- taallessen 

- het vervroegen van de Cito-toets (en advies wordt hoger als toets is hoger).