Moleculen, atomen en reactievergelijkingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Moleculen en atomen

Bouwstenen

• Er bestaan erg veel zuivere stoffen
• Er zijn dus miljoenen verschillende moleculen
• Deze moleculen zijn opgebouwd uit iets meer dan 100 veschillende atomen
• Deze atomen zijn terug te vinden in het periodiek systeem

Atomen

Naam

Zuurstof

Waterstof

Fluor

Natrium

Koolstof

Atoom is vaak in z'n eentje 

Atomen

Symbool

O

H

F

Na

C

118 verschillende atomen!

Eerste letter is een hoofdletter, de tweede een kleine letter.

Uitzondering

Atomen die altijd met z'n tweeen zijn. 

Claartje Fietst In Haar Onderbroek Naar Breukelen 

Cl₂

Die zijn dus niet-ontleedbaar!

Molecuulformules

Molecuulformule geeft aan welke atomen erin zitten

Water: H₂O (2 H en 1 O)

Koolstofdioxide: CO₂  C? O?

Index = kleine cijfertje

 

Toestandsaanduidingen

(s)

(l)

(g)

(aq) 

Dit schrijf je achter de molecuulformule en gaat over de toestand van het molecuul. VB: verdampen van water H₂O(l) --> H₂O(g)

Atomen

Niet-ontleedbare stoffen 

1 soort atomen

Ander woord: element 

Elk atoom heeft een symbool en een naam

Moleculen

Ontleedbare stoffen 

meerdere soorten atomen

Ander woord: verbinding 

Elk molecuul heeft een molecuulformule en een naam 

Hoeveel atomen bevat

CH​4​​

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Hoeveel soorten atomen bevat

C​27​​H​28​​Br​2​​O​5​​S

1. 1
2. 5
3. 6
4. 63

Chemische reacties 

Wat weet jij nog van reacties?

Waaraan kun je herkennen of er een reactie plaatsvindt ?

Wat is een ontledingsreactie?

1. Een reactie met zuurstof
2. Reactie met één beginstof en meerdere reactieproducten
3. Een verbranding
4. Reactie met meerdere beginstoffen en één reactieproduct

Wat is nodig voor een verbrandingsreactie?

soorten ontledingen zijn

1. elektrolyse, analyse, hydrolyse
2. thermolyse, elektrolyse, fotolyse
3. fotolyse, thermolyse, kinelyse
4. thermolyse, luminyse, elektrolyse

soorten  reacties

grofweg bestaan er 3 soorten reacties:

1. ontledingsreactie:
   één beginstof-> meer eindproducten  
2. verbrandingsreactie:
    beginstof+zuurstof-> eindproduct(en) 
3. overige vormingsreacties:
   twee of meer beginstoffen-> reactieproduct(en)
   

Reactieschema of reactievergelijking?

Van een reactie kun je een reactieschema of een reactievergelijking maken. 

Een reactieschema is in woorden. 

Een reactievergelijking is in formule. 

Reactieschema

Begin: Methaan en Zuurstof

Eind: Koolstofdioxide en Water

Geef het reactieschema voor de ontledingsreactie van aluminiumoxide(l)

In dit reactieschema is koperchloride...

1. de beginstof.
2. het reactieproduct.

Je ziet nu hoe een reactie verloopt, alleen nog niet hoeveel van de stoffen verbruikt wordt. 

Wet van behoud van massa

Reactieschema naar reactievergelijking

Een reactievergelijking:

• geeft in formules aan welke stoffen met elkaar reageren en welke producten er ontstaan;
• geeft de verhouding waarin deeltjes reageren/ontstaan.
  

Regels kloppend maken

• Voor en na de pijl: van elke atoomsoort evenveel atomen 
• Aan de moleculen zelf mag je niets veranderen (index)
  
• Als je op een half getal uitkomt voor de moleculen, doe je alle getallen (coëfficiënten) keer 2 
• de coëfficiënten moeten de kleinst mogelijke hele getallen zijn. 

Zelf oefenen met de link 

Welke coëfficiënten moet je invullen om de reactie kloppend te maken?

....P(s)+....Cl​2​​→....PCl​5​​

1. 1 - 2 - 5
2. 2 - 5 - 2
3. 2 - 2 - 5
4. 1 - 5 - 2

Aan de slag

Maak opdracht 15 a t/m f. 

Kijk op youtube voor uitleg over het kloppend maken als het thuis niet lukt.