Waarneming en Regeling: Het ruggenmerg en route impulsen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, havo
• Leerjaar 3

Zenuwstelsel

1. Het ruggenmerg 

2. De route die impulsen afleggen (reflex en bewuste beweging)

1. Het ruggenmerg

Inhoud les:

In deze Lessen Up vind je slides met theorie en  afbeeldingen.

Bij sommige slides vind je audio en filmpjes: handig om te luisteren en bekijken: je krijgt de stof op een andere manier binnen; zo onthoud je het beter.

Er staan vragen in: weet jij wat je moet weten voor de toets?

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat het ruggenmerg is en welke kenmerken het heeft
Je kunt uitleggen wat de witte stof en grijze stof is
Je kunt zenuwen bij het ruggenmerg benoemen/herkennen
Je kunt zenuwcellen op de juiste plek in het ruggenmerg aangeven

Ruggenmerg

Verbind zenuwen met de hersenen

Ligt in het wervelkanaal: Begint bij hersenstam, eindigt bij de lendenwervels

Ruggenmerg

Tussen twee wervels aan elke kant ontspringen zenuwen

Grijze en witte stof

Grijze stof: midden
Schakelcellen en cellichaam bewegingscellen

Witte stof: Zijkant
Uitlopers (isolerend laagje zorgt voor witte kleur)

Zenuwen in ruggenmerg

Zenuwcellen in ruggenmerg

Bewegingszenuw

schakelcel

ruggenmerg

Gevoelszenuw

Hiernaast zie je een afbeelding van het ruggenmerg.
Welke zijde is de buikzijde (A of B)? Waaraan kan je dat zien?

Waar liggen de cellichamen van de gevoelszenuwcellen?

Aan welke kant van het ruggenmerg komen gevoelszenuwen binnen?

Waar in de grijze stof van het ruggenmerg liggen de cellichamen van bewegingszenuwcellen?

Waar komen impulsen die afkomstig zijn van de zintuigen aan, in het ruggenmerg, aan de rugzijde of aan de buikzijde?

Waar verlaten impulsen het ruggenmerg, aan de rugzijde of aan de buikzijde?

Borstwervels:
In de afbeelding zijn enkele borstwervels (beenweefsel) en een deel van het ruggenmerg (zenuwen) met zenuwen schematisch getekend.

Wat is een van de belangrijkste functies van de wervels?

2. De weg die impulsen afleggen

In deze Lessen Up vind je slides met theorie en afbeeldingen.

Bij sommige slides vind je audio en filmpjes: handig om te luisteren en bekijken: je krijgt de stof op een andere manier binnen; zo onthoud je het beter.

Er staan vragen in: weet jij wat je moet weten voor de toets?

Leerdoelen

Je kunt:

*Uitleggen welke weg een impuls aflegt naar de hersenen toe

*Uitleggen welke weg een impuls aflegt van de hersenen vandaan

*Beschrijven langs welke weg een impuls gaat bij een bewuste reactie

*Uitleggen wat een reflex is

*Beschrijven langs welke weg een impuls gaat bij een reflex

*Voorbeelden kunnen noemen van een reflex

*Herkennen in verschillende situaties of er sprake is van een reflex of een bewuste beweging

Even een aantal herhalingsvragen

Welke drie type zenuwcellen heb je ook alweer?

Wat is een impuls?

Wat is een prikkel?

Wat is de weg die een prikkel naar de hersenen toe aflegt?

Wat is de weg die een impuls vanaf de hersenen naar een spier aflegt?

Reageren op prikkels: soorten reacties

Gedrag is meestal een reactie op prikkels

Reacties verschillen in de manier waarop impulsen binnen het zenuwstelsel verwerkt worden

Er zijn twee soorten reacties:

* bewuste reactie

* Reflex

Bewuste reactie

Voorbeeld: je wordt geduwd , je kijkt en duwt terug.

De hersenen bepalen wat er gebeurt en geven een impuls af naar een spier

Bewuste beweging (via de hersenen)

Onbewuste beweging = Reflex

Beschermen je lichaam

Impuls neemt korste route; de hersenen doen NIET mee!

Eventuele pijn voel je pas ná de reflex. Dit is dan weer een bewuste beweging; de hersenen hebben pijn waargenomen!

Reflex

Prikkel -> impuls -> gevoelszenuwcel -> schakelzenuwcel -> bewegingszenuwcel -> Spier/klier reageert

Onbewuste beweging= Reflex (niet via de hersenen)

Voorbeelden van reflexen

Kniepeesreflex

Pupilreflex

Niesreflex

Hoestreflex

Terugtrekreflex

Bij een bewuste reactie bepaal je zelf hoe je reageert

1. Juist
2. Onjuist

Bekijk de afbeelding
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Kun je een reflex tegenhouden

1. Ja
2. Nee

Wanneer word je je bewust van een reflex?

1. Voor je reactie
2. Na je reactie

Kan een terugtrek-reflex nog optreden als in de reflexboog de zenuwcellen R zijn uitgeschakeld? En als in de grote hersenen de bewegingscentra zijn uitgeschakeld?

1. Ja Ja
2. Ja Nee
3. Nee Ja
4. Nee Nee

Waarom hebben mensen en dieren reflexen?

1. Uit bescherming
2. Door gewoontes
3. Door aangeleerd gedrag veel te herhalen
4. Zo hoef je niet bij elke handeling na te denken

Hoe noemen we het samentrekken van de spieren in de iris bij een verandering in licht?

1. Pupil reflex
2. Pupil spasme
3. Het goede antwoord staat hier niet tussen
4. Pupil verwijding

Reflex of niet???

Reflex

Reflex

Bewust

Getraind reflex

Zet in de juiste volgorde

prikkel

zintuig

impuls

zenuw

hersenen

waarneming

Reflexen van je hoofd en hals lopen via...

1. Hersenstam
2. Grote hersenen
3. Kleine hersenen
4. Ruggenmerg

De aap heeft jeuk. Via uitlopers van zenuwcellen komen                     eerst aan in zijn                          . Daarna komen de                     aan in de             hersenen.

impulsen

ruggenmerg

impulsen

grote

kleine

prikkels

prikkels

hersenstam

Zie je hier een bewuste reactie of een reflex?

1. bewuste reactie
2. reflex

https: